(گروه مهندسی محیط زیست- تکنولوژی محیط)
گزارش کار آموزی
چکیده :
جمع آوری مواد بازیافت شده ، یک ضرورت است . نحوه‌ی ذخیره‌ی مواد در خانه یا کنار جداول خیابان اثر مستقیمی بر موفقیت سیستم بازیافت دارد . در گذشته که جمعیت محدود بود جمع آوری به عهده ی خود مردم و توسط دوره گردها بود اما اکنون در کشورهای صنعتی با توسعه ی برنامه‌ی بازیافت ، کامیون‌های ویژه‌ای برای جمع آوری مواد قابل بازیافت طراحی شده است . قبل از تولید این کامیون‌ها برای جمع آوری مواد قابل بازیافت از ماشین‌های معمولی استفاده می‌شد.به طراحی،تولید، عرضه و استفاده از محصولات به نحوی که در پایان عمر مفید تولیدات ، منجر به کاهش کمیت و سمیت زایدات حاصله بشود ، کاهش در مبدأ‌می‌گویند. اهداف و عملیات اجرایی کاهش در مبدأ در سیستم مدیریت مواد زاید شهری هر منطقه ، مخصوص آن منطقه است . در زمینه‌ی بازیافت باید گفت که تا کنون کار سازمان یافته‌ای در کشور انجام نشده است . بازیافت مواد زاید جامد شهری در کشور عمدتا در دست دوره گردها و گروه‌های غیر رسمی و کارگران شهرداری است .امروزه در کشورهای صنعتی فناوری‌های بازیافت پلاستیک توسعه‌ی بسیار زیادی پیدا کرده ، به طوری که ماشین آلات بسیار پیشرفته برای جداسازی خود کار پلیمرهای مختلف به بازار آمده است .
کلید واژه‌ها
مواد زائد جامد شهری ، بازیافت ، کاهش در مبدأ ،فناوری ،پلیمر
مقدمه :
تمام زندگی انسان در گرو مصرف مداوم و تولید و کشف مواد جدید است . در این میان ،هر جا مصرفی در کار است ، پس ماندها و مواد زاید برجای می‌مانند آدمی از دیرباز با مسئله مواد زاید و چگونگی دور کردن آن از محیط زیست خود رو به رو بوده است . در گذشته ، تا زمانی که شهرهای بزرگ به وجود نیامده بودند و انبوه آدمیان در یک محل ساکن نبودند ،دفع پس مانده‌ها چندان مشکل آفرین نبود افزایش جمعیت کره‌ی زمین ، مهاجرت به شهرهای بزرگ ،تمرکز جمعیت در شهرها ، بالا رفتن مدام سطح زندگی ، افزایش مصرف شهروندان و تولید فراورده‌های مصرفی،تولید انبوه زباله را به دنبال داشت . تولید و مصرف انبوه مواد که حاصل انقلاب صنعتی و فناوری جدید بود ، الگو وشیوه‌ی زندگی انسان را دگرگون کرد و علاوه بر افزایش تولید زباله ،ترکیب زباله نیز همپای تغییر در شیوه ی مصرف دگرگون شده و برحجم انواع زباله‌های حاصل از مواد یک بار مصرف افزوده گردید.
با ایجاد و گسترش صنایع پتروشیمی ،تنوع محصولات شیمیایی و گسترش کاربرد محصولات این صنایع در زندگی روزمره‌ی انسان ،محیط زیست طبیعی و انسان ساخت از زباله‌های تولید شده لبریز شد ،به طوری که امروزه تولید زباله را می‌توان یکی از معضلات مهم جوامع بشری تلقی کرد . در شهر تهران روزانه بیش از 6 هزار تن زباله تولید می‌شود که اگر به درستی جمع آوری و دفع نگردد، به محیط زیست و سلامت روانی و بهداشت و پاکیزگی شهر تهران لطمه وارد می کند . ورود این مواد به محیط زیست اگر بدون کنترل و مدیریت صحیح باشد ،موجب بد منظره شدن محیط ،آلودگی آب ،هوا و خاک و به خطر افتادن بهداشت و سلامت افراد جامعه می‌شود .
محیط زباله برای رشد و تکثیر جوندگانی چون موش و حشراتی مثل مگس ، پشه و سوسک بسیار مناسب است . بسیاری از بیماری‌ها مثل حصبه ،اسهال ،وبا ، شبه حصبه ،طاعون و غیره توسط این موجودات که محل زندگی و تکثیر آنها زباله است ،به انسان منتقل می‌شود. هر گرم زباله می‌تواند حاوی میلیون‌ها باکتری مختلف باشد که بسیاری از آنها بیماریزا می‌باشند .
عدم نگهداری و جمع آوری صحیح زباله موجب آلودگی هوا شده و شیرابه‌ی حاصله سبب آلودگی ، آب های سطحی ، زیرزمینی و خاک می‌گردد. تخمیر مواد فساد پذیر در زباله موجب انتشار بوهای نامطبوع در محیط و در نتیجه آزار مردم می‌گردد.
شهرداری و مسئولات پاکیزگی شهر در نظافت کوچه و خیابانها وظیفه‌ی سنگینی دارند که باید به آن واقف باشند ، ولی این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که مسئله زباله به سلامت عموم مردم بستگی دارد وهر یک از افراد جامعه باید به فکر محافظت خود از آلودگی‌ها و هجوم بیماری‌های گوناگون باشند . این اصل ،لزوم همکاری دسته جمعی و مشارکت همگانی را در پاکسازی شهر ایجاب می‌کند .
هر چه مقررات زیست محیطی در کشورهای صنعتی سخت‌تر شد و هزینه های تصفیه دفع ، قیمت مواد اولیه و نیروی کار رو به تزاید گذاشت ، کاهش ضایعات تولید از اهمیت بیشتری برخوردار گردید و کشورهای صنعتی راهبردهای جدیدی برای کاهش ضایعات تعریف کردند.
کاهش از مبدأ عبارت است از طراحی ، ساخت و استفاده از محصولات به نحوی که سبب کاهش کمیت و سمیت زایدات تولیدی بعد از عمر مفید محصول شود . کاهش از مبدأ ابزار مدیریت زایدات نیست ، ولی می‌تواند اثر مثبتی روی سیستم‌های مدیریت زایدات داشته باشد . ( EPA , 1989)
وجود زباله در نهر ها ،حاشیه‌ی خیابانها و کوچه‌ها، نشانه‌هایی از پایین بودن آگاهی مردم به نقش خود در این سیستم است . در مرحله‌ی تولید نخستین اقدام مهم ،کاهش میزان زباله‌ی تولیدی است ؛این مورد جزء با دگرگونی الگوی مصرف امکان پذیر نیست.
اگر چه بازیافت شیوه‌ی جدیدی نیست ،ولی بازیافت زباله‌های شهری هر روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند زیرا مردم ، صاحبان صنایع و دولت با مشکلات روز افزون زباله دست و پنجه نرم می‌کنند ، بازیافت زباله فقط جداسازی و جمع آوری مواد بعد از مصرف نیست . اینها اولین قدم بازیافت‌اند . مواد جمع آوری شده باید دوباره پردازش شده یا در پروسه‌های صنعتی ،به محصولات دیگر تبدیل شوند و سپس به مصرف برسند. بنابراین زمانی که مواد و محصولات دوباره مورد استفاده قرار گیرند، چرخه‌ی بازیافت کامل شده است .
پردازش عبارت است از انجام عملیات مشخص روی مواد زاید جامد برای تهیه مواد و انرژی از آن. بازیافت مواد می‌تواند به دو روش مسیر بسته یا مسیر باز انجام گیرد. در روش مسیر بسته ، مواد بازیافتی دوباره به شکل اصلی برگردانده می‌شوند و دقیقا همان خواص و کاربردهای اولیه را پیدا می‌کنند .
در روش مسیر باز ،مواد بازیافتی ، به عنوان نقطه‌ی شروع و یا مواد خام در فرآیند تولیدی دیگری مورد استفاده قرار می‌گیرند. روش های جداسازی و بازیافت در هر مورد از ویژگی‌های خاصی برخوردار است .بازیافت مواد ، کار ساده و استانداردی نیست و به ویژگی‌های مواد زاید جامد شهری بستگی دارد . ولی شیوه‌های استانداردی وجود دارد که سال‌هاست برای بازیافت مواد مورد استفاده قرار گرفته است .
فصل اول
آشنایی با مکان کارآموزی
1-1) موقعیت جغرافیایی منطقه‌ی 12
منطقه 12 در محدوده‌ی مرکزی شهر تهران ودر بافت شهری قدیم واقع شده است این منطقه در حال حاضر از جنوب به خیابان شوش و از شمال به خیابان انقلاب و از شرق به خیابان 17 شهریور و از غرب به خیابان وحدت اسلامی محدود می‌گردد.
مساحت کل منطقه حدود 91و16 کیلومتر مربع بوده که البته فضای سبز کل آن با احتساب بوستانها ، لچکی‌ها ، رفیوژها و معابر و اماکن خصوصی به 8/183 هکتار می‌رسد . سرانه فضای سبز 08/5 (متر مربع / نفر) اعلام شده است .
این منطقه دارای 8 میدان و 38 بوستان بزرگ و کوچک است که بوستانهای تحت نظر شهرداری مساحتی بالغ بر 65 هکتار و نیز مساحت میادین ، رفیوژها و درختکاری حاشیه معابر 9/62 هکتار می‌باشد .
از میادین و پارکهای شاخص این منطقه می‌توان میدانهای امام ، 15 خرداد ،محمدیه ،بهارستان و شوش و نیز پارکهای شهر ، شوش ، حقانی ،خواجوی کرمانی ،هرندی ، آتش نشان ،کوثر ، ری ،زیبا و گل محمدی را نام برد.
2-1) برخی از فعالیت‌های سازمان پارکها و فضای سبز شهر تهران در سال‌های اخیر :
- تهیه 275 عنوان دستورالعمل‌های آموزشی
- احیای پوشش گیاهی طبیعی پیرامون شهر تهران با همکاری اداره کل منابع طبیعی استان
- تهیه طرح جامع آب خام فضای سبز شهر تهران
- توسعه جنگل کاری طرح کمربند سبز پیرامون شهر تهران به مساحت 26277 هکتار
- طراحی 250 پروژه‌ی فضای سبز ، شامل رمپ و لوپ بزرگراه‌ها ،رفیوژها ،میادین و مثلثی ها در نقاط مختلف شهر تهران .
- آموزش شهرداران نواحی و روسای فضای سبز مناطق شهرداری تهران
- پروژه آب رسانی و آبیاری بارانی فضای سبز حریم بزرگراه ها با لوله گذاری و طول ده ها کیلومتر
-اجرای 45 طرح تحقیقاتی مرتبط با تنگناهای موجود در امر حفظ و توسعه فضای سبز
- برگزاری 140 دوره آموزش باغبانی با شرکت 5110 نفر
- تولید و ازدیاد حدود 240 میلیون گیاه زینتی جهت کاشت در پارکها و فضای سبز تهران