گزارش کارآموزی تولید گندم جو ، پنبه گلزا و گیاهان جالیزی در شرکت تعاونی تولید کشاورزی همت

شرکت تعاونی تولید کشاورزی

تاریخچه سازمان:

موضوع جامعه شناسی روستا یی بر اصل زمین و مالکیت آن استوار می باشد.

با عنایت به اینکه در روستاهای کشور اراضی به صورت خرد و پراکنده می باشند در سال 1341 تا 1351 قانون اصلاحات ارضی در /3 مرحله در کشور به اجرا گذاشته شد و یکی از پیامد های آن تشکیل تعاونیها ی تولید با اهداف ساماندهی اراضی و یکپارچه سازی و یکجا کشتی محصولات و در نهایت افزایش تولید و در آمد و کاهش هزینه ها و کوتاه شدن دست دلالان و واسطه ها و نظارت متمرکز توسط مدیر عامل شرکت بر اراضی و بازاریابی محصولات می باشد.

شرکت تعاونی تولید کشاورزی همت یکی از تعاونیهای تولید که در سال 1375 تاسیس گردیده که در 8 کیلومتری غرب شهرستان آق قلا در روستای صحنه سفلی واقع شده است که دارای 196 عضو با پوشش دو هزار هکتار زمین می باشد.

نمودار سازمانی و تشکیلات:

ارکان شرکت عبارتند از:

1 – مجمع عمومی (نمایندگان گروهای تعاونی): که به پنج گروه تقسیم می شود که هر گروه دارای دو نماینده می باشد و در مجموع ده نماینده گروه می باشد.

2 – هیئت مدیره: که در برنامه ریزی و طرح پیشنهادات دخالت دارند. این شرکت پنج هیئت مدیره دارد که از بین آنها یکی به عنوان رئیس هیئت مدیره انتخاب می شود و در راس آنها مدیر عامل شرکت که مجری مصوبات هیئت مدیره و همچنین دستورالعملهای ابلاغی از طرف سازمان جهاد کشاورزی می باشد.

نوع محصولات تولیدی یا خدمات:

نوع محصولاتی که در این شرکت تولید می شود عبارتند از گندم جو پنبه گلزا و گیاهان جالیزی می باشد.

خدماتی که در این شرکت انجام می شود بر اساس اصل بنا شدن این شرکت آبرسانی به وسیله پمپاژهای برقی و از طریق کانالهای اصلی و فرعی به مزارع کشاورزان می باشد. علاوه بر آبرسانی به مزارع توزیع نهادهای کشاورزی اعم از کودهای شیمیایی انواع بذرها گندم و جو کلزا و پنبه توزیع سموم شیمایی را نیز انجام می دهد.

علاوه بر توزیع نهاده ها نظارت کامل بر مراحل کاشت داشت و بر داشت

کشاورزان عضو شرکت را نیز بر عهده دارد.

امور جاری در دست اقدام توسط کار آموز:

وظایف من در آنجا با توجه به اینکه در ابتدای فصل کاشت غلات و کلزا در شرکت حضور داشتم در امر بر گزاری کلاسهای به کشاورزان و توزیع کودهای شیمیایی و سموم ضد عفونی به مدیر عامل و کارشناس شرکت کمک کردم و همچنین در سطح مزارع به همراه کارشناسان شرکت در امر نحوه آماده سازی بستر و همچنین نحوه کاشت مزارع مشارکت داشتم.

برنامه های آینده کار آموز:

نظارت بر سرکشی در مراحل داشت و بر داشت در دو هزار هکتار از اراضی

تعاونی تولید همت به همراه کار شناسان شرکت می باشد.نکاتی که در مورد کاشت هر یک از گیاهان رعایت شود به تفضیل توضیح می دهیم.

گندم: triticum spp

عملیات تهیه زمین:

زمان و شیوه های تهیه بستر بذر بستگی به میزان سنتی یا مکانیزه بودن زارعت. رژیم بارندگی منطقه و چرخش زراعی دارد. خاکی که در آن گندم پائیزه کشت
 می گردد نباید بسیار زیاد ریز باشد و همچنین باید به اندازه کافی نشست کرده باشد از علفهای هرز پاک شده و غنی از مواد غذایی بوده و تهویه خوبی داشته باشد.

امروزه روند آماده کردن زمین برای کاشت با به کاربری کم و یا بدون استفاده از ادوات و ماشینهای معمول خاکورزی شخم مورد توجه می باشد. دلایل این موضوع بسیار است و از آن جمله صرفه جویی در وقت و سوخت، کاهش تردد ماشین بر روی خاک و جلوگیری از صدمات احتمالی فشردگی خاک و جلوگیری یا کاهش آبشویی و بادشویی. این روش بسته به شرایط مختلف اقلیمی و خاک و نوع محصولات و فراهم بودن ماشینها می تواند به صورتهای مختلف انجام گیرد. البته نباید لزوم بکار گیری ماشینها و ادوات پیشرفته ای را که در شرایط مناسب زراعی می تواند باعث رشد و توسعه بهتر محصول و ازدیاد تولید گردند از نظر دور داشت. بلکه لازم است با توجه به شرایط اقلیمی، خاک زراعی، امکانات تکنیکی و توان اقتصادی زارع. مناسب ترین روش و ماشین را به کار برد. روند استفاده از روشهای یاد شده را در یک سیستم کشاورزی که مبتنی به شرایط حاکم بر تولید مطلوب و امکانات و اختیارات باشد می تواند به صورت زیر باشد.

استفاده از انواع گاو آهن در آماده کردن زمین و آماده سازی ثانویه همراه با کاشت بذر.

عدم استفاده از گاوآهن در آماده کردن اولیه خاک و استفاده از دستگاههای مرکب مثل چیدن در زمینهایی که خاک سطح الارضی کمتر باشد از روش دوم استفاده می شود. در روش دوم به علت خاکورزی کم باقیمانده گیاهان چه رویشهای طبیعی و چه کلش و ریشه و ساقه محصول قبلی چندان و یا یطور کلی با خاک مخلوط نمی شود و اگر چه اثر خود را به عنوان هوموس نمی تواند به طور کامل اعمال نماید ولی می تواند به عنوان پوشش گیاهی در جلوگیری از فرسایش آبی و بادی در مناطق مستعد این پدیده موثر باشد که خود از مزایای این روش است.

لازم به ذکر است که به هر صورت برای جبران کمبود مواد غذایی و حاصلخیزی خاک لازم است طبق توصیه های علمی و عملی از کودهای شیمیایی استفاده کرد و به هر صورت در بسیاری موارد هوموس تنها نمی تواند جبران این کود این کود باشد هر چند از نظر فیزیکی تاثیر مثبتی بر خاک می گذارد به هر حال اگر چه آمار و ارقام دقیق و مشخص در تاثیر و به کار گیری روشهای کم خاکورزی بر ازیاد و محصول تا کنون ارائه نشده ولی شواهد و مشاهدات و اثرات جنبی این روش در حال حاضر چنین تکنیک هایی را در اغلب موارد مطلوب و قابل قبول ساخته است.

خاک:

بهترین خاک برای تولید عملکرد بالا، اراضی لومی، لومی رسی و لومی شنی که زهکشی در آنها بخوبی صورت می گیرد می باشد.

ُگندم در زمینهای دارای حالت قلیایی و اسیدی زیاد رشد ضعیفی دارد و عملکرد آن پائین است. مناسبترین ph برای گندم 5/7 – 6 می باشد.

ویژگیهای بذر:

بذرهای گندم پائیزه جهت کاشت باید سازگار به شرایط نا مساعد محیطی، مقاوم به بیماریها، عاری از بذور علفها هرز باشد. از طرف دیگر یکسان و سالم بوده و وزن هزار دانه، درجه خلوص و قدرت جوانه زنی (ارزش مصرف بذر) بالایی داشته باشد.

خلوص بذر:

منظور از خلوص بذر همان خالص بودن بذر است. بذری که برای کاشت استفاده می شود باید عاری از هر گونه آلودگی های فیزیکی و ژنتیکی باشد.

خلوص فیزیکی بذر: آلودگیهای فیزیکی در بذر به دو دسته تقسیم می شود.

الف) مواد بی آزار: که شامل چوب، بقایای گیاهی، سنگ، کلوخ و دانه های شکسته است این مواد در صورت کشت شدن نیز به بذر اصلی صدمه نمی زنند ولی وضع ظاهری بذر، بذر نا مرغوب و حجم آنرا زیاد می سازد.

ب) مواد مضرر: مواد فیزیکی مضرر شامل تخم علفهای هرز، تخم یا شفیره حشرات و آفات بذر گیاهان دیگر می باشد که حتما باید از داخل بذر جدا شود.

بهترین راه برای جدا کردن مواد فیزیکی بذر استفاده از دستگاه بوجاری است ناخالصی ژنتیکی:از خطرناکترین و مضرترین آلودگیهاست که در اثر اختلاط چند ژنو تیپ یا واریته با یکدیگر حاصل می شود. بعنوان مثال اگر چند رقم گندم با یکدیگر مخلوط شوند در صورت کاشته شدن مزرعه به فرم ناجوری در خواهد آمد. ممکن است یکی زودرس و دیگری دیررس، یکی پا بلند و دیگریی پا کوتاه، یکی آبی و دیگری دیم که در مجموع باعث کاهش عملکرد می شوند.

قوه نامیه بذر:

منظور از قوه نامیه بذر همان خاصیت زنده بودن بذر است که از طریق شمارش جوانه های زده شده در صد بذر بدست می آید.

عوامل و دلایل زیادی هستند که بر میزان جوانه زنیبذر موثرند ولی مهمترین دلایلی که بر قوه نامیه بذر اثر می گذارند عبارتند از:

سرعت جوانه زنی: یعنی بذر ممکن است جوانه بزند ولی مدت زمانی که طول می کشد تا گیاهچه خارج شود اگر طولانی باشد مطلوب نیست. هر چه مدت زمان جوانه زنی بیشتر طول بکشد امکان حمله آفات و بیماری خاکزی به گیاهچه افزایش می یابد. همچنین مزرعه از سبر یکنواختی بر خواردار نخواهد بود. بنابراین هر چه زمان یا سرعت جوانه زدن بیشتر باشد برای ما مطلوب تر خواهد بود. (سرعت جوانه زنی مطلوب این است که بذرها بتوانند در نصف مدت لازم برای جوانه زدن سبز نمایند) در این صورت سبز مزرعه یکنواخت، پوشش گیاهی همسان و ابتلاع به بیماری خاک در جوانه کاهش می یابد.

توان رویش بذر: یک بذر ممکن است جوانه بزند ولی توان یا نیروی خروج از خاک را نداشته باشد و یا در شرایط سخت نتواند بخوبی سبز کند بنابراین

سبز شدن در آزمایشگاه ملاک خوبی نیست و باید توان نیروی بذر برا ی سبز شدن تحت شرایط شبیه به مزرعه نیز آزموده شود.

سن بذر: هر چه سن بذر یا عمر بذر افزایش یابد به دلیل آنکه بذر تنفس می کند بنابراین مقدار موثری یا زیادی از مواد داخل بذر مصرف می شود. بنابراین از توان رویشی و قوه نامیه بذر طی سالها کاسته می شود. یک بذر حتی در بهترین شرایط بیش از چند سال عمر نمی کند و پس از چند سال دیگر قوه نامیه ندارد. عمر بذر گندم حداکثر 5-3 سال است.

ریزی و درشتی بذر: هر چه بذر درشتر باشد سرعت جوانه زنی آن بیشتر و توان رویشی آن نیز بیشتر است و بذرهای ریز عکس این قضیه هستند. بذرهای متوسط برای بذرکاری بیشتر استفاده می شود. در شرایط دیمزار و سخت که خاک اجازه نمی دهد به راحتی بذر سبز شود بهتر است بذر از نوع درشت باشد تا قدرت و سرعت بیشتری برای سبز شدن داشته باشد.

تراکم بوته:

در گندم پائیزه همانند دیگر غلات پائیزه تراکم بوته در واحد مسطح به هنگام رسیدن به وسیله تعداد سنبله ها در یک متر مربع مشخص می شود. افزایش عملکرد بستگی بسیار زیادی به تراکم سنبله به هنگام برداشت دارد.

در شرایط محیطی مناسب دانه های سبز شده در یک متر مربع می بایست
 ُ700-600 سنبله قابل برداشت را تولید نمایند.

چنانچه عملکرد یک سنبله 8/0 تا 9/0 گرم باشد عملکرد به 5600– 4800یا 6300- 5400 کیلوگرم در هکتار خواهد رسید برای اینکه بتوان یک چنین تراکمی را ایجاد نمد می بایست 600- 400 دانه جوانه زده در یک مترمربع داشته باشیم. تعداد سنبله های برداشت شده در مترمربع بستگی به واریته دارد زیرا هر واریته تراکم خاصی می پذیرد.

تعداد دانه های سبز شده در مترمربع یستگی به رطوبت خاک، تهیه زمین (بسته بذر) و تاریخ کاشت دارد.

میزان مصرف بذر:

میزان مصرف بذر مورد نیاز در هکتار از طریق فرمول زیر بدست می آید

(گرم) وزن هزار دانه × تراکم (بوته در مترمربع)

میزان بذر (کیلوگرم در هکتار)

ارزش مصرف بذر

قوه نامیه × درجه خلوص

ارزش مصرف بذر

100

مثال 1: در صورتی که تراکم 500 بذر جوانه زده در یک مترمربع باشد و وزن هزار دانه گندم و 40 و درجه خلوص و قوه نامیه 100/. باشدمقدار بذر مصرفی آن را بدست می آوریم.

Kg 200

وزن هزار دانه × تراکم

میزان بذر

ارزش مصرف بذر

100%

100 × 100

ارزش مصرف بذر

100

مثال 2: در صورتی که تراکم 500 بذر جوانه زده در یک مترمربع باشد و وزن هزار دانه گندم gr 4. و درجه خلوص 98/0 و قوه نامیه 97 در صد باشد مقدار بذر مصرفی را بدست می آوریم.

Kg 210

وزن هزار دانه × تراکم

میزان بذر

ارزش مصرف بذر

95%

97 × 98

ارزش مصرف بذر

100

فواصل میان ردیفها:

بهترین نتایج هنگامی بدست می آید که فواصل میان ردیفها 15- 5/12 سانتیمتر باشد.

عمق کاشت:

عمق کاشت بذور گندم پائیزه به رطوبت و بافت خاک بستگی دارد. هنگامی که رطوبت مناسب باشد عمق کاشت cm 5-4 خواهد بود. چنانچه رطوبت سطح خاک کم باشد این عمق یه cm8-7 افزایش خواهد یافت. عمق بیش از cm12-10 موجب تاخیر و عدم یکنواختی در سبز شدن می گردد و همچنین عمق کمتر از 4 سانتیمتر موجب سبز شدن غیر یکنواخت گندم می گردد زیرا بسته بذر معمولا بسرعت خشک شده و جوانه زدن به طور کامل صورت نمی گیرد.

زمان کاشت گندم:

زمان کاشت گندم بستگی به منطقه آب و هوائی دارد. بر حسب مشاهدات طولانی کشت گندم پائیزه باید موقعی شروع گردد که درجه حرارت هوا c 15-13 بوده و موقعی پایان یابد که درجه حرارت هوا به c9-8 کاهش نموده باشد. گندم پائیزه بایدقبل از ورود به مرحله زمستان حدود 50-40

روز رویش کرده باشد و در این مدت میانگین درجات حرارت روزانه بیش از c5 باشد. گندم در این مدت زمان 50-40روز نیاز به مجموعا c500 گرمای بیش از صفر دارد. بر قراری تاریخ کاشت باید طوری تنظیم شود که گندم در شروع سرمای زمستان به اندازه کافی رشد کرده باشد.

بطور کلی گندم پائیزه باید موقعی کشت گردد که گرمای تابستان تمام شده و سرمای زمستان هم هنوز شروع نشده. کشت بسیار زود گندم باعث کاهش تولید آن خواهد گردید، گیاهان در پائیز و قبل از رسیدن زمستان بسیار زیاد توسعه می یابند و به همین دلیل نسبت به درجات پائین حساس خواهند بود. درجات حرارت بالا در ابتدای رویش باعث می گردد که در نزدیکی سطح خاک گره انشعاب تشکیل گردد که در نتیجه یخبندان و سرمای زمستان تاثیر منفی بر روی گیاهان خواهد گذاشت. روی هم رفته کشتهای زود باعث تشدید خوابیدگی و هجوم آفات می گردد.

گندم پائیزه اگر دیر کشت گردد تاثیرات منفی بر روی عملکرد خواهد گذاشت.

این گیاهان در هنگام ورود به مرحله خواب زمستانه ضعیف می باشند و پنجه ها ضعیف بوده و به شرایط نا مطلوب و طولانی زمستان سازگاری نمی کنند و به همین دلیل گیاهان نسبت به یخبندان حساس خواهند بود و در نتیجه عملکرد کاهش خواهد یافت.

بیماریهای بذر

بیمایهای که از طریق بذر منتقل می شوند عبارتند از:

سیاهک پنهان گندم:tilltia foetida

بیماری سیاهک پنهانکه در اصطلاح محلی به آن سیاهچه یا کورک نیز نامیده می شود. میزان خسارت این سیاهک در مناطق آلوده کشور 15-10 در صد محصول و گاهی بیشتر بر آورد گردیده است.