بازدید از زمین و ریشه کنی :
قبل از شروع هر عملیات ساختمان باید زمین محل ساختمان بازدید شده و وضعیت و فاصله ی آن نسبت به خیابان و چگونگی دسترسی به خیابان اصلی و عبور و مرور ماشین آلات حمل مصالح و جای کافی برای تجهیز کارگاه و مصالح پای کار را بررسی کنیم .
سپس نسبت به ریشه کنی نباتات روییده در زمین و خاک ها و ضایعات اضافی به بیرون حمل گردد و بالاخره شکل هندسی زمین و زوایای آن کاملا معلوم شده و با نقشه ساختمانی کاملا مطابقت داشته باشد.
پیاده سازی نقشه
پس از بازدید محل و ریشه کنی نوبت به پیاده کردن نقشه بر روی زمین است . یعنی انتقال نقشه ساختمان از روی کاغذ بر روی زمین بوسیله ابزار آلات و دسترس با ابعاد اصلی بطوری که محل دقیق پی ها و ستون ها و دیوارها و عرض پی ها روی زمین به خوبی مشخص شود . که یکی از مهمترین مراحل ساخت می باشد . برای پیاده کردن نقشه های بزرگ ساختمانی از دوربین نقشه برداری استفاده می شود ولی در ساخت این پروژه ( ساختمان معمولی) از متر و ریسمان بنایی می توان بهره برد .
گام اول : ابتدا محل کلی ساختمان روی زمین مشخص نموده و بعدا با کشیدن ریسمان کار به یکی از امتدادهای تعیین شده و ریختن گچ ، یکی از خطوط اصلی ساختمان را تعیین کرده و بعد خطوط دیگر را با همین روش مشخص می کنیم . عرض و طول و عمق پی ها کاملا بستگی به وزن ساختمان و قدرت تحمل خاک محل ساختمان دارد که با آزمایش خاک و طرز قرار گرفتن دانه ها به روی همدیگر مشخص است .
گود برداری :
در این قسمت اقدام به خاکبرداری محل نقشه می شود تا به خاک بکر رسید . لذا باید پی بر روی یک سطح محکم و بدون رانش قرار گیرد تا پی ها نشست نداشته یا نشستهای متفاوتی نداشته باشد .
بنابراین سطح زیرین پی باید حداقل 5/1 الی 2 متر پایین تر از تراز کف زمین باشد . در این ساختمان گود برداری بوسیله وسایلی معمولی مانند بیل ، کلنگ و فرقون استفاده شد.
پی کنی در ساختمان :
پی کنی به دو منظور انجام می گیرد :
دسترسی به زمین سخت و مقاوم تا بارهای ساختمان را به زمین منتقل کند .
برای محافظت پی ساختمان و جلوگیری از اثرات جوی مانند یخ زدگی و نیروهای جانبی
آماده سازی پی :
قبل از پی سازی باید کف پی آماده گردد که کاملا مسطح و عاری از هر گونه مواد زاید همچنین نباید با خاک دستی یا مصالح غیرمقاوم پر شود.برای تسطیح و آماده سازی نهایی کف آنرا با بتن سبک (مگر) یا لاغر با عیار 150kg سیمان تسطیح کرد که وظیفه مگر یا لاغز به دو دلیل عمده است . 1- برای جلوگیری از تماس بتن اصلی پی با خاک 2- برای رگلاژ کف پی و ایجاد سطح صافی برای ادامه پی سازی . ضخامت بتن مگر حدود 10 سانتی متر و معمولا قالب بندی از روی بتن مگر شروع می شود.
اجرای شبکه پی :
قبل از انجام هر کار سرپرست کارگاه باید ملزومات اجرایی پی را فراهم کند و خواسته های خود را بطور کامل برای دست اندرکاران از جمله کارفرما ، مجری کار و کارگرها توضیح دهد . برخی از مصالح و وسایل مورد احتیاج به شرح زیر است :
میلگرد : میلگردهای پی به دو قسمت طولی (کمرکش) و عرضی (چنگال) تقسیم
می شوند . قبل از سفارش میلگردها باید تعداد دقیق میلگردهای مورد نیاز را با توجه به نقشه محاسبه کرد . برای محاسبه میلگرداهای طولی ابتدا طول هر نوار را در تعداد میلگردهای طولی ضرب می کنیم سپس با توجه به شماره میلگرد نتایج را دسته بندی و جمع می کنیم اگر حاصل را تقسیم بر 12 کنیم (طول یک شاخه میلگرد 12 متر است ) تعداد میلگردها برای آن شماره خاص به دست می آید .
] تعداد میلگرد طول ( طول نواری +2/0)[
12/ = مقدار
میلگرد طولی برای هر نوار
برای در نظر گرفتن طول خم در ابتدا و انتهای هر نوار باید مقدار 2/0 به طول هر نوار اضافه شود اگر طول نوار هر پی بیشتر از 12 متر باشد برای پیوستگی میلگردها در محل انقطاع بایستی از اورلپ (overlap) استفاده شود . طول اورلپ مطابق آیین نامه بین 40-50 برابر قطر میلگرد مورد استفاده است .
در محاسبه میلگردهای عرضی باید ابتدا عرض نوارها را با 2/0 جمع کنیم و سپس در تعداد میلگردهای عرضی هر نوار با توجه به شماره میلگردها ضرب کنیم . آنگاه حاصل را بر 12 تقسیم کنیم تا تعداد شاخه مورد نیاز بدست آید .
12/ ] تعداد میلگرد عرضی (عرض نوار پی)+2/0)[ = تعداد
قیچی زمینی : وسیله ای استاندارد برای برش میلگرد است تا جایی که می توان از قیچی برای بریدن میلگرد استفاده شود . قیچی باید با توجه به بزرگترین شماره میلگرد تهیه شود.
دستگاه برش هوا : این وسیله از یک کپسول گاز و یک کپسول اکسیژن تشکیل شده . سوختن همزمان اکسیژن و گاز باید ایجاد حرارت شدید می شود که فولاد را به دمای ذوب خود می رساند به این طریق میلگردها را برش می دهند از این وسیله در برش میلگردهایی که با قیچی برش نباشد استفاده می شود . آیین نامه استفاده از این وسیله را به دلیل ایجاد تنش های پسماند مجاز نمی داند.
میزکار : میزی که بر روی ان میلگردها خم داده می شود و در مراحل بعدی برای ساختن خاموت استفاده می شود . سایر وسایل مورد نیاز عبارتند از انبر، سیم آرماتوری و...
سرپرست کارگاه قبل از انجام هر کاری ایمنی و حفظ سلامت افراد کارگاه باشد لذا تمام تدارکات مورد نیاز فراهم شود . این وسایل در مرحله پی عبارتند از دستکش و عینک و... است .
اولین گام در اجرای پی برش میلگردهاست . در این موقع باید برش میلگردها طوری باشد که میلگردها پرت کمتری داشته باعث سردرگمی کارگرها نشود . بعد از برش نوبت به خم زدن میلگردهاست . اگر میلگردهای مورد استفاده کوچک باشد ( طول کمتری) . خم زدن آن روی میز انجام می شود و اگر با طول زیاد باشد بر روی زمین توسط آچار F انجام می گیرد . گام بعدی پخش میلگردهای طولی و عرضی کف پی است . سپس میلگردها توسط سیم آرماتور بندی بافته می شود و بصورت شبکه در می آیند در بافتن میلگردها بهتر است از گره « هفت و هشت » استفاده شود اما معمولا با گره ساده می بندند
در بستن میلگردها در محل اورلپ و ستون ها باید توجه ویژه داشت . در بخش میلگردهای طولی توجه شود که محل قطع میلگردها همه در یک طرف قرار نگیرد زیرا اینکار باعث ضعیف شدن شبکه در محل اورلپ می شود . همچنین باید دقت شود فاصله شبکه کف از دیوارها و دیوار چینی ها حدود 5 سانتی متر باشد . پس از بافتن شبکه در محل اورلپ می شود . همچنین باید دقت شود فاصله شبکه کف از دیوارها ، دیوار چینی ها حدود 5 سانتی متر باشد . پس از بافت شبکه میلگردهای کف که روی زمین قرار دارد باید حدود 5-3 سانتی متر بر روی زمین قرار بگیرد تا در هنگام بتن ریزی میلگردهای کف کاملا در پوششی بتنی قرار گیرند برای اینکار قسمتی از شبکه بطور موضعی توسط دیلم بالاآورده و در زیر آن سنگ قرار داده می شود . پس از بافتن شبکه میلگردهای پایین باید شبکه میلگرد بالا بافته شود . برای قرار دادن میلگردها در ارتفاع دلخواه از سطح زمین خرک استفاده می کنند . خرکها در اندازه و شکل های متفاوتی از میلگردها ساخته می شوند . ارتفاع خرکها از ارتفاع دیوارچینی 10-5 سانتی متر کمتر در نظر گرفته می شود که ابتدا خرکها در فاصله حدود 4 متر ا زهم قرار می گیرند و سپس میلگردهای طولی را روی خرکها سوار می کنند .بعد از آن میلگردهای عرضی را روی میلگرد های طولی می بافند. پس از بافتن کامل میلگردها به علت وزن زیاد دچار انحنا می شود . برای رفع این اشکال بایستی در قسمتهای ضعیف خرک قرار داده تا شبکه یکدست باشد .
پس از اتمام تمام این مراحل مهندس باید دقت کند تمام تقاطع میلگردها حداقل بصورت یکدرمیان بسته شده باشد و فاصله میلگردها مطابق نقشه باشد و در شبکه خیز نداشته و فاصله بین شبکه کناره ها و کف مناسب باشد . مرحله بعد مشخص کردن جای ستون ها است که اهمیت ویژه ای دارد برای اینکار از نخ کشی استفاده می کنند ابتدا آکس اولین ستون را با توجه به نقشه معماری از دیوار حریم ساختمان پیدا می کنیم و آنرا با نخ گره می زنیم سپس نخ را کشیده و تا انتهای طولی پی می کشیم و آنرا به آکس ستون انتهای که خود بوسیله مترکشی از دیوار مشخص شده است وصل می کنیم بعد با توجه به نقشه آکس بندی ستون ها نخ کشی برای همه نوارها انجام می دهیم . محل برخورد نخ ها دقیقا محل آکس ستون ها می باشد . برای امتحان از دست بودن از متر کردن آکس ستون ها با کناره ها و همچنین قضیه فیثاغوریث استفاده کرد ( برای درستی از زاویه 90درجه ) .