مقدمه:
کشور ایران به علت ا ینکه در مسیر سلسله جبال آلپ هیمالیا قرار دارد یکی از مناطق مهم زلزله خیز دنیا محسوب می شود و به همین جهت اکثر شهرهای مهم کشور و به خصوص تهران یعنی مرکز مهم سیاسی و اقتصادی میهن اسلامی در معرض خطر جدی زلزله مخرب و ویرانگر قرار دارند و نیز عدم رعایت مقررات ایمنی در ساخت و ساز ها این خطرات را به صورت تصاعدی افزایش داده است و استفاده بی رویه از منابع طبیعی و تخریب جنگلها و عدم التزام به مراعات مسائل زیست محیطی –بسیاری از مناطق کشور را در برابر خطر سیل آسیب پذیر ساخته است و به همین نحو خطر طوفان –صاعقه و سایر حوادث غیر مترقبه که افزون بر سی مورد می شود جدی و قابل تامل است . بنا بر همین مقولات کشور ایران جزء
ده کشور حادثه خیز مهم دنیا تلقی می شود . از بدیهیات مسلم آن است که پیشگیری قبل از وقوع حادثه امری ضروری و ارزان و مقدم بر امداد و نجات پس از حادثه می باشد .
جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران به عنوان موسسه ای امدادی و عام المنفعه که از تجربیات نزدیک به هشتاد سال فعالیت برخور دار است در امر قبل از حادثه –عمده فعالیت خود را به موضوع (آمادگی )و( آموزش کمک های اولیه ) متمرکز نموده است و معتقد است که مردم باید باور کنند که ( حادثه خبر نمی کند ) و شعار جمعیت هلال احمر آن است که (در هر خانواده ایرانی حد اقل یک نفر آموزش دیده وجود داشته باشد )بر همین اساس کلیه امکانات خود را برای آموزش همگانی بسیج نموده است .
نهضت بین الملی صلیب سرخ و هلال احمر تشکیلاتی بین المللی است که وظیفه اصلی آن کمک رسانی به افراد آسیب دیده از حوادث طبیعی و غیر طبیعی و همچنین ارائه خدمات بشر دوستانه به افراد د آسیب پذیر جامعه می باشد .
کار گروهی به مفهوم آن است که برای به انجام رساندن یک فعالیت ویژه بیش از یک نفر مشارکت داشته باشد . چراکه این فعالیت را یک نفر نمی تواند انجام دهد یا در مواقعی چنانچه یک نفر در آن زمینه فعال باشد کار مورد نظر بسیار دیر انجام می گیرد . طبعا در دنیای امروز که سرعت از شرایط اساسی اکثر فعالیت ها محسوب میشود بسیاری از کارها را باید به صورت گروهی انجام داد . کار گروهی زمینه های کاربردی قابل ملاحضه ای دارد و این مطالب گفته شده به منظور آشنایی داوطلبان سازمان جوانان با مفهوم گروه و انواع وویژگی های گروه –علل جذب افراد به گروه –شرایط تشکیل و راه اندازی و ......تهیه شده است .
بخش جوانان از بخش های اصلی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر سراسر جهان است . اعضای جوان در انجام خدمات داوطلبانه که یکی از اصول بنیادین نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر است .نقش بسزایی دارند . جوانان نه تنها در اجرای فعالیت های داوطلبانه و بشر دوستانه صلیب سرخ و هلال احمر مشارکت دارند بلکه در برنامه ریزی و هدایت برنامه ها نیز نقش مهمی ایفا می نمایند .بنا بر این آموزش نحوه خدمات داوطلبانه و فعالیت های بشر دوستانه و فراگیری راه های رفع نیاز های آسیب دید گان ضروری است .این امر مستلزم کسب یکسری مهارتهای اولیه در سطح شناختی و عملکردی است . باشد که مطالب ارائه شده با کمک شما و مربیان به این مهم دست یابد .
اینجانب بر خود فرض می دانم که از تلاشهای جمعی و عالمانه و محققانه دوستان و برادران جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران که با تلاش شبانه روزی و ایثار گرانه خود در این مجموعه در افزایش سلامت جامعه تلاش می کنند سپاسگزاری نمایم.
تاریخچه ی نهضت بین المللی صلیب سرخ
در سال 1859 (م) سپاهیان فرانسه و اتریش در محلی در شمال ایتالیا به نام سولفورینو به نبرد سختی پرداختند که در مدت کوتاهی 6 هزار نفر کشته و 36 هزار نفر مجروح بر جای گذاشت و در این حال یک بازرگان جوان سوئیسی به نام هانری دونان با مشاهده این صحنه ها از افراد بومی که در آن منطقه بودند برای کمک به مجروحین استفاده کرد و آنها را به عنوان یک گروه امدادی سازماندهی شده و بعد در کتاب (خاطرات سولفورینو و تالیفات و رنج و دردهای قربانیان ) باز گو کرد و دو پیشنهاد ارائه داد
تاسیس یک جمعیت امدادی داوطلب در هر کشور که در زمان صلح آموزش دیده باشند .
دولت های جهان در یک کنگره اجتماع کرد ه و بیک اصل بین المللی از طریق یک قرارداد بین المللی و اجرایی برای حمایت از مجروحین تصویب کنند .
در سال 1863 (م) با یک توافق کمیته ی دائمی بین المللی برای کمک به مجروحان جنگ تاسیس شد و بعدها این نام رسما به کمیته بین المللی صلیب سرخ تغییر کرد .
برای تشکیل این کمیته با شرکت 36 نماینده از16 کشور اروپایی در ژنو بر پا شد که مقراصلی آن نیز در شهر ژنو شاست . تا کنون 180 کشور دارای جمعیت هلال احمر و صلیب سرخ می باشد که از این تعداد 178 جمعیت به رسمیت شناخته شده اند .
علائم صلیب سرخ و هلال احمر در سال 1363 به احترام هانری دونان روی زمینه سفید و معکوس رنگهای پرچم کشور سوئیس که زادگاه وی است به عنوان علامت مشخصه کمیته صلیب سرخ انتخاب شد و در این ایران نیز علامت شیر و خورشید سرخ در سال 1321 توسط دولت ایران پیشنهاد شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی بنا به درخواست این جمعیت علامت شیر و خورشید سرخ از مجموعه ی علائم فدراسیون بین المللی جمعیت هلال احمر و صلیب سرخ حذف شد و هم اکنون با نام جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران شناخته می شود .
م ( مصطفی محقق صلیب سرخ وهلال احمر شماره 82 ص48)
اصول اساسی نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر عبارتند از :
بی غرضی ( نهضت هیچ گونه جهت گیری نسبت به ملیت نژاد –عقیده – عقاید سیاسی ندارد .
بی طرفی ( نهضت در درگیریها از هیچ طرفی جانب داری نمی کند )
نداشتن وابستگی(نهضت مستقل است )
انسانیت ( هدف نهضت محافظت از جان وسلامتی نوع بشر و تضمین کرامت انسانها است)
خدمات داوطلبانه ( عضویت در نهضت داوطلبانه است )
یگانگی (در هر کشوری یک جمعیت صلیب سرخ و هلال احمر می تواند وجود داشته باشد )
جهان شمولی ( همه جمعیت ها در نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر از موقعیت یکسانی برخودارند)
م( پیدایش اصو ل هفتگانه صیلب سرخ و وظایف هلال احمر ص2)
اعضای تشکیل دهنده ی نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر :
کمیته بین المللی صلیب سرخ ---فدراسیون بین المللی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر ---جمعیت های ملی (صلیب سرخ و هلال احمر ) ---نهاد های نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر .
کمیته بین المللی صلیب سرخ :
د ر سال 1363 توسط هانری دونان و چند تن از دوستانش تاسیس شد وشعار اصلی انها نیکو کاری در زمان جنگ می باشد و این کمیته پایه ی نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر است و دارای 25 عضو است.
وظایف کمیته بین المللی صلیب سرخ :
1-حفظ ونشر اصول اساسی نهضت که عبارتند از (انسانیت -بی غرضی –بی طرفی –عدم وابستگی – خدمت داوطلبانه –یگانگی و جهان شمولی
2- به رسمیت شمردن هر جمعیت ملی تازه تاسیس ( به عهده گرفتن وظایفی که قراردادهای ژنو برای کمیته در تظر گرفته است
3- اقدامات در همه اوقات به عنوان یک موسسه ی بی طرف
4- تامین جریان عملیات آژانس مرکزی برای جست وجوی مفقودین
5-کمک در زمینه آموزش کارکنان درمانی و تهیه وسایل پزشکی
6- تلاش در جهت تفهیم و نشر حقوق بین المللی بشر دوستانه در درگیری های مسلحانه
7- اجرای ماموریت های محوله از سوی کنفرانس بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر
م(جزوه نهضت بین المللی صلیب سرخ وهلال احمرمترجم یزدانیان ص23 تا 31)
فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر :
این سازمان اولین جمعیت ملی و امدادی در سال 1343 هجری شمسی تشکیل شد و تعداد این جمعیت ها در سال 1919 به 45 جمعیت رسید و پیشگامان این فدراسیون کشورهای ژاپن و ایتالیا وفرانسه و انگلستان و آمریکا نام دارد
در سال 1981 نام اتحادیه جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر تغییر کرد و شعارشان (از انسانیت تا صلح ) بوده و علائم و مشخصه ی آن هلال بود ونشانه صلیب سرخ درداخل یک مربع مستطیل با زمینه سفید با شکل زیر است .
هدف کلی فدراسیون
فدراسیون بر اساس اصول اساسی نهضت و تشویق –ایجاد تصحیلات – افزایش تمام فعالیت ها به منظور بهبود موقعیت اکثر افراد نیازمند به کمک ایجاد شده است .
وظایف فدراسیون :
ایجاد هماهنگی و ارتباط دائمی بین جمعیتها ---امداد رسانی به قربانیان سوانح ----سازماندهی و هدایت عملیات امدادی --- امداد رسانی به قربانیان درگیریهای نظامی
م ( کمک های اولیه امداد (دوره آموزشی عمومی ) 1373 ص8)
جمعیت های ملی هلال احمر یا صلیب سرخ :
این سازمان به عنوان یک جمعیت ملی -خیریه و غیر دولتی اما تابع مقررات عمومی مطبوع دوات خود است
اهداف جمعیت های ملی:
1-حمایت از آسیب دیدگان در زمان جنگ و در گیری ها می باشد
2-آمادگی امداد رسانی درهنگام وقوع سوانح و حوادث طبیعی
3-همکاری در بهبود بهداشت جامعه
4- نشر اصول اساسی صلیب سرخ و مقررات بین المللی میان همه ملت ها
شرایط به رسمیت شناختن یک جمعیت از نظر داخلی
دارای یک قانون مصوب یا ماده ای تصویب شده توسط دوات داشته باشد
یک اساس نامه و آیین نامه داخلی داشته باشد
فعالانه در زمینه مسئولیت های شناخته شده فعالیت کند
به اصول اساسی صلیب سرخ و هلال احمر احترام بگذارد
شرایط به رسمیت شناختن جمعیت های ملی توسط کمیته بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر :
در یک کشور مستقل تاسیس شده باشد
تنها جمعیت ملی هلال احمر یا صلیب سرخ بوده و یک مرکزیت داشته باشد
توسط دولت مطبوعه ی خود به رسمیت شناخته شده باشد
این جمعیت باید مستقل باشد
استفاده صحیح و قانونی از علامت صلیب سرخ بنماید
سازمان دهی فعال داشته باشد
فعالیت های جمعیت کلیه کشور و تابعه آن را تحت پوشش قرار بدهد
به اساس نامه و مصوبات نهضت احترام بگذارد
م( آشنایی با نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمرص3)
شرایط به عضویت در آمدن یک جمعیت در فدراسیون بین المللی جمعیت های هلال احمر
توسط دولت خود به رسمیت شناخته شده باشد.
به اصول اساسی صلیب سرخ احترام بگذارد .
تنها جمعیت ملی در کشور خود باشد .
به اساسنامه و مصوبات فدراسیون عمل کند.
مسئله به رسمیت شناختن جمعیت بر اساس عرف توسط کمیته بین ا لمللی و فدراسیون همزمان باشد.
4-نهاد های نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر
1- کنفرانس بین المللی صلیب سرخ (که این نهاد بالا ترین مقام تصمیم گیری نهضت است )
2-شورای نمایندگان نهضت صلیب سرخ و هلال احمر(دراین شورا جمعیت های ملی هر کدام یک رای دارند)
3-کمسیون دائمی صلیب سرخ و هلال احمر
وظایف دولت های امضا کننده قرار داد ژنو
1-در چهار چوب قرارداد ها و اساسنامه و قطعنامه ها با سازمانها همکاری کند.
2-به تشکیل یک جمعیت ملی در کشور خود کمک کند.
3-از سازمانهای تشکیل دهنده نهضت پشتیبانی کند
4- به اصول هفتگانه نهضت صلیب سرخ و هلال احمر احترام بگذارد.
5- اجرای اساس نامه نهضت توسط سازمانهای تشکیل دهنده طبق مقررات.
اهم وظایف کمسیون دائمی بین الملل صلیب سرخ و هلال احمر
1-ایجاد همکاری بین سازمانهای تشکیل دهنده نهضت
2- تشویق و پیگیری اجرای مصوبات کنفرانس
3-بررسی در باره مسائل کلی نهضت
4- تشکیل جلسات کنفرانس و شورا
5-تصمیم گیری بین دو جلسه کنفرانس از طرف کمسیون
6-انجام هر گونه اقدام با توجه به تایید اولین اجلاس بعدی کنفرانس .
7- ایجاد هر هیئت کمکی لازم
8- ارجاع هرموضوع لازم به شورای نمایندگان.
م (سیر تاریخی نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر )
جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران
این جمعیت مؤسسه ای است خیریه غیر انتفاعی و دارای شخصیت حقوقی مستقل.که به کلیه تعهدات و قراردادهای فدراسیون که با قوانین کشور مغایرت نداشته باشد عمل
می کند.
سنگ بنای جمعیت در سال 1302 تحت عنوان شیر و خورشید سرخ در اولین جلسه در عمارت گلستان پایه گزاری شد . و در سال 1347 اولین آیین نامه خدمات امداد ی به تصویب هیئت مرکزی جمعیت رسید و تشکیلات رسمی آن در سال 1350 تحت عنوان سازمان امداد شروع شد .بعد از پیروزی انقلاب در سال 1359 به هلال احمر تغییر نام یافت و هم اکنون به عنوان یکی از 10 جمعیت قدرتمند جهان در پاسخ گویی به سوانح مطرح شده است.
اهداف جمعیت
تلاش برای تسکین الام بشری و تامین احترام انسانها
2- کوشش در جهت برقراری دوستی و تفاهم و صلح پایدار میان ملتها
حمایت از زندگی و سلامت مردم بدون هیچ گونه تبعیض
م ( فرشید توفیقی نمین کمکهای اولیه و امداد 1380ص 252و253)
وظایف جمعیت
1-ارائه خدمات امدادی در هنگام بروز حوادث و سوانح
2-ارائه کمکهای اولیه در حوادث غیر مترقبه
3-ارسال کمک و اعزام عوامل امدادی
4- کمک به امر توانبخشی و ارائه خدمات اجتماعی
5- برنامه ریزی و اقدام در جهت آمادگی مقابله با حوادث و سوانح
6- تلاش در جهت تسکین الام بشری و کمک به امر سلامت
7-اداره امور جوانان جمعیت و توسعه مشارکت جوانان
8- کمک به تهیه دارو و وسایل و تجهیزات پزشکی مورد نیاز مرکز بهداشتی
م (اساس نامه جمعیت هلال احمر ( ص 2و3و4)
تشکیلات جمعیت هلال احمر ایران
سازمان امداد و نجات
سازمان داو طلبان
سازمان جوانان
سازمان تدارکات پزشکی
معاونت درمان و توانبخشی
اداره کل امور بین الملل
7-مرکز آموزش و تحقیقات
م (اساسنامه جمعیت هلال احمر ناشر روابط عمومی هلال احمر سال 1357 ص2)
1- سازمان امداد و نجات
این جمعیت به عنوان بزرگترین سازمان امداد و سوانح در داخل کشور جزء 5 کشور جهان از لحاظ تجهیزات و توانایی های امدادی است و هم اکنون دارای 263 پایگاه امدادی 368 انبار امدادی 9 پایگاه منطقه ای 68 پایگاه امداد جاده ای 3 فروند چرتبال در صحنه امداد می باشد .
2- سازمان داوطلبان
اداره کل داوطلبان جمعیت هلال احمر در سال 1379 به سازمان داوطلبان تبدیل شد این سازمان وظیفه دارد تا در حوزه وظایف خود تمام اقشار و افرادی راکه داوطلبانه به عضویت افتخاری جمعیت پذیرفته شده اند سازماندهی کند
3- سازمان جوانان
این سازمان با شعار (خدمت گزاری) تاسیس شد ودر سال 1368 با هدف توسعه مشارکت جوانان در تصمیم گیری ها و فعالیت مربوط به آنها و تربیت و آموزش آنان به منظور انجام خدمات امدادی و عام المنفعه اعلام شده است .
فعالیت های سازمان به دو بخش ( آموزشی) و (امدادی و عام المنفعه) تقسیم می شود
4-سازمان تدارکات پزشکی
در سال 1347 از ادغام دو مرکز( فوریت های دارویی )و (سازمان تدارکات درمانی) سازمان تدارکات و تولید لوازم پزشکی و دارویی جمعیت هلال احمر به وجود آمد.
معاونت درمانی و توانبخشی
فعالیت های خدمات توانبخشی را می توالن در جهار رشته خلاصه کرد :ارتوپدی فنی - فیزیوتراپی – شنوایی سنجی – کار درمانی
اداره کل امور بین الملل
این اداره در عرصه های بین المللی –هم درسطح دو جانبه وهم چند جانبه حضور و مشارکت فعال دارد