مهندسان برق با خلق وعملکرد سیستمهای بسیار متنوعی سروکار دارند که به منظور بدست آوردن نیازها و خواسته های جامعه طراحی می شوند . این سیستم ها دامنه گسترده ای دارند واز سیستم های مربوط به تولید ،انتقال وکنترل مقادیر کم انرژی سیستم های کنترل و بهره وری از مقادیر بسیار زیاد انرژی رادربرمی گیرند ،درایران سیستم های برق حداکثر نقاط به صورت شعاعی ساده است و کمتر از تجهیزات ایمنی خط استفاده کرده اند وبرای تولید برق در نیروگاهها از سوختهای فسیلی استفاده می کنند وتا حد خیلی کم از توربینهای آبی وبادی و هسته ای برای تولید برق استفاده می کنند و قسمت انتقال برق نیز بیشتر به صورت هوایی است ودر بعضی از جاهای خاص از کابل کشی زمینی استفاده کرده اند .
دراین گزارش در فصل اول در مورد ایمنی دربرق وکارکردن با قسمتهای مختلف سیستم برق توضیح داده شده است وباید گفت ایمنی مهمترین ویکی از اصولی ترین کارهایی است که هر کس می خواهد با برق سروکار داشته باشد باید آن رابداند ورعایت کند که سلامت وکار طولانی ومداوم با برق رابرای خود تضمین کند ودر فصل دوم در مورد قسمتهای اداره برق و وظایف آنها شرح داده شده است و همچنین در مورد تجهیزات دستگاهی که مورد استفاده در اداره برق قرار می گیرد .
درپایان این امر را برخود واجب می شمارم که از زحمات بی شائبه جناب آقای مهندس ومحمدرضا حسن زاده و همچنین راهنمائی های بی دریغ شرکت برق شهرستان ابهر کمال تشکر نمایم و همچنین از زحمات خدمات رایانه ای APPLE که درامر تایپ این گزارش زحمات فراوان کشیده اند سپاسگذاری می نمایم .
دستورالعمل های ایمنی وفنی
مهارکردن
تمام مهارتها بدون استثناءباید مقره عایق را داشته باشند .
مقره عایق مهار فشار قوی باید بالاتر از شبکه فشار ضعیف باشد .
باید توجه داشت که مقرع فشار ضعیف درارتفاعی دوراز دسترس عابرین قرار گیرد .
درصورتیکه سیم اتصال زمینی برروی پایه موجود باشد حتی المقدور سعی شود سیم مهار به این سیم متصل شود.
سیم مهار نباید با سیمهای شبکه تماس داشته باشد .
مهارراقبل از نصب بایستی مونتاژوسپس روی تیر نصب کرد .
موقع مهارکردن تیر ،سیم مهار باید طوری در مقره مهار قرار گیرد که در صورت شکست مقره ،سیمها در داخل یکدیگر بیافتد واز خوابیدن شبکه جلوگیری شود .
سیم مهار باید قدرت کشش شبکه را داشته باشد .
درصورت دردسترس نبودن مقره عایق مهار حتما"سیمهای مهار باید بطول 2 متر از سطح زمین روپوش عایق داشته باشد .
از کامیون ودرخت نباید برای بستن مهار موقت استفاده کرد در مواقع ضروری .
قبل از سیم کشی باید تیرهای واقع در زاویه مهار شوند .
سیمهای هیچ پایه ای را نباید باز کرد مگر اینکه آن پایه از چهار طرف مهار شده باشد .
نکات ایمنی نصب اتصال زمین
بعدازقطع برق مدار یک شبکه یا دستگاه دو طرف محل کار را اتصال زمین کنید حتی اگر خط از یک طرف تغذیه شده باشد .
محل کار نباید بیش از یک کیلومتر با محل اتصال زمین فاصله داشته باشد ودر هر حال باید اتصال زمین از محل قابل رویت باشد .
هرگاه بیش از یک گروه بخواهند روی یک خط فشار قوی کار کنند ،بایستی هریک از گروهها دربین اتصال زمینهای مربوط به خود کار کنند .
قبل از نصب وسایل اتصال زمین ،بی برق بودن شبکه را توسط تفنگ مخصوص امتحاان کنید .(درصورت پاره بودن هردو سر آنرا آزمایش نمود.)
دستگاه ارتینگ معمولا"دارای سه رشته سیم است ،که سه رشته آنها دارای چنگک فنری (گیره )است که به شبکه متصل میگردد وسیم چهارم از طریق قرقره به میله اتصال زمین وصل میشود .
طریق اتصال زمین بدینصورت است که :
أ)میله زمین را در مرطوب ترین نقطه زمین فروکنید .
ب) درشبکه فشار ضعیف سیم اتصال زمین را ابتدا به میله زمین وصل کرده وسپس سرها را دیگر آنرا توسط وسایل کار عایق به پایین ترین سیم وسپس بترتیب به سیمهای دیگر متصل کنید .
ت)هنگام برچیدن اتصال زمین نخست در شبکه فشار ضعیف اتصالات شبکه را به ترتیب از بالا به پایین با وسایل کار عایق باز کنید وبخاطر داشته باشید که بعدا"سیم اتصال زمین را از میله زمین جدا کنید .
ث)درشبکه فشار قوی پیش از اتصال کابل اتصال زمین به میله زمین اول گیره وسطی را به فاز وسط وصل می نمائیم وسپس دیگر گیره ها را به دو فاز کناری .
7- درموقع بستن وباز کردن اتصالات زمین از دستکش لاستیکی عایق استفاده کنید.
8- اتصالات زمین از طریق برجها باید با استفاده از بست مخصوص برج که قادر به هدایت جریانات پیش بینی شده باشد عملی گردد . محل اتصال باید کاملا"تمیز باشد .
9- درهنگام رعد وبرق روی خطوط یا دستگاه ها کار نکنید حتی اگر اتصال زمین خوبی داشته باشد .
10- در صورتیکه باید مدارهای دیگری نیز باشد ،کابل اتصال زمین را باید چنان ببندید تااز افتادن یا لغزیدن آن برروی سیمهای دیگر جلوگیری شود .
انتقال انرژی
ضرورت ایجاد سیستم کابلی و استفاده از شیکه های زیر زمینی انتقال انرژی الکتریکی یکی از مسائل مهم صنعت برق به شمار می آید هادی های به عنوان یک عنصر جهت انتقال انرژی و توان از تولید کننده به مصرف کننده می باشد و اصولا به دو صورت زیر انتقال انرژی صورت می گیرد :
1- شبکه های هوایی
2- شبکه های زیر زمینی
برای جلوگیری از نفوذ رطوبت از شرب استفاده می شود .
کابل های خود نگهدارد %60 هزینه کمتری نسبت به هادی های سخت دارند . یکی از علل استفاده از کابل های خود نگهدار جلوگیری از سذقت شبکه است . هوا اولین عنصر عایق شناخته شده می باشد و تا زمانی که ولتاژ از یک حد معینی افزایش پیدا نمی کند هوا عایق الکتریکی خوبی می باشد .
انواع اتصالی ها و روش های عیب یابی کابل ها
اتصال کابل
هر گونه نقص ، ضعف ، بریدگی و یا تناقض و ناهمگنی بین فازها که کارایی کابل راتحت الشعاع قرار دهد با لفظ اتصالی و یا عیب نامیده می شود . عیوب کابل می تواند در اثر عوامل مختلفی و به اشکال متفاوت و در زمان های گوناگون روی کابل حادث شود که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود :
الف – عیوب مربوط به تولید و نگهداری در انبار
ب- عیوب مربوط به زمان کابل کشی
ج- عیوب مربوط به زمان بهر ه برداری
الف – عیوب مربوط به تولید و نگهداری در انبار
علیرغم تمامی کنترل هایی که در زمان تولید صورت می گیرد امکان دارد به علت نقص یکی از ماشین آلات تولید کننده کابل ، نقایصی روی آن بروز نمایند البته این عیوب نسبت به ستیر عیوب دیگر بسیار ناچیز است . در زمان حمل و نقل و نگهداری کابل در انبار شدت آسیب های وارده به کابل بیش از زمان تولید است که در این زمینه می توان به پرت شدن قرقره کابل از روی ماشین ، قرار دادن کابل در محیط های باز ودر زیر برف و باران ، آزاد رها کردن سر کابل پس از پس از بریدن مقداری از کابل به خصوص کابل های روغنی و نظایر آن اشاره کرد .
ب- عیوب مربوط به زمان کابل کشی
عیوب مربوط به زمان کابل کشی عموتا در اثر رعایت قوانین مدون کابل کشی روی کابل ایجاد می گردد و مسئول مستقیم آن مجری طرح است . که به موارد زیر می توان اشاره کرد :
- قرار گرفتن کابل در عمق نا مناسب
- کمبود رطوبت نسبی زمین
- شیب بیش از اندازه کابل( به خصوص در کابل های روغنی )
- خم های خارج از استاندارد در محل ژیحش کابل
- قرار گرفتن مستیم کابل کنار جوی آب
- عدم استفاده از ماسه نرم ( ماسه بادی ) در زیر و روی کابل
- عدم استفاده از ماشین وینچ ، فرک و لوازم مربوط به کابل کشی
- عدم رعایت فواصل کابل از یکدیگر
- نصب خارج از استاندارد و اتصالات مربوط به کابل
- فشار وارده به یک ناحیه از کابل در اثر عبور وسایل سنگین
ج- عیوب مربوط به زمان بهره برداری
- فشار وارده به یک نقطه از کابل و تغییر حالت فیزیکی عایق
-عبور جریان اضافی از کابل