گزارش کارآموزی تهیه واکسن در مؤسسه رازی

فصل اول

تاریخچه مؤسسه رازی

آشنایی با قسمت فیزیکوشیمی

تاریخچه

مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی با بیش از 75 سال سابقه فعالیت یکی از قدیمی ترین و معتبرترین مراکز علمی و تحقیقاتی کشور شناخته می شود.

این مؤسسه فعالیت خود را در سال 1304 تحت وزارت فلاحت و فوائد عامع (وزارت کشاورزی وقت) با تحقیقات پیرامون راههای مبارزه با بیماری خانمانسوز طاعون گاوی که با تلف صدها هزار رأس گاو حیات دامی کشور را مورد تهدید قرار داده بود آغاز مرد و پس از مدت کوتاه با تولید و عرضه واکسن مؤثر علیه بیماری مبور دوره نوینی از مبارزه علیه بیماریها را در کشور پایه گذاری نمود.

به فاصله کوتاهعی پس از این موفقیت کاربر روی تولید واکسنهای مؤثر علیه بیماریهای مهلک دامی از قبیل سیاه زخم نیز آغاز شد و از سال 1320 تحقیق و تولید انواع واکسنها و سرمهای ممصرف پزشکی در دستور کار مؤسسه تحقیقات رازی قرار گرفت.

مسئله ای که حائز اهمیت می باشد این است که دوران شکوفائی و رشد و توسعه مؤسسه تحقیقات رازی مربوط به دوران پس از واگذاری مدیریت مؤسسه به متخصصان داخلی در سال 1329 می باشد و خوشبختانه بخش عمده ای از واکسنها و دیگر فرآورده های بیولژیک در این سالها مورد تحقیق و تولید قرار گرفته اند.

 در سالهای پس از انقلاب اسلامی روند فعالیت ها در مؤسسه تحقیقات رازی از لحاظ کمی و کیفی گسترش چشمگیری پیدا کرد بطوریکه تحقیق و تولید زایدی از واکسنهای دامی و انسانی از جمله واکسنهای اوریون، سرخجه و سه گانه (سرخک، سرخجه، اویون) در این سالها انجام گرفت.

تحقیق

در سالهای اخیر فعالیتهای گسترده ای برای تحقیق و تولید انواع مختلفی از واکسنهای نصرف انسانی، دام و طیور تداوم پیدا کرده و به یمن تلاشهای تعداد زیاد از متخصصان و دانشمندان کشورمان قابلیت های علمی و تحقیقاتی مؤسسه از شهرت جهانی برخوردار شده است.

تولید

با توجه به برنامه ریزی گسترده جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با بیماری های انسان، دام و طیور مؤسسه رازی تولید انواع واکسنها و آنتی ژنها را در دستور کار خود قرار داده است. واکسنهای جدید علیه بیماری لپتوسپیروز و اوریون و برخی آنتی ژنها از قبیل لکتین، گامبور، نیوکاسل روغنی طیور و واکسن آنفلونزای روغنی طیور تولید شده است.

تشخیص

در حال حاضر معاونت تشخیص مؤسسه با در اختیار داشتن آزامایشگاههای مجهز در زمینه تشخیص بیماریها میکروبی و ویروسی تشخیص پاتولژی و انگل شناسی و همچنین تشخیص بیماریهای آزیان، زنبور عسل و کرم ابریشم خدمات بیشماری را به سازمان دامپزشکی و مراکز تحقیقاتی و دانشگاه ها ارائه می دهد.

تعلیم

مؤسسه رازی با بهره گیری از تعداد قابل توجهی اعضای هیئت علمی و یک سلسله امکانات فنی و تجهیزاتی گسترده و کمیاب بسیار خوبی برای برگزاری دوره های آموزش ضمن خدمات و دوره های مقطع دار برخوردار است. همچنین تعدادی دانشجوی دوره های فوق لیسانس در رشتهخ های ویروس شناسی و باکتری شناسی در مؤسسه مشغول به تحصیل هستند.

توسعه

در حال حاضر مؤسسه رازی بر روی تولید واکسن برخی بیماری های انسانی از جمله واکسن هموفیلوس واکسن آنفولونزا، واکسن آسلولار، سیاه سرفه مصرف انسانی و واکسن نوترکیبی تب برفکی دام و تولید انواع آنتی ژن ها و کیت های تشخیصی آزمایشگاهی گامهای بلندی در جهت بهره گیری از بیوتکنولوژی که بعنوان یکی از پنج علم برتر جهان محسوب می شود، برداشته است.

جایگاه بین المللی

مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی سالیانه بیش از سه میلیارد (دز) انواع فرآورده های بیولوژیک از جمله واکسن و سرمهای مختلف مصرف پزشکی، دامپزشکی و آنتی ژن های تشخیص آزمایشگاهی به عنوان یکی از بزرگترین مؤسسات نوع خود در جهان و بی نظیر در سطح خاورمیانه شناخته می شود.

این مؤسسه دارای ارتباطات گسترده با مجامع شناخته شده بین المملی از جمله سازمانهای بهداشت و خواربار جهانی می باشد و از سوی دفتر مبارزه با بیماریهای واگیر دامی (مستقر در پاریس) به عنوان آزمایشگاه مرجع بین المللی برای تشخیص برخی از بیماریها از جمله آبله بزی، آبله گوسفندی و طاعون گاوی معرفی شده است. این مسئله نشان بارزی از اهمیت جایگاه مؤسسه تحقیقات رازی در عرصه بین المللی می باشد. در حال حاضر کتابخانه و مراکز اسناد علمی و تحقیقاتی مؤسسه رازی به عنوان یک کتابخانه مرجع تخصصی در زمینه بیماریهای انسان، دام و طیور که دارای حدود هجده هزار جلد کتاب ارزشمند و ده ها هزار مجله و ژورنال خارجی است، که از اکثر مراکز علمی و تحقیقاتی معتبر جهان جمع آوری می گردد با فراهم آوری و سازماندهی منابع و بکارگیری سایت اینترنت و بانکهای اطلاعاتی جهان و تبادل اطلاعات با مراکز علمی و معنبر بین المللی الز جمله WHO , OIE, FAO, UNICEF, UNESCO نسبت به فراهم آوری آخرین منابع اطلاعاتی روز و تکنولوژی های پیشرفته نقش بسزایی در تأمین اطلاعات علمی و ارتباطات محققین و پژوهشگران مؤسسه رازی و سایر مراکز علمی و تحقیقاتی کشور را ایفا می نماید.

فرآورده های مصرف پزشکی

.اکسن فلج اطفال

واکسن سرخک

واکسن اوریون (ضد گوشک)

واکسن ام ام آر (سرخک، سرجه، اوریون)

واکسن دوگانه (ضد دیفتری، کزاز)

برای خردسالات، نوجوانان و بزرگسالان

واکسن سه گانه (ثلالث)

ضد دیفتری، کزاز و سیاه سرفه

واکسن کزاز

سرمهای درمانی مصرف پزشکی

سرم ضد کزاز

سرم ضد دیفتری

سرم پلی والام ضد عقرب

سرم پلی والان مار

واکسن مصرف دامپزشکی

شاربن (سیاه زخم)

توام شاربن و کزاز است

توبر کولین

الف) محلول توبر کولین مرغی

ب) محلول توبر کولین انسانی

ج) محلول توبر کولین پستانداران (بورت- تمبر توبرکولین)

قسمت فیریکوشیمی

قسمت فیزیکوشیمی وابسته به بخش کنترل کیفیت می باشد.

کنترل کیفیت یکی از مهمترین قسمتهای مؤسسه رازی در تأکید محصولات تولیدی می باشد.

این بخش همانطور که در چارت مشاهده می کنید شامل 5 قسمت زیر می باشد:

1- Phisicochemistry department

2- Pathology and under test animal department

3- Microbiology department

4- Immunopharmacology department

5- Gent cell bank

قسمت فیزیکوشیمی در واقع کارهای شیمی مربوط به کنترل کیفیت را به عهده دارد. این قسمت همانطور که مشاهده می کنید وظایف گوناگونی را عهده دار میباشد:

1- Raw material release

یکی از کارهای اصلی قسمت فیزیکوشیمی تأئید کردن موارد اولیه می باشد.

2- Analytical tests

تستهای تجزیه ای، یکی از کارهای عمومی و در واقع جز کارهای روتین در این آزمایشگاه می باشد. مثلاً اندازه گیری کمی میزان مواد سمی موجود در هر واکسن یکی از کارهای این بخش می باشد که از جمله تستهای تجزیه ای می باشد.

3- In process testing

مسئله مهمی که در تولید واکسن و سرم وجود دارد تستهای حین تولید می باشد و بررسی اینکه چه مقدار ماده در تولید یک محصول وجود دارد، کار بسیار مهم و حساسی است خاصه اینکه محصول مورد نظر استفاده انسانی و دامی می رسد.

4- Environmental monitoring

5- Water systems

آب مقطر 1 بار و آب مقطر 2 بار تقطیر شده یکی از اساسی ترین نیازهای هر بخش می باشد، در بخش فیزیکوشیمی با توجه به نیاز زیاد به آب مقطر یک بار تقطیر شده که بیشر برای شستشوی ظروف آزمایشگاهی مورد نیاز است و آب مقطر دوبار تقطیر شده که برای انجام تستهای آزمایشگاهی مورد نیاز می باشد. لزوم داشتن سیستم آب مقطر با توجه به استفاده زیاد این بخش برای آب مقطر معلوم می شود.

فصل دوم

تأیید مواد اولیه

تعیین آمینونیتروژن آزاد

تعیین تیپ شیشه

تست در پوشها

تایید موارد اولیه

یکی از کارهای روتین در آزمایشگاه فیزیکوشیمی تایید مواد اولیه خریداری شده می باشد. برای نمونه در یک نمونه تازه خریداری شده برای اطمینان از درصد آمینو نیتروژن آزاد تست های کنترل صورت می گیرد.

شیشه ها و درپوشهای مورد استفاده برای محصولات بایستی حتماً از نظر بی اثر بودن بر روی محصول بررسی شود چرا که این موضوع از جهت سالم بودن محصول و بی ضرر بودن آن و همچنین در بعضی مواقع از نظر اقتصادی بسیاری حائز اهمیت می باشد .

تعیین آمینو نیتروژن آزاد

نمونه را بین 5/0 – 1 گرم وزن می کنیم به آن 100 سی سی آب مقطر 2 بار تقطیر شده اضافه می کنیم ( pH  را با سود یا HCI 1/0 نرمال روی 7 تنظیم می کنیم ) .