رشته تحصیلی: کامپیوتر
مقدمه
راه‌اندازی، کنترل و نگهداری شبکه شاید یکی از مشکل‌ترین و دشوارترین بخشهای کاری یک Administrator یا مسئول سایت باشد. چون مشکلات و عیوب ناشی از سخت افزارهای یک شبکه، با مشکلات وعیوب ناشی از برنامه‌های نرم افزاری شبکه ادغام شده و اگر به فرض در هنگام تنظیم شبکه مشکلی به وجود آید، وقت زیادی تلف خواهد گردید تا بفهمیم مشکل از ناحیه سخت افزاری است یا نرم افزاری لذا این جزوه حاصل تجربیات عملی اینجانب در مدت 240 ساعت کارآموزی در شرکت خدمات فنی ساعت شهر شرق می‌باشد که شامل مباحثی در موردAdministrator شبکه، پروتکلها، سرویسهای شبکه و طریقه نسب و بکارگیری آنها می‌باشد تا شاید کمکی هر چند ناچیز در جهت رفع مشکلات و موانع دانشجویان عزیز در این زمینه باشد.
تنظیم و کنترل برنامه Network Nelghborhood
بعد از نصب کارت شبکه آیکون تنظیمات آن در درون Conrtol Panel یا همچنین میز کار یا Desktop جهت تنظیمات قابل مشاهده است.
جهت تنظیم شبکه کافی است شما روی آیکونNetwork Neighborhood کلیک راست نموده و گزینهProperties را انتخاب نمایید.
قبل از شروع کار و تنظیمات لازم می‌دانم شما را کمی با این پنجره و مشخصات آن آشنا نمایم.
درون این پنجره پوشه‌های (Tab) گوناگونی وجود دارد و مهمترین آنها قسمت Configurations یا پیکربندی شبکه و بخش Jdentification یا مشخصات و شناسایی کامپیوتر می‌باشد.
در بخش Configurations یا پیکربندی معمولاً گزینه‌های جهت بکارگیری، Client Protocols ,( ) adapters ( ) ( ) وservices ( ) وجود دارد.
Clients .
نرم افزارهای Clients شما را قادر می‌سازد که پرینترها و فایهای مشترک (Shared) را در کامپیوترهای دیگر مشاهده و استفاده نمایید.
Adapters.
adapters ، یک وسیله سخت افزاری است که از نظر فیزیکی مشخص می‌کند کامپیوتر شما به شبکه متصل است.
Protocol :
نشانگر یک زبان مشترک است که کامپیوترها جهت ارتباط با یکدیگر از شبکه نیاز دارند. (کامپیوترها باید از یک زبان مشترکTcp/Ip جهت ارتباط با یکدیگر استفاده نمایند.)
Services:
بعضی از سرویسهای شما را قادر می‌سازند که شما بتوانید فایلهای و پرینترهای خود را با دیگران در شبکه مشترک (Share) نمایید و سرویسهای دیگری جهت گرفتن پشتیبان اتوماتیک از سیستم (Automatic system bacukp) تنظیمات و ثبت از راه دور (Remote Registory) و عامل کنترل و مشاهده شبکه(Network Monitor Agent) وجود دارند.
در زیر این گزینه‌ها سه دکمه Remove, AddوProperties وجود دارد که با کلیک روی دکمه Add پنجره‌ای باز می‌شود که شما میتوانید در صورت نیاز از آن protocol) , services,clint , (adapter مورد نیاز خود را اضافه نمایید.
و درصورتی که بخواهید گزینه‌ای را حذف نمایید آن را انتخاب نموده و روی دکمه Remove کلیک نمایید. برنامه حذف خواهد گردید.
با انتخاب گرینه‌ای و کلیک روی دکمه properties شما مشخصات و تنظیمات جزئی و بیشتری را در پنجره باز شده مشاهده خواهید نمود.
در بخش Primary Network Logon ، شما میتوانید با کلیک در مثلث پایین رو، نوع اتصال به شبکه را انتخاب نمایید. این بخش نشان می‌دهد که کدام شبکه اتصال شما را پشتیبانی خواهد نمود. بنابراین شما از آن شبکه استفاده نمایید. مثلاً اگر شما windows Logon را انتخاب نمایید شما به ویندوز 98 متصل بوده و در صورتی که شبکه شما قطع باشد شما هیچ پیامی بر این مبنی نخواهید داشت. ولی اگر گزینه Client for Microsoft network را انتخاب نموده باشید، هنگام ورود به ویندوز پنجره‌ای از شما نام کاربرد (User Name) و رمز ورود (password) و احتمالاً Domain یا نام شبکه را از شما خواهد خواست و در صورتیکه شبکه شما دچار مشکل باشد، پیامهای هشدار دهنده رد این بخش مشاهده خواهید نمود.
در قسمت انتهایی این پنجره یک دکمه فشاری به نام File and printers Sharing وجود دارد که با کلیک روی آن پنجره دیگری باز می‌شود که شما میتوانید با کلیک درون جعبه‌های دو گزینه موجود اجازه دهید دیگران از فایلها و پرینترهای Share شده و مشترک شما استفاده نمایند.
در قسمت Tab (Identification) یا مشخصات کامپیوتر شما سه کادر وجود دارد که عبارتند از:
Computer Name :
در جلو این کادر شما میتوانید نام کامپیوتر خود را برای شناخته شدن در شبکه برای دیگران درج نمایید. (حداکثر 15 حرف و بدون فاصله باشد.)
Workgroup :
نام گروه کامپیوتری است که در ارتباط می‌باشند و کامپیوترها باید هم جهت مشاهده و هم قرار گرفتن در یک گروه حتماً دارای یک Workgroup مشترک باشند. (حتماً رعایت حروف بزرگ و کوچک در این قسمت دقت شود و در اینجا هم بیش از 15 حرف و فاصله ممنوع است. بهتر است جهت راحتی کار اسمی مشخص و کوچک و با حروف بزرک نوشته شود. مثلاً SAF )
Computer Descrption:
در این بخش شما میتوانید جهت مشخص شدن دقیق هر کامپیوتر توضیحات خاصی را درج نمایید که اختیاری است و دیگران را قادر می‌سازد اطلاعات بیشتری را در رابطه با آن کامپیوتر در صورت لزوم مشاهده نمایند.
تنظیم شبکه
همانطور که گفتیم جهت تنظیم شبکه روی آیکون Network Neighborhood کلیک راست نموده و سپس گزینه properties را انتخاب می‌نماییم.
در پنجره باز شده دقت می‌کنیم حتماً گزینه‌های مورد نیاز موجود باشند از جمله:
Client for Microsoft nework
Dial- up Adapter
Tcp/Ip
File and printer sharing for Microsoft
در صورتی که یکی از آنها نبود به روشی که گفته شد با کلیک بر دکمه Add آن را انتخاب و اضافه می‌نماییم. مثلاً برای اضافه نمودن پروتکل Tcp/Ip روی دکمه Add کلیک کرده و از پنجره دکمه Add موجود را کلیک می‌کنیم. پنجره‌ای باز می‌شود که دو قسمت می‌باشد.
در بخش Network Protocols پروتکل مورد نیاز مثلاً Tcp/Ip را انتخاب می‌نماییم. برای افزودنFile and printer sharing for Microsoft Network روی دکمه File and printer sharing واقع در پنجره Configuration کلیک نموده و در کادر جعبه‌ای گزینه‌ها کلیک کرده و انتخاب می‌نماییم.
بعد از تنظیم و کنترل Configuration در قسمت Identification کلیک نموده و یک اسم به کامپیوتر خود جهت شناسایی راحت دیگران در شبکه در قسمت نام کامپیوتر (Name Computer) توضیحی در زمینه آن کامپیوتر می‌نویسیم که لزومی نیست.
بعد از اتمام تنظیمات اگر روی دکمه OK کلیک نمایید، پنجره شروع به فعالیت نموده و نسبت به تنظیم و نصبت برنامه‌های تنظیمی اقدام می‌کند و احتمالاً سی دی ویندوز ویا درایور یا راه‌انداز کارت شبکه را از شما خواهد خواست که با هدایت آن به مسیر مربرطه و نصب موارد خواسته شده کامپیوتر مجدداً راه‌اندازی (Restart) شده و بالا خواهد آمد و در صورتی که گزینه Client for Microsoft network را در پنجره Configurationدر بخش Primary Network Logon انتخاب نموده باشید، کامپیوتر هنگام بالا آمدن پنجره ورودی کاربر را بالا خواهد آورد و شما با نوشتن نام کاربر و رمز ورود میتوانید وارد شبکه شوید.
دقت شود که میتوانید در صورت عدم رمز ورودی را برای راحتی همه خالی گذاشته و شماره کامپیوتر را به عنوان نام کاربر نوشته و دکمه OK را کلیک نمایید.
تذکر
مشاهده می‌شود بعضی از کاربران بدون زدن دکمه OK ویا Enter با زدن دکمه Cancel یا دکمه Escape وارد کامپیوتر می‌شوند که در این صورت قادر نخواهند بود از شبکه استفاده نمایند. شما برای اطمینان از اینکه کاربر دست وارد شبکه گردیده است، اگر در قسمت Start کلیک نموده و در بخش Log off نام کاربر را ببینید، مطمئن می‌شوید کاربر وارد شبکه گردیده و میتوانید از آن استفاده نمایید. ولی اگر در آن قسمت چیزی نبود نشان می‌دهد که کاربر با زدن دکمه کنسل (Cancel) وارد شبکه نگردیده است.
استفاده از شبکه و عمل sharing
اگر شبکه یک سایت درست راه‌اندازی شده باشد و مشکلی نباشد، هنگامیکه شما دو بار روی آیکون Network Neighborhood کلیک می‌نمایید قادر خواهید بود کامپیوترهای مورد نظر وارد آن شده واز برنامه‌های مشترک آن (Shared) استفاده نمایید.
توجه: حتماً کامپیوتر مورد نظر نیز روشن باشد و ضمناً برنامه‌ای را Share کرده باشد. چگونه می‌شود برنامه‌ای را Share نمود که دیگران نیز به آن از کامپیوتر ما دسترسی داشته باشند؟
نکته مهم: فقط درایوها (d:; CD-rom floppy A;c) ، سی دی و پوشه‌ها قابل اشتراک هستند و در صورتی بخواهیم فایل یا سندی را Share نماییم، حتماً ابتدا آن را در پوشه‌ای قرار دهیم.
برای عمل Sharing روی درایو و یا پوشه مورد نظر کلیک راست نموده و گزینه Sharing را انتخاب می‌کنیم. پنجره‌ای باز می‌شود که در قسمت دکمه رادیویی Shared as کلیک می‌نماییم.
می‌توانیم در بخش Comment نام یا توضیح خاصی جهت اطلاع افرادی که آن پوشه را می‌بینید بنویسیم. (مثلاً CD-Rom ) و با زدن دکمه OK پوشه یا درایو ما به شکل یک دست خواهد شد که نشان می‌دهد این پوشه ما مشترک قرار داده شده است و در صورتی که مجدداً بخواهیم آن را از حالت اشتراک در بیاوریم تا کامپیوترهای دیگر به آن دسترسی نداشته باشند، کافی است مجدداً روی آن کلیک راست نموده و گزینه Not Shared را انتخاب نماییم. با زدن OKاز حالت اشتراک درآمده و شکل دست نیز از روی آیکون Share شده. پاک خواهدشد.
در پنجره باز شده Shared سه گزینه در بخش پایین وجود دارد که بطور پیش فرض همیشه گزینه Read only یا فقط خواندنی فعال است و به کاربری که از فایل مشترک استفاده می‌کند، فقط اجازه می‌دهد آن را دیده، در صورت لزوم برای خود کپی نمایید ولی حق ویرایش، حذف و یا تغییراتی در آن را ندارد.
اما اگر گزینه Full و یا Depended on the password را انتخاب نماییم و در جلوی کارد آنها پسووردی درج کنیم و به کاربر کامپیوتر دیگر دهیم. او قادر خواهد بود با دادن رمز درخواستی تغییرات مورد لزوم را نیز بر روی آن وارد نمایید، لذا دقت کنید در صورت عدم نیاز همیشه از گزینه Read only استفاده نمایید.