مقدمه:
با توجه به پذیرش سیستم تولید به عنوان موضوع پروژه بعد از مشورت با اعضای گروه سیستم تولید کارخانه ی گرجی را جهت بررسی انتخاب کردیم با توجه به وسعت کارخانه و تنوع محصولات و جهت انتخاب موضوع واحد و جلوگیری از پراکنده شدن موضوع سیستم تولید بیسکویت به عنوان اصلی ترین محصول کارخانه مورد بررسی قرار گرفت.
تاریخچه:
شرکت گرجی در سال 1340 تاسیس گردیده است در ان زمان این کارخانه تنها دارای یک خط تولید بوده که فقط تعداد محدودی بیسکویت را تولید کرده است اما به تدریج و با افزایش اعتبار در سطح رقبای داخلی و استقبال عمومی از محصولات این شرکت خطوط تولید افزایش پیدا کرده و امروزه با 3 خط تولید بیسکویت و همچنین سالنهای تولید شکلات،ویفر، اسنک مشغول تولید ارزنده ای در کشور می باشد هم اینک این شرکت در خط تولید در حدود 380 پرسنل فعال دارد که در حدود 15 از این افراد به عنوان مسئول فنی در حال فعالیت هستند و کارکنان به صورت شیفت های 8 ساعته در طول شبانه روز مشغول به تولید می باشند همچنین این شرکت در حال تولید شکلات صبحانه به صورت ازمایشی است.
شرکت گرجی در حال حاضر با 45 سال سابقه کار مستمر و حضور موثر و فعال
در صنعت تولید بیسکویت به طور میانگین در روز بیش از 30 تا35 تن
بیسکویت تولید می کند که این میزان تولید دارای تنوعی در حدود 20 نوع از
انواع بیسکویت است.
اهداف سیستم :
شرکت گرجی دارای اهدافی همچون اشتغال زایی،خودکفایی در داخل کشور از نظر تامین نیاز های غذایی مردم و بی نیازی از تولیدات خارجی و... است و برای رسیدن به تمامی اهداف برنامه ای تهیه و تدوین شده که به طور ماهانه و سالانه نیاز بازار را ارزیابی کرده و هماهنگی تنگاتنگی بین خطوط تولید و سیستم فروش وجود دارد و اینک اهداف داخلی کارخانه: با توجه به صحبتی که با مدیر برنامه ریزی کارخانه صورت گرفت دریافتیم که مهم ترین هدف داخلی سیستم تولید کارخانه تولید محصولات با کیفیت بالا جهت حفظ و اقزایش مشتری در درجه ی اول و تا حد امکان به صرف بودن تولید در درجه ی دوم است البته تنوع محصولات نیز در دستور کار قرار دارد.
نقشهای موجود در سیستم
در قسمت تولید نقش های متفاوتی وجود داشت که هر یک به همراه مختصری از وظایف ان بیان می شود:
رئیس ساخت بیسکویت: نماینده ای از مدیر عامل که وظیفه ی ریاست بخش ساخت این محصول خاص را به عهده دارد و تمام مسئولیتهای این بخش بر عهده ی اوست.
رئیس بسته بندی بیسکویت:
ناظر بر مراحل بسته بندی که وظیفه ی پیگیری تعمیر وسایل فرسوده و طرحهایی بری مکانیزه شدن سیستم بسته بندی را برعهده دارد.
سرپرست ساخت:
بعنوان نماینده ای از رئیس ساخت بطور مستقیم بر مراحل تولید نظارت دارد و واسط میان رئیس ساخت و کارگران است.
سرپرست بسته بندی:
واسط میان رئیس بسته بندی و کارگران بخش بسته بندی و منتقل کننده ی گزارش کار روزانه به رئیس بسته بندی .
آمارگر کارگاه بیسکویت:
کلیه ی اعدادو ارقام بخش تولید توسط او ثبت می شود تا براحتی بتوان روند پیشرفت تولیدات را پیگیری و در صورت مشاهده ی سیر نزولی راهکار های لازم را ارائه کرد.
مسئول شیفت 3،2،1:
بر هر یک از شیفت ها 1 مسئول نظارت دارد که ناظر بر تعداد کاگران شاغل در هر شیفت ساعات تعویض کارگران . اضافه کاری و... است .
فرایند سیستم:
فرایند تهیه ی بیسکویت طی 5 مرحله انجام می گیرد:
تهیه ی خمیر- قالب گیری - پخت- سرد کردن و بسته بندی
مرحله ی اول:تهیه ی خمیر
آرد به صورت فله تخلیه می شود و سیستم توزیع آرد و شکر به صورت اتوماتیک است یعنی طبق برنامه ای که به وسیله ی کامپیوتر به دستگاه داده می شود و طبق فرمولاسیون آرد و شکر را برداشته و مخلوط می کند و شکر نیز که در ابتدا به صورت کریستالی(دانه درشت) می باشد اول آسیاب شده و به صورت پودر درآمده و سپس برای تهیه ی خمیر انتقال می یابد.
مواد تشکیل دهنده ی خمیر بیسکویت ، آرد،شکر،روغن جامد، و افزودنی هایی مانند موادی که باعث غنی شدن می شوند مانند لبنیات،شیر خشک، عصاره ی مالت و... است.
در این مرحله مواد اولیه وارد فیلتر ها می شوندو از درون 2 سیلو که در قسمت بالای سالن قرار دارد تخلیه می گردند همچنین اتاق توزیع کوچک دیگری در سالن وجود دارد که مواد اولیه دیگر (افزودنی ها) مربوط به هر نوع بیسکویت را به صورت دستی وارد خمیر می کند سپس مواد اولیه وارد دستگاه میکس شده و طی 2 یا 3 مرحله خمیر تهیه می شود.3 خط بیسکویت وجود دارد که هر کدام برای تهیه دسته ی خاصی از آنها به کار می رود.
در خط شماره ی 4 خمیر در 3 مرحله به صورت ورقه ای نازک در می اید که برای این امر در هر مرحله خمیر از بین دو غلتک که در خلاف جهت هم می چرخند عبور می کند
مرحله ی دوم :قالبزنی
در این مرحله خمیر از زیر دستگاه قالبزنی عبور می کند . در این خط قالب ها از نوع روتوری کاتینگ به این معنی که قالب بر روی یک سیلندر می چرخد و ممکن است چاپ در یک مرحله و برش در مرحله ی بعدی و یا هر دو در یک مرحله باشند که بسته به نوع قالب فرق می کند مثلاً در قالب بیسکویت پتی بور چاپ و برش در یک مرحله صورت می گیرد ولی در بیسکویت کودک اول چاپ و بعد برش می خورد و 2 مرحله است در این مرحله اضافه های خمیر برش خورده که اصطلاحاً لاشه نام دارد; به وسیله ی یک سیر بازگشتی به ابتدای خط بازمی گردد و دوباره وارد چرخه تولید می شود.
در خط شماره ی 3 مرحله ی نازک کاری مجزا وجود ندارد بلکه در این خط نازک شدن و قالب زنی هر دو همزمان انجام میشود به این صورت که خمیر بین دوغلتک قرار می گیرد و قالب گیری می شود نوع خمیر نیز با خمیر خط 4 متفاوت است از انواع بیسکویت های این خط می توان به بیسکویت های پذیرایی و پذیرایی نارگیلی ،سبوسه، نسترن،باغ وحش و... اشاره کرد.
و در نهایت خط شماره ی 2 که بسیار شبیه خط 4 است و به همان صورت ورقه ای می شوند اما نوع قالب زنی آن متفاوت است اسم این قالب کاردینگ است و دارای یک حرکت مداوم بالا و پایین است و هنگامی که پایین می اید طرح را بر روی خمیر حک می کند .
بیسکویت های کرم دار در این خط تولید می گردند بعد از اینکه این بیسکویتها از فر درامدند و بعد از خنک شدن وارد مرحله ی استکینگ می شوند که بیسکویتها به صورت ایستاده پشت سر هم قرار گرفته رج بندی می شوند و بعد وارد مرحله ی کرم زنی می گردند که بر روی ریلی قرار دارند که یک سری از بیسکویت ها به رو و سری دیگر گذاشته می شوند و اول بیسکویت هایی که به پشت هستند می ایند و کرم تهیه شده توسط یک لوله به نازل انتقال پیدا می کند و نازل می چرخد و کرم را بر روی بیسکویت تزریق می کند و بعد بیسکویت بعدی که به رو هست بر روی ان قرار می گیرد و به صورت ساندویچ در می آید.
مرحله ی سوم : پخت
در این قسمت بیسکویت 2 مرحله را طی می کنند در مرحله ی اول وارد دستگاه فری می شوند که سر شعله در بالا وجود دارد که بر روی ریلی از درون آن عبور می کنند و اصطلاحاً نیم پخت می شوند و در مرحله ی دوم وارد فر اصلی می گردند.
فر مربوط به خط 2 مانند شعله های گازی است که یک سینی طویل بر روی ان قرار دارد و روی سینی باند متحرک است که بیسکویت ها بر روی ان قرار دارد و حرارت به صورت غیر مستقیم است در ضمن فرها تونلی هستند یکی از بیسکویت در حال عبور از داخل این فر می باشند و دما در ابتدا وسط و انتهای ان متفاوت است و در ابتدا دما بیشتر است و به تدریج کاهش می یابد تابه انتها برسد.
درخط 4 مشعل هایی وجود دارد که وقتی بیسکویت به سمت جلو حرکت می کند حرارت در خلاف جهت به سمت عقب حرکت می کند.
مرحله ی چهارم : سرد کردن
بیسکویت ها بر روی باند خنک کننده قرار می گیرند و این باند در واقع فرصتی است تا بیسکویتها دمای داخل فر را از دست داده به دمای محیط برسند و برای بسته بندی آماده شود این باند ممکن است به صورت رفت و برگشت یا مستقیم باشد که شرکت سازنده تعیین می کند که چه نوع باندی چه طول و برای چه نوع بیسکویتی مناسب است.
مرحله ی پنجم : بسته بندی
بسته بندی می تواند به صورت بسته ای گرد پیچ و جعبه ای باشد. بیسکویت وقتی از روی باند خنک کننده برداشته می شود بر روی فیدر دستگاه گذاشته می شود و بعد از بسته بندی نیز توسط کارگران برداشته و درون جعبه قرار می گیرد و به انبار منتقل می شود.
تشخیص محیط عملیاتی:
همانطورکه در گزارش شماره 1 آمده است محیط عملیاتی مورد بررسیِ ما خط تولید بیسکویت گرجی می باشد که دارای موجودیتهایی به شرح زیر می باشد:
اطلاعات مواد اولیه-اطلاعات دستگاه- اطلاعات محصول-اطلاعات انبارموقت
ارتباط با محیط خارجی:
واحد کنترل کیفیت:
واحد تحقیقات و توسعه فهرست مواد اولیه مورد نیاز جهت ارائه ی محصول جدید را به واحد کنترل کیفیت ارسال می کند و این واحد پس از بررسیهای لازم
گزارش خود را به واحد برنامه ریزی ارسال می کند. واحد طرح و برنامه ریزی:
این واحد بر روی فرمولاسیون جدید تحقیق کرده، مقدار مواد اولیه مورد نیازرا تعیین نموده، خط تولیدی که برای این محصول جدید به کار می رود مشخص کرده، برنامه کاری تولید بیسکویت جدید را می نویسد و لیست مواد اولیه رابرای برآورد هزینه به بخش مالی شرکت می دهد.
واحد فنی:
این واحد کنترل دائمی دستگاهها و ماشین آلات خط تولید را بر عهده دارد و در صورت بروز مشکل در یکی از دستگاهها این امر را به واحد برنامه ریزی اطلاع داده تا این واحد زمانی را در طول هفته برای تعمیر این دستگاه اختصاص دهد. لازم به ذکر است واحد طرح در این مورد به گونه ای برنامه ریزی می کند که در طول تعمیر دستگاه مورد نظر خطهای دیگر تولید فعالیت کنند و انواع دیگری از محصولات را تولید نمایند.
واحد انبار:
این واحد در ارتباط غیر مستقیم (از طریق واحد برنامه ریزی) با خط تولید است. به این صورت که واحد برنامه ریزی لیست مواد اولیه ای را که برای تولید بیسکویت ها مختلف در طول ماه نیاز است طبق یک برنامه تعیین شده در ابتدای ماه به واحد انبار می دهد تا مسئولین انبار اقدام به خرید و تهیه این مواد برا ی تولید محصولات نمایند.
واحد فروش:
واحد فروش در ارتباط مستقیم با مصرف کنندگان است، به همین دلیل به نوعی از وضعیت بازار و فروش محصولات شرکت مطلع بوده و می تواند در صورت مشاهده هر کونه تغییرات (افزایش یا کاهش) فروش واحد برنامه ریزی را مطلع نموده تا تولیدنوعی از محصولات را افزایش (در صورت فروش زیاد ) و یاکاهش (در صورت رکود در فروش) دهد.
واحد مالی:
این واحد وظیفه بدست آوردن قیمت تمام شده ی تولید محصولات شرکت را بر عهده دارد تا در صورت به صرفه بودن تولید محصول را ادامه داده و در غیر این صورت با تشکیل جلسه و مشاوره با واحد طرح، واحد تولید، واحد تحقیقات راهکارهایی را برای افزایش سود دهی محصول مورد نظر ارائه دهند.
ارتباط میان موجودیتها:
دربررسی ارتباط میان موجودیتها ابتدا ارتباط بین اطلاعات محصول ومواد اولیه بررسی می شود .ارتباط بین این دو موجودیت از بدیهیات است چرا که اطلاعات مواداولیه(نوع مواد ومقدار مواد و...)اطلاعات محصول راایجاد می کندوهمانطو ر که مواد اولیه اساس ایجاد محصول است اطلاعات مواد اولیه نیز پایه واساس اطلاعات محصول است.
ارتباط بین اطلاعات محصول ودستگاه ازآنجاناشی می شود که عامل ایجاد کننده محصول دستگاه است.به عبارت دیگر دستگاه واسط بین ماده اولیه ومحصول و مبدل ماده اولیه به محصول است پس به طورقطع باید ارتباطی بین این دو موجو دیت وجود داشته باشد .زیرا باتوجه به نوع محصول دستگاههای تولید انتخاب می شوند.