گزارش کارآموزی حسابداری در شرکت فرآورده لبنی لبنوش

مقدمه:

به نام خالق هستی که شیر را نوشیدنی گوارا گردانید تا اهل ایمان را عبرتی از قدرت لایزال او باشد و بهشتیان را به نهرهای آن وعده داد تا لذت رضوان خویش را کامل گرداند.

اگرچه این نوشیدنی حیات بخش، منبع غنی از ترکیبات مورد نیاز بدن بوده ودانشمندان هر روز ابعاد تازه ای از اسرار این غذای کامل را کشف و به جوامع ارائه می دهند متاسفانه به دلیل عدم آگاهی مصرف سرانه آن در ایران حدود نصف استانداردهای مطلوب می باشد.

کلیات در رابطه با شرکت :

کارخانه فرآورده های لبنی کلات( لبنوش) سهامی خاص یکی از مراکز تولید         مهم ترین مواد غذایی در کشور می باشد. این کارخانه و سایر کارخانجات تولید کننده محصولات لبنی در استان خراسان زیر نظر مستقیم شرکت تعاونی تولید کنندگان فرآورده های لبنی پاستوریزه خراسان قرار دارد. شرکت تعاونی تولید کنندگان محصولات لبنی در سال 71 با همکاری جهاد کشاورزی و اداره کل تعاون استان خراسان جهت ارائه خدمت به واحد های فرآوری لبنیات پاستوریزه و تامین نیاز آن ها و فروش تولیداتشان تشکیل گردید و هم  اکنون 45 کارخانه را در استان خراسان تحت پوشش خود دارد.

نحوه جمع آوری اطلاعات کارکرد ماهانه

الف)حساب های ترازنامه ای

دارایی های جاری :                                                 بدهی های جاری:

موجودی نزد بانک ها(سپه،رفاه،کشاورزی)       

صندوق                                                          اسناد پرداختنی

تنخواه گردان                                           

چک های دریافتنی                                            حساب های پرداختنی

اسناد دریافتنی(مشتریان)                            

حساب های دریافتنی                                         چک های پرداختنی

ذخیره مطالبات مشکوک الوصول                   

ملزومات                                                          حقوق و دستمزد پرداختنی

مواد اولیه                                            

تعدیل موجودی ها                                             سایر اقلام پرداختنی

کالای در جریان ساخت                               

کالای ساخته شده                                             مالیات بر در امد پرداختنی

یش پرداخت خرید مواد اولیه

پیش پرداخت خرید لیبل                                      سایر بدهی های جاری

پیش پرداخت بیمه

ادامه فهرست حسابهای ترازنامه ای

          سایر پیش پرداختها                                       بدهی های بلند مدت:

دارایی غیر جاری:                                      

زمین                                                      وام بلند مدت پرداختنی

ساختمان و تاسیسات

استهلاک انباشته ساختمان

ماشین الات                                              حقوق صاحبان سرمایه:

استهلاک انباشته ماشین آلات

وسائط نقلیه                                               سرمایه 

استهلاک وسائط نقلیه

اثاثه و منصوبات اداری                                سود و زیان انباشته

سرقفلی

امتیازات و علائم تجاری                               اندوخته قانونی

فهرست حساب های سود و زیانی:

فروش ها:

درآمد حاصل از فروش ماست خامه ای

درآمد حاصل از فروش کره پاستوریزه

درآمد حاصل از فروش پنیر اولیه

درآمد حاصل از فروش خامه صبحانه

درآمد حاصل از فروش پنیر پیتزا

درآمد حاصل ازفروش پنیر پتزا تند

درآمد حاصل از فروش خامه قنادی شیرین شده

درآمد حاصل از فروش رکوتا

درآمد حاصل از فروش دوغ پاستوریزه کوچک

درآمد حاصل از فروش دوغ پاستوریزه بزرگ

درآمد حاصل از فروش پنیرسفید صبحانه

درآمد حاصل از فروش کشک پاستوریزه

برگشت از فروش و تخفیفات

تخفیفات نقدی فروش

تخفیفات ناشی از آسیب دیدگی

بهای تمام شده کالای فروخته شده:

بهای تمام شده کالای فروخته  شده(شامل  ماست خامه ای، خامه  قنادی،  پنیر صبحانه،پنیر پیتزا،دوغ پاستوریزه کوچک و بزرگ،کشک مایع،خامه صبحانه، کره پاستوریزه، پنیر اولیه)

سربار جذب شده کارخانه ، انحرافات مواد  ،انحرافات دستمزد ،انحرافات سربار،اضافه یا کسر جذب سربار،خرید مواد اولیه(شیر ،شکر،...) هزینه دستمزد مستقیم پرسنلکنترل سربار کارخانه شامل حقوق و دستمزد غیر مستقیم ، مواد  غیر مستقیم (  نمک ، فلفل ، سیترات، اسانس،سیترات سدیم تجاری، کلر، اسید سولفوریک، برموزول، کارتن، مایع پنیر،افشره کاکوتی ، پلاستیک، گلاب، کارتن 3 لایه   سفید ،مارگارین، بطری 5/1 لیتری ،شیشه، درب شیشه، درب بطری، مواد  شوینده، مواد شیمیایی، لیبل، شیر خشک)

هزینه ایاب و ذهاب ، هزینه آزمایش و آزمایشگاه، هزینه حمل و نقل به داخل ،اضافه کاری ،دستمزد ایام مرخصی ،اوقات تلف شده،بیمه،سوخت و روشنایی، تلفن و e - mile ، ابزار آلات، ضایعات ،هزینه  نظافت  کارخانه، استهلاک  ماشین آلات ، استهلاک   ساختمان کارخانه،تعمیرات و نگه داری ماشین آلات و تجهیزات تعمیرات ساختمان و محوطه

هزینه ها        

   هزینها به 2 قسمت هزینه های اداری تشکیلاتی و توزیع و فروش تقسیم میشود هزینه های توزیع و فروش:

هزینه حقوق(سرپرستان، فروشندگان ،رانندگان)   ،هزینه حمل به خارج، ملزومات، سوخت وسائط نقلیه، استهلاک وسائط نقلیه،پست،آگهی و تبلیغات،سررسید، هزینه تعمیرات وسائط نقلیه، هزینه بیمه ثالث وسائط نقلیه

هزینه های اداری:

هزینه بهره،کارمزد بانکی، هزینه بیمه مطالبات بانکی، هزینه حقوق پرسنل اداری ، بیمه پرسنل اداری، تلفن، تمدید و صدور پروانه، هزینه مسافرت، هزینه پذیرایی، هزینه آبدارخانه هزینه استهلاک اثاثه اداری، هزینه پست اداری، خدمات حسابداری،

سایر درآمد ها:

درآمدهای  متفرقه ، درآمد  جریمه ، درآمدهای غیر مترقبه ، درآمد حاصل از           فروش های جزء

کسور در آمد:         مالیات بر درآمد  

 سیستم حسابداری صنعتی کارخانه:

حسابداری صنعتی کارخانهشامل 4 بخش مهم و اساسی است:  حسابداری مواد،حسابداری حقوق و دستمزد، حسابداری سربار کارخانه ، حسابداری انبار(به علت اینکه کالای در جریان ساخت مرتبا به انبار منتقل شده و برای مرحله بعد بر میگردد.)

این کارخانه بر مبنای هزینه یابی مرحله ای قیمت تمام شده تمام محصولات را محاسبه می کند.همچنین دارای پیش بینی هایی برایهزینه های بودجه ای می باشد که درآخر هر سیکل انحرافات محاسبه شده و دلایل آنها نیز بررسی میگردد.

سیستم هزینه یابی مرحله ای به این صورت می باشد که ابتدا هزینههای انجام شده را گردآوری نموده و هزینه هایرا به واحد های تولیدی تسهیم می نمایند. هزینه ها به وقوع زمان گرد آوری شده ولی تا زمانی که عملیات ساخت به پایان نرسیده محاسبه قیمت تمتام شده با مشکلاتی مواجه است از این رو برای بدست آوردن قیمت تمام شده از گزارش هزینه تولید و معادل آحاد محصولات تولید شده استفاده می شود .

بهای تمام شده یک واحد کالای ساخته شده در اکثر کارخانجات از طریق تقسیم جمع هزینه های تولیدی بر مقدار محصولات ساخته شده طی یک دوره محاسبه میشود.محصولات کارخانه طی چند مرحله تولیدمی شوندوبعضی از محصولات ماده خام دایره ای دیگر به شمار می روند.

از نقطه نظر مدیریت داشتن ارقام کلی در مورد هزینه ها نمی تواند جهت اعمال  کنترل موثر واقع شود بنابر این در این مرکز بهای تمام شده یک واحد کالای  ساخته می شود .

هزینه های واقع شده در هر دایره را به حساب بهای کالای در جریان ساخت همان دایره بدهکار می کنند ،کالای در جریان ساخت برای تعیین بهای تمام شده کالای تولید شده به صورت معادل آحاد تکمیل شده بیان می شود.برای بدست آوردن بهای  تمام شده از گزارش هزینه تولید  استفاده می شود .ضایعات این کارخانه معمولا غیر عادی و غیر قابل فروش است و ارزشی ندارد مانند به هدر رفتن شیر خام هنگام عملیات پاستوریزاسیون شیر؛این ضایعات معمولا به بهای تمام شده محصولات سالم اضافه می شود و ثبت آن به طریق زیر انجام میگردد:

           ضایعات غیر عادی      ***

                                  کالای در جریان ساخت   ***

برای بدست آوردن مواد مصرفی از گزارش مصرف مواد و صورت دریافت شیر خام در ماه استفاده میشودو ثبت خرید مواد به صورت زیر می باشد:

کنترل مواد(شیر)         *****

               حسابهای پرداختنی/چکهای پرداختنی/صندوق/بانک  *****

وقتی از شیر برای تولید محصولی مثلا پنیر سفید استفاده می شود ثبت زیر صورت می گیرد کالای در جریان ساخت

(پنیر سفید)    ***

                                          کنترل مواد(شیر)   ***

هر یک از اقلام مواد خریده شده اعم از مستقیم و غیر مستقیم به تفکیک در کارتهای مواد به ثبت می رسند.جمع اقلام مندرج در کارت های مواد باید با مانده حساب مواد در دفتر کل مطابقت داشته باشد.

ثبت هزینه ها در دفاتر براساس مدارک اولیه صورت می گیرد که باید بررسی و تاییدگردیده و پس ازصدور سند مربوطه در دفاترروزنامه وکل ثبت شود. دفاترشامل دفاتر کارخانه فقط میباشد و کلیه حساب های مالی نیز در همین دفاتر کارخانه ثبت می شود .مثلا همانطور که بیان شد حساب های صندوق ،دریافتنی ها ،پرداختنی ها ،بانک،تنخواه گردان در کارخانه نگه داری می شود.حقوق و دستمزد کارکنان تولید نیز از طریق دفاتر کارخانه ثبت میشود.

بدهی های مربوط به مالیات بر درآمد ،وام پرداختنی بلند مدت و سایر بدهی ها(بیمه)در دفاتر کارخانه ثبت میشود.

مدارک اولیه برای مواد شامل قبض درخواست خرید مواد ،قبض تحویل مواد و گزارش برگشت مواد، فاکتور خرید مواد و تخفیفات و... می باشد.

مدارک اولیه برای دستمزد شامل کارت اوقات کار که ساعت کاری هر کارگر و اضافه کاری در آن ثبت میشود ،می باشد.

و بالاخره مدارک اولیه برای سربارو کلیه هزینه های غیرمستقیم تولید سند های تهیه شده برای ثبت استهلاک ،قبض های آب و برق ،،کلیه فاکتور های خرید مواد غیر مستقیم،کارت اوقات کاردستمزد کارکنان غیر مستقیم تولید و مواردی از این قبیل شامل می شود.

حساب کسر و اضافات مواد:

این  حساب  معمولا  برای مواد غیر مستقیم ( بسته بندی ) ، گلاب ،وانیل ، مارگارین شیر خشک ،استو بلایزر و ...استفاده می شود.چون مواد مستقیمی مانند شیر و خامه معمولا در انبار باقی نمی ماند و برایتولید سریعا مصرف می شود کسری و اضافات مواد برای آنها به ندرت ایجاد می شود. چنانچه موجودی واقعی موادکمتر از مانده کارت های مواد باشد کسری انبار ایجاد می گردد.  

همچنین اگر موجودی واقعی مواد انبار بیشتر از مانده کارت های مواد باشد اضافات انباروجود خواهد داشت. دلایل وجود کسری یا اضافات انباردر این مرکز تولیدی:

اشتباه در ثبت مقدار مواد وارده یا صادره در کارت انبار

اشتباه در ثبت قبض و حواله انبار

ضایعات مواد در انبار

اختلاس و سرقت مواد

اشتباه انباردار

حوادث مختلفی که ممکن است اتفاق بیفتد.

چنانچه درپایان دوره های کسری یا اضافی مواد انبار قابل ملاحظه نباشد مانده کارت ها اصلاح می شود ولی اگر کسری یا اضافی موجودی انبار قابل توجه باشد باید ثبت های زیر انجام گردد،در صورت وجود کسری انبار ثبت زیر صورت         می گیرد:

حساب کسری و اضافی انبار                  XX

                کنترل مواد(شکر)                     XX

در صورت وجود اضافی مواد انبار ثبت زیررا انجام  می دهند:

حساب کنترل مواد(شکر)                     XX

                حساب کسری و اضافی انبار         XX

حساب کسری و اضافات یک حساب موقت است که در پایان دوره مالی با حساب سود و زیان بسته می شود.

اگر هزینه هایی که به بهای تمام شده مواد اولیه مثل شیر اضافه می گردد مشخص نباشدبا توجه به تجارب گذشته از یک نرخ برای تعیین هزینه های واقعی که به نرخ پیش بینی هزینه های تهیه وتحصیل مواد موسوم است استفاده میشود.

بنابراین حسابی به نام پیش بینی هزینه های تهیه و تحصیل مواد که دارای مانده بستانکار است در دفتر کل منظور می گردد و ثبت آن به صورت زیر می باشد:

حساب کنترل مواد              XXX

                       صندوق / بانک / چک پرداختنی/*** پرداختنی/            XX

                       پیش بینی هزینه های تهیه و تحصیل مواد                  X

پس از دریافت اسناد هزینه های واقعی انجام شده مربوط به تهیه مواد ثبت زیر صورت می گیرد:

                                                              معین        کل           کل                 حساب کنترل تهیه و تحصیل مواد(شکر)                            XX

هزینه حمل                                                  X

سایر هزینه ها                                               X

بانک/   حسابپرداختنی/صندوق                                               xx                 

حساب کنترل تهیه و تحصیل مواد و حساب پیش بینی هزینه های تهیه و تحصیل مواد در پایان دوره بسته می شودو اختلاف این دو حساب به حساب تعدیل هزینه های تهیه و تحصیل مواد بدهکاران یا بستانکار می گردد و ثبت آن به صورت زیر صورت می گیرد:

حساب پیش بینی هزینه های تهیه و تحصیل مواد        XX

حساب تعدیل هزینه های تهیه و تحصیل مواد            X

                              حساب کنترل تهیه وتحصیل مواد      XXX

چنانچه یکی از قسمت های تولیدی برای ساخت محصول نیاز به مواد داشته باشد با تکمیل فرم درخواست مواد،مواد مورد نیازراازانبار دریافت می کنند و حسابداری صنعتی مواد صادره به خط تولید را به روش اولین صادره او اولین وارده محاسبه می کند ، روش نگه داری آن دائمی می باشد و ثبت زیر را انجام میدهد:

حساب کنترل کالای در جریان ساخت                XX

                    کنترل مواد                                                          XX

ثبت بابت صدور مواد مورد نیاز از انبار به خط تولید

هم چنین اگر مواد خریداری شده برگشت داده شود(به فروشنده) اولا ممکن است به دلایل زیربرگشت داده شود.

اگر مواد شیر باشد به دلیل آب اضافه نمودن فروشنده به شیر و یا ترشی آن و مرغوب نبودن

اگر مواد مورد نظر سایر مواد غیر مستقیم باشد ممکن است به دلایل مختلفی از جمله نامطلوبی و نداشتن کیفیت و یا این که مواد با نمونه درخواستی مطابقت نداشته باشد برگشت داده شود.

دوما به صورت زیر مواد برگشتی به فروشنده ثبت می شود:

حساب صندوق/ پرداختنی/ بانک           XX

                     حساب کنترل مواد     xx

نکته مهم این است که مواد برگشتنی به فروشنده دقیقا همان مواد است و از روش های ارزیابی موجودی مواد استفاده نمی شود.

ممکن است مواد برگشتی از خط تولید باشد بنابراین دلایلی دارد مثل قطعی برق که با این وجود نمی توان به تولید ادامه داد،مواد صادر شده به تولید بیشتر از حد مورد نیاز باشد و یا عوامل دیگر.

نحوه ثبت مواد برگشتی به انبار:  مواد برگشتی به انبار با همان نرخی که به تولید صادر شده بود به انبار برگشت داده می شود و اگر چند نرخ موجود باشد با آخرین نرخ برگشت داده می  شود.انبارداری این مواد را بارنگ دیگری در کارت های انبارداری و سیستم کامپیوتری ثبت می کند تا با مواد خرید شده اشتباه نشود.

ثبت برگشتی مواد از خط تولید به انبار به صورت زیر انجام می شود.

حساب کنترل مواد                                      XX

حساب کنترل کالای درجریان ساخت               XX

بابت برگشت مواد از خط تولید به انبار

* توضیحات بیشتردررابطه با ارسال مواد به خط تولید و یاخرید مواد و ثبت در کارت ها و نرم افزارهای انبارداری در بخش انبارداری بیان خواهد شد.

هزینه های مشترک و فرعی کارخانه:  بعضی از محصولات از نظر فیزیکی به یکدیگرمتصل و پیوسته اند که تولید هم زمانی دارند هزینه های تولید محصولات تا نقطه تفکیک یا نقطه ای که محصولات به شکل واحدهای جداگانه ظاهر         می شوند را هزینه های مشترک می گویند.

هزینه های مشترک غالبا با هزینه های عمومی(سربار)اشتباه گرفته می شود در حالی که وجه تمایزی بین آن ها نیست. هزینه های مشترک غیرقابل تفکیک و هزینه های عمومی سربار قابل تفکیک هستند. هزینه های عمومی کارخانه بین دوایر تولید و خدماتی تسهیم می شود.به عنوان مثال وقتی هدف پاستوریزاسیون شیر است محصول اصلی شیر پاستوریزه شده است اما در جریان این فعالیت ها محصول دیگری به نام خامه ایجاد می شود که یک محصول فرعی می باشد یعنی دریک فرآیند مشترک و به طور توام و هم زمان ایجاد می شوند. اما ارزش لبنی این محصول فرعی به مراتب زیاد است.

برای تسهیم هزینه های مشترک بین دو محصول فرعی و اصلی ازروش مقداری تولید استفاده می شود.

به عنوان مثال اگر در مرحله پاستوریزه کردن شیر با صرف  1500000ریال مواد و 1200000ریال دستمزد و500000ریال سربار50 کیلو گرم شیر و 10 کیلوگرم خامه تولید شده باشد تسهیم هزینه های مشترک بین این دو محصول به صورت زیر می باشد.