مقدمه :
در ابتدای گزارش به تفسیر اهداف این گزارش و نحوه ارائه مطالب در گزارش می پردازیم. همانطور که می دانیک پروژه کارآموزی در رشته حسابداری ارائه شده وبرای تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی اخذ این واحد اجباری است. صرف نظر از اجبار در گذراندن واحد، باید به این امر توجه نمود که فرصتی در اختیار دانشجویان قرار گرفته تا بتوانند با حضور در کارگاههای عمرانی، علاوه بر هماهنگ کردن آموخته های تئوری با کارهای اجرایی، از تجربیات مهندسینی که چندین سال را در کارهای اجرایی گذرانده اند نیز استفاده کنند و حتی تجربه، موقعیت و امکان حضور در دیگر کارهای اجرایی را پس از فراغت از تحصیل به دست آورند.
در همین راستا آنچه در ادامه می آید حاصل حضور اینجانب در واحد عمرانی شهرداری می باشد. در جمع آوری و تکمیل این پروژه سعی بر این بوده تا علاوه بر ذکر مراحل کار، از تجربیات مهندسین شهرداری و نیز از اطلاعات دروس تئوری مانند : روشهای اجرای ساختمان، نقشه برداری و سایر دروس مربوطه استفاده شود. البته این گزارش قطعاً از ضعف ها، کاستی ها و حتی خطاهایی برخوردار خواهد بود که امیدوارم با راهنمایی های استاد ارجمند در کاهش این نواقص در ادامه فعالیت های اجرایی بکوشم.
محل کارآموزی و دامنه فعالیتها :
اینجانب دوره کارآموزی خود را در شهرداری ابهر گذراندم. شهرداری ابهر در زمینی در حدود 2000 مترمربع در بلوار خرمشهر شهر ابهر واقع شده است. شهرداری از بخش های مختلفی تشکیل شده که هر یک از این بخش ها وظایف خاصی را برعهده داشته و در مجموع همه ی این بخش ها زیرنظر شهردار فعالیت می کنند و خود شهردار نیز توسط اعضای شورای شهر انتخاب می شود.
دامنه ی فعالیتهای شهرداری مربوط به کارهای عمرانی و شهرسازی می باشد که توسط واحدهای مختلف از جمله : واحد عمرانی، واحد شهرسازی و ... انجام می شود.
پس از ارائه درخواست کارآموزی به بخش کارگزینی شهرداری، اینجانب به واحد عمرانی شهرداری و رئیس این واحد جناب آقای مهندس حقانی معرفی و مشغول به کار شدم.
دامنه فعالیتهای این واحد بیشتر مربوط به حوزه های شهری مانند : کانال کشی فاضلاب، اجرای آسفالت، اجرای فضاهای سبز، نظارت بر نحوه ی اجرای ساختمان هایی که کارفرمای آن شهرداری می باشد، پیاده کردن نقشه بر روی زمین و ... می باشد.
از اولین روزی که در دوره ی کارآموزی مشغول به کار شدم 2 پروژه ی اصلی در دست اقدام در این واحد وجود داشت که یکی مربوط به اجرای طرح پارک ، ترافیک و دیگری احداث محل آزمون پایه یک راهنمایی رانندگی بود. البته در طول دوران کارآموزی از پروژه های متعددی بازدید به عمل آمد که در ادامه شرح آنها خواهد آمد.
متره کردن نمازخانه شهرداری :
هدف :
متره کردن از روی کار برای تعیین سطح رنگ کاری شده و نوشتن صورت وضعیت قطعی در روز سه شنبه مورخ 18/1/88 به همراه مهندس ترکی برای مترکشی سطح رنگ آمیزی شده ی نمازخانه به محل اعزام شدیم و پس از حدود نیم ساعت و بازدید و مترکشی محل، مقدار کل سطح رنگ آمیزی شده تعیین شد. پس از به دست آمدن کل سطح، اعداد به دست آمده با اعدادی که پیمان کار طرح ارائه کرده بود مقایسه شد که تفاوت چندانی نداشت و لذا پس از بازگشت به دفتر شهرداری، اقدام به نوشتن صورت وضعیت نموده تا پس از تائید معاونت عمرانی، پرداخت مبلغ قرارداد انجام شود.
متره کردن سنگ فرش و موزائیک بهشت زهرا :
هدف :
متره و برآورد سطح موزائیک کاری شده
در روز یکشنبه مورخ 23/1/88 به محل موردنظر عزیمت کرده و پس از بازدید از محل عملیات مترکشی انجام و مقدار کل کار تعیین گردید.
بازدید از سوله ی شهرداری :
در روز دوشنبه مورخ 24/1/88 برای بازدید از سوله ی شهرداری که در حال احداث بود به محل موردنظر رفته و جزئیات اجرایی را بررسی کردیم. عملیات اجرای این سوله از اواخر پاییز 87 آغاز شده بود و در زمان بازدید پیمانکار در حال اجرای دیوارهای پیرامونی سوله بود. پس از بررسی سوله و بازدید از کف سازی، برای تعیین عمق کف سازی و نیز عمق شن ریزی انجام شده که مطابق نقشه های اجرایی می بایست در حدود cm 30 شن ریزی می شد، به پیمان کار دستور داده شد که در نقاط مختلف کف چاله هایی کنده شده (به عمق حدود 40 – 30 سانتی متر) و صحت اجرای نقشه تائید شود که پس از حفر چاله ها در 10 نقطه از کف و مشاهده ی عمق شن ریزی، صحت اجرای کف سازی تائید شد. پس از این مرحله از دیوارهای سوله بازدید به عمل آمد که در چندین مورد به علت خارج شدن دیوار از آکس ستون ها دستور تخریب داده شد که با مقاومت پیمان کار و بنا مواجه شدیم که پس از توضیحات لازم، قانع شده و مقرر گردید که دیوار چینی مطابق نقشه و در محل موردنظر اجرا شود.
پروژه احداث پارک ترافیک :
هدف :
پیاده کرده نقشه ی پارک آموزش ترافیک و اجرای آن
اولین پروژه ای که در شروع دوره ی کارآموزی اجرا کردیم، پروژه ی احداث پارک ترافیک بود. هدف از احداث این مکان آموزش قوانین راهنمایی و رانندگی برای کودکان بود. در روز یکشنبه مورخ 30/1/88 به همراه مهندس ترکی و امامیان به محل موردنظر که در انتهای پارک جنگلی قرار داشت رفتیم. ماموریت ما در آن روز پیاده کردن نقشه و تعیین حدود زمین موردنظر بود. برای پیاده کردن نقشه با استفاده از متر ابتدا ابعاد بیرونی نقشه را با روش سعی و خطا و متر کردن زمین به دست آوردیم. بعد از مدت حدود 2 ساعت و مترکشی های متوالی ابعاد بیرونی نقشه را به دست آورده و چهار گوشه ی زمین را میخ کوبی کردیم. سپس نوبت به پیدا کردن خیابان ها و میدان نقشه رسید. البته ذکر این نکته ضروری است که ابعاد پلان کوچک بوده و در حدود 50 × 60 متر بوده و نیازی به استفاده از دوربین نبود که این کار را کمی مشکل و طولانی می کرد. بعد از پیدا کردن گوشه های زمین، از یک گوشه شروع کرده و با استفاده از ابعاد نقشه، فاصله ی خیابان ها از یکدیگر و نیز عرض خیابان ها را تعیین کردیم. بعد از پیدا کردن ابعاد هر خیابان در روی زمین، با میخ کوبی محل موردنظر را مشخص کرده و خیابان های دیگر را نیز به همین ترتیب پیاده کردیم که این کار بیش از 3 روز به طول انجامید. برای پیاده کردن میدان دو قطرمیدان را در روی زمین مشخص کردیم سپس یک میخ فلزی داخل زمین کرده (در محل برخورد دو قطر که مرکز میدان می باشد) و یک ریسمان به آن بستیم.
سپس ریسمان را به اندازه شعاع دایره باز کرده و چوبی را به انتهای آن بستیم. به این ترتیب با حرکت دادن و کشیدن نخ و چوب دایره ای با شعاع موردنظر در روی زمین پیاده کردیم در مرحله ی بعدی برای مشخص شدن محدوده ی پارک ترافیک با استفاده از ریسمان کشی حول میخ های کوبیده شده در 4 گوشه ی زمین و نیز میخ هایی که در فاصله ی بین این نقاط کوبیده شده بود و ریختن گچ، محدوده ی اجرای عملیات خاکبرداری و زیرسازی مشخص شد. پس از خاکبرداری عملیات جدول گذاری آغاز شد. پس از چند روز و اتمام عملیات جدول گذاری، عملیات خاکریزی برای زیرسازی آغاز شد که البته به علت عدم توجه راننده ی کامیون حامل خاک، خاک های اضافی در محل انباشته شده بود که علاوه بر تعویق افتادن عملیات زیرسازی، باعث تخریب مقداری از جداول اجرا شده شد و برای برداشتن خاک های اضافی از یک دستگاه تراکتور استفاده شد تا خاک اضافی ریخته شده در مسیر خیابان ها را از محل خارج کند. پس از آماده شدن مسیرها، مقداری آب توسط دستگاه آب پاش بر روی خاک ها ریخته شد تا خاک برای تراکم بهتر آماده شود و به این ترتیب با غلطک زدن مسیر خیابان ها، عملیات آسفالت ریزی آغاز شد.
پروژه احداث تپه ی آزمون پایه یکم :
هدف :
اجرای محل مخصوص برای آزمون پایه یک در تپه های اطراف شهر
دومین پروژه ی مهمی که در دوران کارآموزی اجرا کردیم، احداث محل آزمون پایه یکم بود که بنا به درخواست اداره ی راهنمایی و رانندگی از شهرداری برای تعیین محل مناسب و تعیین شیب موردنیاز برای مسیر آزمون پایه یک در تاریخ 13/2/88 به محل اعزام شدیم. در روزهای اول هدف تعیین محدوده ی محل موردنظر بود که توسط سازمان جنگلها و مراتع در اختیار اداره راهنمایی و رانندگی قرار گرفته بود و از روی نقشه های تهیه شده اقدام به ریسمان کشی و گچ ریزی کردیم. برای پیدا کردن محل موردنظر ابتدا با استفاده از نقشه، فاصله ی زمین را از حریم مسیر جاده ای اصلی که به عنوان مبنای فاصله گذاری تعیین شده بود پیدا کرده و سپس با استقرار دوربین و استفاده ازشاخص و قرائت تارهای بالا و پایین فواصل موردنظر را تعیین کردیم. البته برای انجام این کار با مشکلاتی نیز برخورد کردیم از جمله حضور اهالی روستایی که در اطراف محل موردنظر بوده و نگران بودند که محل موردنظر از اراضی آنها عبور نکند که در چندین مورد درگیری لفظی بین اهالی و برخی از افراد نیز پیش آمد که البته در روزهای بعد بنا به درخواست شهرداری افرادی از طرف نیروی انتظامی برای جلوگیری از هرگونه به درگیری در محل حاضر شدند.
پس از تعیین حدود کلی زمین موردنظر، نوبت به تعیین محل اصلی آزمون طبق مشخصات فنی موردنظر راهنمایی و رانندگی بود. از جمله ی این مشخصات طول مناسب مسیر، شیب طولی مناسب شیب عرضی مناسب، عرض مسیرها و ... بود.
پس از بررسی چشمی نقاط مختلف زمین، محل مناسب که نسبت به بقیه نقاط دارای شرایط بهتری چه از لحاظ شیب مناسب و چه از لحاظ ملاحظات اقتصادی به علت کاهش هزینه های خاکبرداری و خاکریزی بود انتخاب شد. پس از تعیین محل، دوربین را در قسمت بلای تپه مستقر کردیم. به علت شیب زیاد تپه و محدودیت دوربین نیرو در طول مسیر از دو ایستگاه استفاده کردیم. در مرحله ی اول دوربین را در بالای تپه مستقر کرده و ارتفاع متناظر با این نقطه را صفر درنظر گرفتیم. سپس شاخص را در فاصله ی حدود m 15 قرار دادیم و ارتفاع آن نقطه را نسبت به ایستگاه اول به دست آوردیم. سپس شتخص را در فاصله ی 25 متری از ایستگاه اول قرار داده و ارتفاع را قرائت کردیم و در مرحله ی بعدی شاخص رادر فاصله ی 40 متری از ایستگاه اول قرار دادیم. در 20 متر انتهایی خط دید دوربین بالاتر از شاخص قرار می گرفت که با جا به جایی دوربین از ایستگاه اول و قراردادن آن در فاصله ی 40 متری از ایستگاه اول ( که ارتفاع این نقطه را برداشت کرده بودیم) مشکل حل شد و ارتفاع نقطه ی انتهایی مسیر نیز قرائت گردید. البته در هر مرحله محل نقطه ی موردنظر با استفاده از میخ های چوبی میخ کوبی شد. سپس به فاصله ی 33 متر از محل ایستگاه اول به سمت چپ حرکت کرده و دوربین را در آن نقطه مستقر کردیم تا مراحل گفته شده را در مسیر رفت نیز تکرار کنیم. پس از تعیین ارتفاع نقاط در هر دو مسیر با استفاده از رابطه ی فیثاغورث و با داشتن طول مسیر، شیب کلی راه در دو مسیر را به دست آوردیم که در مسیر رفت شیب تقریباً برابر 12 درصد که مطابق با معیار داده شده برای شیب طولی مسیر از سوی راهنمایی و رانندگی بود، به دست آمد ولی در مسیر برگشت مقدار شیب حدود 10 درصد به دست آمد. بنابراین با بدست آمدن شیب های طولی نسبتاً مناسب در دو مسیر، محل پروژه تثبیت شد. در روز بعد اقدام به تعیین عرض و طول مسیرها کردیم. به طوری که از ایستگاه مبنا که برای تعیین ارتفاع استفاده کرده بودیم، شروع کرده و با متر عرض مسیرها را که طبق مشخصات فنی برابر 15 متر درنظر گرفته شده بود تعیین کردیم. سپس با استفاده از شاخص و مستقر کردن دوربین در فاصله ی 5/7 متری از ایستگاه اول و در امتداد این ایستگاه راستای بیرونی محور جاده را تعیین کردیم و به همین ترتیب راستای داخلی جاده و همچنین راستای داخلی و بیرونی مسیر در سمت دیگر را نیز تعیین کرده و مسیر را میخ کوبی کردیم. حال طبق نقشه ی داده شده ومیخ کوبی ها دستورات لازم را به کارگرها دادیم تا محل را گچ ریزی و برای اجرای زیرسازی آماده کنند.
پس از گذشت چند روز، دوباره به محل اعزام شده تا شیب نمایی قسمت برگشت مسیر که کمتر از حد مجاز بود را به طور دقیق تعیین کرده و مقدار حجم عملیات خاکی برای به دست آمدن شیب مناسب را تعیین کنیم. باردیگر دوربین را مستقر کرده و این بار شیب مسیر را در فواصل کوتاه تعیین کردیم. در 15 متر اول شیب مناسب بود ولی در قسمت بعدی شیب کمی کمتر می شد که پس از محاسبه ی شیب و اختلاف ارتفاع موردنیاز تعیین شد که از فاصله ی 15 متری ایستگاه تا انتهای مسیر، به اندازه ی cm 75 اختلاف توسط خاکبرداری ایجاد شود تا شیب مناسب اجرا گردد. شیب عرضی جاده نیز با روشی مشابه تعیین گردید. پس از تعیین مقدار خاکبرداری و درخواست از اداره ی موتوری شهرداری یک دستگاه لودر به محل اعزام و عملیات خاکبرداری آغاز شد.
پس از خاکبرداری، از سوی شهرداری ماشین آب پاش به محل اعزام شد تا مسیر آب پاشی شده و برای تراکم آماده شود. پس از آب پاشی کامل مسیر، با استفاده از یک دستگاه غلطک خاک به تراکم مناسب رسد. عملیات زیرسازی مسیر توسط اداره ی راه سازی انجام و مسیر برای ریختن آسفالت آماده شد.
پیاده کردن نقشه و گودبرداری سالن اجتماعات شهرداری :
قبل از شروع هر نوع عملیات ساختمانی باید زمین محل ساختمان بازدید شده و دسترسی های محل به خیابان های اطراف و خیابان اصلی مورد بررسی قرار گیرد. در این بررسی ها باید دقت شود تا مشکلی از لحاظ ورود و یا خروج ماشین آلات نداشته باشیم و ضمناً جای کافی برای مصالح موردنیاز فراهم باشد. پس از بازدید محل و تعیین هندسه ی زمین و زوایای آن نوبت به پیاده کردن نقشه بر روی زمین می شود. منظور از پیاده کردن نقشه، انتقال ساختمان از روی کاغذ بر روی زمین مطابق با مقیاس داده شده در نقشه می باشد که به وسیله ی وسایل خاص انجام می گیرد به طوری که محدوده ی ساختمان، محل دقیق پی ها و ستون ها در روی زمین مشخص می گردد. باید دقت داشت که این مرحله یکی از مهمترین مراحل ساخت یک پروژه ی ساختمانی می باشد که کوچکترین اشتباهات باعث ایجاد خطاهای بزرگ می شود از جمله ی این خطاها :
تراز نبودن ستون ها، تغییر آکس ستون ها و به هم خوردن ابعاد تیرها و ... می باشد که در صورت نیاز باید نسبت به تخریب ساختمان اقدام کرد.
در پیاده کردن نقشه از 2روش استفاده می شود :
1 ) استفاده از دوربین های نقشه برداری (نیوو، تئودولیت، total و ... ) که بیشتر در ساختمان های بزرگ با اهمیت زیاد مورد استفاده قرار می گیرد ؛
2 ) استفاده از مترو و ریسمان بنایی که در کارهای ساختمانی معمولی مورد استفاده قرار می گیرد.
چون ساختمان موردنظر از نوع ساختمان های معمولی بود، از ریسمان و متر برای تعیین ابعاد زمین استفاده شد به این ترتیب که ابتدا محل کلی ساختمان موردنظر تعیین شد. سپس با توجه به نقشه و بنچ مارک ( که معمولاً سطح بالای جدول جوی فاضلاب می باشد) و همچنین فاصله ی بر ساختمان از حریم راه اصلی، امتداد یکی از ابعاد ساختمان را با متر تعیین و گچ ریزی کردیم. سپس با استفاده از متر محورهای عمود بر امتداد تعیین شده را مشخص کرده و گچ ریزی کردیم. برای این کار فواصل 3 متر، 7 متر و 12 متر را روی متر تعیین کرده و توسط 3 نفر زاویه ی قائمه را طوری ایجاد می کنیم که یک نفر ابتدای متر و نیز نقطه ی 12 متری را در دست گرفته، نفر دوم نقطه ی 3 متری را در دست گرفته و نفر سوم نقطه ی 7متری را در دست می گیرد که به این ترتیب یک مثلث قائم الزاویه تشکیل می شود که اگر امتداد ضلع 3 متری مثلث در امتداد محور گچ ریزی شده قرار گیرد امتداد ضلع 4 متری، محور قائم بر امتداد اولیه را مشخص می کند. پس از تعیین دو امتداد عمود بر محور اولیه محور انتهایی که به موازات محور اولیه می باشد را تعیین کرده و گچ ریزی می کنیم به این ترتیب ابعاد کلی زمین تعیین شد. پس از تعیین حدود کلی زمین، در روزهای بعد اقدام به خاکبرداری محل موردنظر کردیم. برای تعیین عمق خاکبرداری با توجه به تراز نقشه و کدهای ارتفاعی داده شده در نقشه، می بایست در حدود 4 متر از تراز گودبرداری می شد. برای این کار یک شاخص مشخص کرده (در نزدیکی محل زمین پروژه) و به راننده ی لودر گفته شد که از این شاخص به اندازۀ 4 متر می بایست گوبرداری شود. برای خارج کردن خاک از محل گودبرداری و حمل آن به خارج کارگاه از سطح شیب دار استفاده شد که پس از اتمام کار این سطح توسط کارگیر برداشته شد.
بررسی مشکلات فنی و مسایل مبتلا به پروژه در مدت کارآموزی :
در طول دوران کارآموزی، با توجه به مدیریت مناسب سرپرست واحد عمرانی، با مشکل خاصی از نظر فنی مواجه نشدیم. بیشتر مشکلات پروژه های واحد عمرانی مربوط به مسائل غیرفنی بود که یکی از این مشکلات نبود اتومبیل اختصاصی برای واحد عمرانی بود که با توجه به ماهیت این واحد و بازدیدهای مکرر، نیاز به وسیله ی نقلیه ی اختصاصی احساس می شد به طوریکه در بعضی روزها، به علت نبود اتومبیل بازدید از پروژه ها برای چند روز به تعویق می افتاد.
تاریخچه شهرداری:
هدف از تاسیس بلدیه شهرداری در قانون تامین منافع شهرها و رفع نیازهای شهر نشینان اعلام شد. در این قانون تشکیل انجمن بلدیه انجمن شهر، پیش بینی شده بود که اعضای آن را مردم انتخاب می کردند . البته مطابق این قانون رای داشته اند. چون قرن از نخست وزیری مصدق، اصلاح قانون شهرداری ها در مجلس سنا مطرح بود قرار نشد همین طرح مورد بررسی قرار گیرد براساس آن قانون شهرداری تنظیم شود این قانون پس از طرح در مجلس و تصویب آن در تاریخ یازدهم آبان ماه 1331 به تایید گسترده مصدق رسید. قانون شهرداری ها در 90 ماده تنظیم در قیاس با قانون 1328 اختیارات اعضای انجمن های شهری در این قانون بیشتر شد. انجمن شهرها و یا به قید امروزی شورای شهر از زمان کروینی اولین قانون برای آن یعنی 1287 تا 1384 تحولات متعددی را پشت سر گذاشت توانست چون هدف از تشکیل انجمن های شهر یا شورای شهر افزایش مشارکت شهروندان و اداره بهتر و کیفی شهر بوده، بنابراین جای یک سوال باقی است، با توجه به این فاصله زمانی طی تاریخ تدوین شهرداری ها و شوراها آیا هدف های این قانون در زمینه تشکیل شوراها شهروندان محقق شده یا نه آنچه در پی می آید بررسی قانون شهرداری ها و انجمن های شهری شوراهای شهر از این منظر است.
طی این نوشتار قانون شهرداری ها و شوراهای شهر براساس تقسیم بدی تاریخی دوره های مختلف به ترتیب ذیل مورد برسی قرار می گیرد.
1 ) 1385 تا 1304 دوره مشروعیت:
با پیروزی مشروطیت در سال 1285 شمسی مشکلات متعددی که در اداره امور شهرها در زمینه هایی مانند بهداشت داشت نمایندگان مجلس او درصد و تدوین قانونی برای اداره امور شهرها برآمدند . که این عدل به تدوین، اولین قانون شهرداریها با عنوان «قانون بلدیه» در تاریخ 19 خرداد 1286 شمسی انجامید. این قانون در 108 ماده به تصویب نمایندگان مجلس رسید.
هدف از تاسیس بلدیه شهرداری در این قانون تامین منافع شهرها و رفع نیازهای شهرنشینان اعلام شد. در این قانون تشکیل انجمن بلدلیه انجام شهر، پیش بینی شده بود که اعضای آن را مردم انتخاب می کردند. البته مطابق این قانون زنان حق رای نداشته اند.
انجمن بلدیه دارای اختیارات گسترده ای در امور شهری بود. ریاست اداره بلدیه بر عهده رئیس انجمن بلدیه بود که از میان اعضای انجمن بلدیه بالا اکثریت آرا اتاب می شد و عنوان کلانتر بود که معاون شهردار با تدوین این قانون برای اولین بار مردم توانستند در انتخاب اعضای انجمن بلدیه شرکت کنند و فاتحان آنها از امتیازات وسیعی در بلدیه شهرداری برخوردار شوند با وجود آنکه انجمن های بلدیی اقداماتی را در سطح شهرها انجام دارند ولیکن در عدل تشکیل اداره بلدیه و انجمن به صورت قانونی با مشکلات متعددی رو به رو شد. با توجه به شرایط نا مناسب سیاسی بعد از پیروزی مشروطیت و چالشها و تقابل های دولت و مشروطه خواهان بر سر مسائل مختلف اقدامات اصلاحی بلدیه تحت تاثیر این عوامل قرار گرفت. در درآمد های مالی بلدیه و ضعف عملکرد کنار این عوامل کمبود بودجه و اعضای انجمن های بلدی در کاهش کارایی آن موثر بود، به نوعی با توجه به شرایط و فضای سیاسی کشور در اوایل مشروطیت حمایت جدی از تشکیل یک بلدیه قانونی انجام نگرفت. تاثیر گذاری این عوامل به جدی بود که با وجود تلاش های صورت گرفته بلدیه به مفهوم قانونی در اوایل مشروطیت را نگرفت چنان که در مورد تهران با گذشت حدود دو سال از تدوین بلدیه اداره بلدیه، ریاست بلدیه خلیل شهری آب رسانی وجود خان اعلم الدوله ثقفی در سال 1328 قمری 1289 شمسی به تدریج شکل منظم و قانونی به خود گرفت.