شناخت از مسائل اولیه کارگاه
بطور کلی در هر کارگاه ساختمانی بررسی نکاتی چند قبل از شروع هر گونه عملیات لازم و ضروریست و این بررسی به پیشرفت بعدی کار و در نتیجه پایین آوردن هزینه طرح کمک خواهد کرد .
اصولا بررسی مقدماتی یک کارگاه قبل از هرگونه عملیات اجرائی دارای اهمیت زیادیست . این بررسی را می توان به مراحل مختلف زیر تقسیم کرد :
مرحله اول : شناخت پروژه و مسائل مربوط به آن
شناخت پروژه و بررسی مسائل و مشکلات مربوطه با توجه به اطلاعات مقدماتی از جمله مسائل اساسی در شروع یک کارگاه بحساب می آید و بدین منظور نکاتی چند که در ذیل یادآور می شویم را بایستی مورد توجه قرار داد .
الف) دسترسی ها بررسی و مشخص نمودن چگونگی دسترسیهای لازم به کارگاه با توجه به موقعیت خواص زمین مورد نظر و امکانات دسترسیهای مربوطه و خیابانهای اطراف ، راههای وصولی به کارگاه ، امکان استفاده از راههای موجود و ایجاد راههای جدید موقتی در صورت لزوم .
ب)بررسی موقعیت طبیعی و جغرافیایی و واقلیمی .
بررسی فصول و زمانهای کار ، در نظر گرفتن مدت زمان یخبندان ، بارانی ، طوفانی و همچنین روزهای بسیارگرم ، معتدل ، بررسی عوارض طبیعی زمین از قبیل کوه ، تپه ، سنگ ،باتلاق و مرداب و نظایر آن و بررسی چگونگی برخورد با موارد و مسائل مذکور . ج) بررسی طرق مختلف تدارکات مصالح نیاز کارگاه این مرحله می بایستی با توجه به نوع ساختمان و نیازهای آن از نظر مصالح ، از قبیل شن و ماسه ، سیمان ، آب ، چوب، تخته داربست ، میخ ، سیم ، آجر ، آهن ، میلگرد و غیره بررسی شود . ضمنا بررسی چگونگی تامین برق کارگاه و احیانا مولد برق و همچنین تامین آب مورد نیاز و منابع ذخیره آب ، پیش بینی و تدارک انبارهای لازم برای مصالح مختلف ، احداث ساختمان برای دفتر کارگاه و محلهای استراحت افراد کارگاه .
مرحله دوم : تدوین برنامه اجرایی و تدارکاتی کارگاه
با توجه به مطالعات و بررسیهای انجام شده در مرحله اول و با در نظر گرفتن امکانات اجرایی ، مدت زمان اجراء پروژه و مشکلات و مسائل مربوطه به آن می بایستی برنامه دقیق کامل و منظمی تهیه گردد .
و در این برنامه جزئیات تحوه اجراء کار و مراحل مختلف زمانبندی آن چگونگی تدارکات کارگاه ، میزان ذخیره سازی و انبارهای مورد نیاز جهت انواع مصالح و کالاهای برآورده شده و تجهیزات و لوازمات ضروری کارگاه می بایستی در نظر گرفته شود .
3) مرحله سوم : آماده سازی محل کار
پس از تدوین برنامه اجرایی و تدارکاتی کارگاه ، جهت شروع اجرای پروژه و قبل از اجرای هرگونه عملیات می بایستی محل کارگاه با توجه به نیازها آماده سازی شود.
پس از بررسی های لازم در مورد محلی که برای اجرا پروژه با توجه به موقعیت خاص آن در نظر گرفته شده است بایستی عوارض آن جهت راه اندازی و نصب و بهره برداری از تجهیزات و انبارها و ساختمان های مورد نیاز برطرف گردد و در این رابطه چنانچه محوطه دارای گیاهان و خاک و خاشاک و پستی و بلندی و نظایر آن باشد که امکان تحرکهای لازم جهت جابه جایی را سلب نموده و یا موجب نارسائیهای دیگری از این قبیل گردد را برطرف نمود .
در شروع میبایستی محل مورد نظر بوسیله ماشین آلات لازم از قبیل بولدوزر و گریدر تسطیح و پاکسازی و آماده گردد . و در بعضی مواقع با در نظر گرفتن طرح پروژه و با توجه به مطالعات مقدماتی انجام شده توسط مشاور محوطه کارگاه میبایستی با مصالح سنگی مناسب خاکریز شود . و در مواردی نیز در صورتیکه محل پروژه در دامنه کوهها و تپه ها قرار داشته باشد می بایستی خاکبرداری و خاک ریزی های لازم نیز انجام شود .
در تمامی موارد فوق بررسی و ومطالعه دقیق موقعیت محل کارگاه و وموقعیت محل احداث پروژه ضروریست و بایستی سعی شود که در انتخاب محل و استقرار تجهیزات مختلف کارگاه بهترین موقعیت تعیین گردد تا پس از شروع راه اندازی کارگاه اختلالی در روند عادی کارگاه ایجاد نگردد و از طرفی نیز دسترسی به نقاط مختلف کارگاه را امکانپذیر نماید .
در رابطه با ساختمانهای موقت و احداث آنها از قبیل دفتر ، انبار ، تعمیرگاه و محل استقرار ماشین آلات باید توجه داشت که حتی المقدور این بناها تمام یا قسمتی از ساختمانهای اصلی پروژه باشند که پس از پایان کار تکمیل و مورد بهره برداری قرار داده شوند در این مورد بطور مثال محل دفتر کارگاه را می توان طوری انتخاب نمود که بعدا بصورت محل نگهبانی ، گارد و دفتر مجموعه و نظایر آن بتواند عملکرد داشته باشد . در نظر گرفتن این موضوع باعث خواهد شد که از به هدر رفتن مصالح در حدالمکان جلوگیری شود .
این نکته را نیز بایستی مورد توجه قرار داد که کار کردن در برخی از انواع زمینها با توجه به موقعیت خاص آن از قبیل جنگلی . باتلاقی ، کنار دریا ، رودخانه و اصولا هر منطقه ای که به سطح آبهای زیر زمینی نزدیک باشد و یامناطقی ازقبیل تپه ماهو ، کوهستانی ، صحرای ، خاک رستی و خاکریزها و غیره به مراقبت های ویژه ای نیاز خواهد داشت . در اینگونه موارد بررسیهای مقدماتی از موقعیت زمین و آزمایشهای لازم ضروی خواهد بود . در ضمن رعایت ایمنی محل تجهیزات و تاسیسات از نکات اساسی می باشد .
4)مرحله چهارم تهیه و تدارک مصالح لازم:
ابتدا بایستی با توجه به نوع و مشخصات خاص هر پروژه مصالح مورد نیاز آن را تعیین نمود . بطور مثال در مورد یک پروژه بتنی مصالح مهمی که در ترکیب بتن مورد استفاده قرار می گیرد شن ، ماسه ، سیمان و آب می باشد .
ضمنامیلگردهای مورد نیاز و قالبهای مختلف را نیز بایستی در مدنظر داشته باشیم. بنابراین در یک کارگاه پروژه بتنی جهت ساختمان بتن مصالح اولیه آن مورد نیاز اساسی است و با مطالعات محلی لازم امکان استفاده از شن و ماسه طبیعی در اطراف محل پروژه را (معادن شن و ماسه ) می بایستی مورد نیاز قرارداد و در صورتیکه پس از بررسی و مطالعات لازم امکان دسترسی به این معادن وجود نداشته باشد . بررسی استفاده از دستگاه سنگ شکن و حمل سنگ و مخلوط مورد نیاز به کارگاه و تولید شن و ماسه و دیگر مصالح سنگی (ماکادام ) بوسیله آن با توجه به حجم پروژه ضروریست . در این صورت هزینه های مربوط به این نوع بتن بطور معمول گرانتر از بتن با شن و ماسه طبیعی خواهد بود . زیرا علاوه بر هزینه تهیه سنگ و استقرار ماشین آلات مورد نیاز مصرف سیمان نیز در این نوع بتن حدودا بالاتر می باشد که البته در پروژه های با حجم زیاد این امر بسیار مطلوب و مناسب بوده ، چه بتن همواره با مقاومت زیاد و یکنواخت و یکدست تر نسبت به استفاده از شن و ماسه طبیعی بدست می آید .
بررسی نوع سیمان مصرفی نیز با توجه به موقعیت محلی و نوع خاک محل و طرح سازه تعیین می گردد . بطور مثال سیمان تیپ پنج (V ) برای خاکهای سولفات دار و یا آبهای سولفات دار مورد استفاده قرار می گیرد . بنابراین با توجه به نوع سیمان مورد نیاز می بایستی نسبت به تهیه آن از نزدیکترین کارخانه سیمان اقدام گردد .
با توجه به اینکه میزان مصرف سیماندر پروژه های مختلف بخصوص پروژه های بتنی بسیار بالاست ، انجام اقدامات لازم برای تهیه آن و انبارهای مناسب برای ذخیره سازی آن از اولویت خاصی برخوردار می باشد . بهمین منظور استفاده از سیلوهای فلزی ذخیره سیمان درنزدیکی دستگاه بتن ساز مرکز ( Batching Plant) و یا انبارهای سرپوشیده با دیوارهای بسته و کف خشک توصیه می شود.
چنانچه اجبارا در محوطه روباز و بصورت کیسه ای انبار شوند پوشاندن روی و اطراف آنها بطور کامل با نایلون و نظایر آن ضروریست . بهتر است کیسه های سیمان را روی روی سکوهای بتنی و یا چوبی با ارتفاعی بالاتر از سطح زمین قرار داد تمامی این تدابیر جهت حفاظت سیمان از رطوبت و بارندگی می باشد که عدم توجه به این امر باعث فاسد شدن سیمان نگردد .
میزان ذخیره سازی سیمان و سایر مصالح سنگی با توجه به حجم بتن مورد نیاز پروژه منابع تدارک مصالح و فاصله آنها از کارگاه برنامه زمانی پیشرفت کار و شرایط زمانی ومکانی موجود تعیین می شود تهیه آب مورد نیاز برای ساختن بتن از دیگر مواردیست که در یک پروژه بتنی بایستی مورد توجه قرار داد بهترین آب برای ساخت بتن آب آشامیدنی است که در آن املاح معدنی وجود نداشته باشد ولی با توجه به اینکه همواره دستیابی یا در نظر گرفتن امکانات محلی و منابع تهیه آب سعی شود از ابهایی استفاده شود که حداقل املاح را داشته باشند و املاح موجود در آن از حد مجاز بالاتر نباشد در غیر اینصورت و عدم دسترسی به آب مناسب نسبت به تعیین نوع سیمان لازم اقدام نمود .
باید توجه داشت که آبهایی آلوده وفاسد ازقبیل فاضلاب ها . مرداب ها و نظایرآنها بهیجوجه برای ساخت بتن مناسب نمی باشد و از بکار بردن آنها جدا خود داری گردد . پس از تعیین منابع تهیه آب میبایستی برای ذخیره سازی آن در منابع زمینی و یا هوایی اقدام نمود تا در مواقع ضروری آب مورد نیاز تامین گردد .
از دیگر مصالح مهم در پروژه های بتنی میلگردهای مصرفی دربتن مطابق نقشه ها ودستورالعمل های ارائه شده وازطرف طراح پروژه میباشد که می بایستی پس از بر آوردهای لازم نسبت به تهیه وابنار کردن آندر کارگاه اقدام گردد. محل انبارمیلگردها می بایستی حتی المقدور از آب وگردوخاک ودرصورت امکان سرپوشیده باشد. با توجه بهمصرف آن می توان درمواردی درمحوطه کارگاه و نزدیک محل برش وخم آرماتورها برروی چهارتراشهای قطور وجدا ازهم خاک ومجزاکردن بندلها ازیکدیگر قرارداداین جداسازی درهنگام اتسفاده از جابه جا کردن های بیمورد که باعث کج وخم شدن میلگردها می شود. جلوگیری می نماید.