گزارش کارآموزی تولید آب های صنعتی در پتروشیمی رازی

مقدمه

کلیه فعالیت های انسان مستلزم مصرف آب است ،آب نه تنها مایه حیات موجودات زنده است بلکه از اساسی ترین و ابتدایی ترین نیازهای هر صنعت مخصوصا صنایع فرایندی به شمار می رودکه بسته به نوع فعالیت ، نیازمند آب با کیفیت شیمیایی خاص می باشد . صنعت بدلیل گستردگی و استفاده  از انواع مختلف دستگاه های متحرک نیاز به انواع مختلف انرژی دارد بگونه ای که بتواند دستگاه ها و ماشین های مختلف را به حرکت در آورد بطور مثال نیازمندی داشتن برق برای چرخاندن موتورهای الکتریکی ،سوخت های فسیلی برای چرخاندن موتورهای درون سوز و بخار برای به حرکت در آوردن توربین های غول پیکر می باشد.لذا لازم است که بگونه ای این انرژی ها تامین و به محل مصرف ارسال گردد.

در صنایع بزرگ نفت ، گاز و پتروشیمی از بخار آب جهت تولید جریان برق و به حرکت در آوردن انواع پمپ های و کمپرسورها و همچنین جهت عملیات گرمایش و جداسازی استفاده فراوان می شود.

هدف از تصفیه آب در کارخانجاتی که به آب صنعتی احتیاج دارند حذف ناخالصی ها و املاحی است که موجب خوردگی و یا ایجاد رسوب های مختلفی در مسیر های تماس آب مانند : مسیرهای آب خنک کننده ،مسیر آب یا بخار در مبدل های حرارتی ،بویلر ها می شود.

با توجه به گستردگیی صنایع و محدوده وسیع تکنولوژی بکار رفته در آنها لازم است هر صنعت بگونه ای مخصوص به خود ، آب را مورد تصفیه قرار دهد که این امر نیز بنابر اساس نیاز دستگاه های استفاده کننده از آب مشخص می گردد.

فصل اول :

خلاصه ای در رابطه با محصولات   پتروشیمی رازی

خلاصه ای از مجتمع رازی:

این مجتمع در کنار دریا و در زمینی به وسعت 30 هکتار تهیه شده عملیات ساختمانی از سال 1346 آغاز شده و در سال 1350 راه اندازی شد و تا الان مشغول بکار است.

واحدهای مجتمع :

1-تصفیه گاز

2-بازیابی گوگرد

3-اسید فسفوریک ( آریا فسفریک)

4-اسید سولفوریک

5- آمونیاک

6-اوره

7- دی آمونیوم فسقات

8-آب

9- نیروگاه

گاز ترش از مسجد سلیمان وارد کارخانه شده و تصفیه می شود و به صورت گاز شیرین و هیدروژن سولفوره در می آید.بخشی از گاز شیرین که در واحد تصفیه گاز بدست می آید به واحد آمونیاک منتقل شده و طی مراحل پس از شکسته شدن همراه آب و بخار به آمونیاک و گاز کربنیک تبدیل میشود.

این دو به وسیله لوله های به واحد اوره انتقال می یابد و در آنجا تحت فشار 6000 پوند در برج های ری اکتور با هم ترکیب شده و اوره به وجود می آورد .

جدا از گاز شیرین که از طریق واحد تصفیه گاز در اختیار سیستم قرار می گیرد در مواقع ضروری یعنی زمانیکه یکی از واحد های تصفیه گاز دچار مشکل شده یا فعالیتش متوقف می شود از گاز شیرین NGL ( مجیدیه ) استفاده میشود.

بخش از تصفیه گاز که به صورت هیدروژن سولفوره است بعد از تبدیل گوگرد به اسید سولفوریک مقداری از آن به واحد اسید فسفریک منتقل می شود در اینجا سنگ فسفات برای تولید اسید فسفریک به کار گرفته می شود.

بعد از تولید اسید فسفریک(که الن از سرویس خارج شده و توسط شرکت خصوصی آریا فسفریک تولید می شود ) قسمتی از آن به واحد دی آمونیوم فسفات انتقال می یابد دی آمونیوم فسفات همان کود فسفاته خاکستری رنگ است که ثمره ترکیب آمونیاک و اسید فسفریک است.

فصل دوم :

پارامتر های کیفی و انواع ناخالصی های آب

واحد تولید آب صنعتی:

آب خام مورد نیاز مجتمع از تلمبه خانه کوت امیر اهواز تامین میشود در تاسیسات کوت امیر آب رودخانه کارون بوسیله یک کانال روباز بطول 45  کیلومتر به تلمبه خانه منصوری فرستاده میشود سپس بوسیله پمپ از طریق لوله ای بطول 29 کیلومتر وارد تاسیسات مرغزله شده و مجددا بوسیله یک کانال روباز بطول 11 کیلومتر به تصفیه خانه بندر امام خمینی منتهی می کردد.

در این تصفیه خانه آب مورد نیاز مجتمع های بندر امام خمینی –رازی و منطقه ویژه بوسیله دو مسیر مختلف ارسال می گردد و هنگام ورود به مجتمع رازی در مخازن ذخیره آب خام وارد می شود که  سه مخزن در قسمت بیرونی شرکت قرار دارد و دو مخزن در قسمت درونی شرکت و ابتدای آن قرار دارد .

آبی را که عملیات تصفیه جهت مصرف در صنعت بر روی آن انجام پذیرفته باشد را آب صنعتی گویند.

مصارف عمده آب در صنعت :

مصارف آتش نشانی ، آشامیدنی ،غذایی ،بهداشتی

2- آب شرب برای مصارف خانگی

     3-  مصرف در پروسس و فرایند واحدهای صنعتی

4- تولید بخار و سیستم های توربینی تولید برق با نیروی محرکه بخار

مصارف آتش نشانی:

آبی که برای آتش نشانی مورد استفاده قرار میگیرد آب خام است بدون افزایش یا حذف ماده ای در آن  است.

آب شرب :

آب شرب آبی است که برای مصارف کارکنان پرسنل  مورد استفاده قرار میگیرد ، آب خام وارد مخازن شده و در آنجا مقداری از گل و لای آن ته نشین می شود و  توسط پمپ  به سمت مخازن فیلترهای شنی ساکشن می شود و آب خروجی آن که مقدار 200 متر مکعب است وارد مخزن دیگری میشود که به آن آب ژاول برای میکروب زدایی تزریق  و برای مصرف آماده میشود.

مصرف در واحد های صنعتی :

برای مصرف در واحد های صنعتی آب خام وارد  واحد زلال سازی شده و در آنجا با تزریق مواد  از جمله آب ژاول ،فریک ،پلیمر و سود تا اندازه ای املاح آب را میگیرند و آب را برای استفاده های واحد های دیگر آماده می کنند.(کولینگ ها جهت خنک کننده )

تولید بخار و سیستم های توربینی تولید برق با نیروی محرکه بخار که توسط آب    DM که در ادامه به توضیح آن می پردازیم.

اثرات زیان بخش مواد زائد در آب:

1-تولید رسوب در دستگاه های حرارتی و بویلر ها

2- خوردگی بویلر ها و دیگر سیستم های حرارتی و لوله هل

3-نامناسب بودن آب برای مصارف آشامیدن و خانگی

4-تولید بخار با کیفیت پایین

5-باقی گذاشتن لکه های زرد در محصولات مربوط به مواد غذایی

روش های تصفیه آبهای صنعتی:

1-نرم کردن آب

2-گرفتن املاح آب توسط رزین های مبادله کننده یونی

3-روش تقطیر

4-روش اسمز معکوس

5-آلترافیلتراسیون

6- روش الکترودیالیز

مشخصه آلودگی آب

1-میزان مواد معلق

رنگ و بوی آب رنگ و بوی آب را مواد ارگانیک و باکتریها بوجود می آورند.

2- PH   آب

فاکتور و عاملی جهت اندازه گیری غلظت یون های هیدروژن موجود در محلول است  هرچه یون هیدروژن بیشتر محلول اسیدی تر و فراوانی یون OH  در یک محلول نشاندهنده بازی بودن آن است.

3-مواد جامد موجود در آب :TOTAL SOLID

الف)مواد موجود در آب که سوسپاند سالید نام داد ( S.S )

     ب)مواد کلوئیدی

پ) کل نمک های جامد حل شده در آب  (T.D.S  )

4-  محموع سختی دائم و موقت آب : TH

سختی آب کلا به وجود کربناتها ، سولفات ها ، کلرهای فلزی Ca  و Mg  مربوط میشود

انواع سختی آب :

سختی موقت : شامل بیکربناتهاست که تحت درجه حرارت تولید رسوب میکند و از آب جدا می گردد.

سختی دائم : شامل کلرها ، سولفات ها ،نسترهای کلسیم و منیزیم می باشد که تحت درجه حرارت رسوب نمیکند و همراه آب حرکت کرده تا رسوب نمایند.

فیلتر ها:

آیا می دانید که :

-راندمان فیلتراسیون به اندازه معلق آب ورودی بستگی دارد.

- اگر سرعت جریان آب زیاد باشد راندمان حذف ذرات کمتر می شود.

- کمترین راندمان حذف ذرات معلق در یک فیلتر ،ذراتی با اندازه حدود یک میکرون است.

فیلتراسیون:

صاف کردن با فیلتراسیون یک روش فیزیکی برای حذف ذرات معلق در هر مایع از جمله آب است.این ذرات معلق می توانند گل ،رنگ ،موادآلی ،پلانکتون و باکتری و ذرات حاصل از خوردگی باشند.فیلتر ها را می توانند به دو دسته تقسیم کرد :

الف ) فیلتر های سطحی : که عمل جدا شدن ذرات معلق از مایع فقط در عمق بسیار کم که همان سطح فیلتر می باشد، انجام می شود .مثل کاغذ صافی یا فیلترهای کیسه ای

ب ) فیلترهای عمقی : که عمل جدا شدن ذرات معلق از مایع در اعماق بستر انجام می شود مثل فیلترهای ثقلی یا فیلتر های فشاری.

اساس کار فیلتر ها:

فیلتر ها برای جداسازی فیزیکی مورد استفاده قرار میگیرنداساس کار این فیلترها به گونه ای است که آبی که به آن وارد می شود بر روی یکسری ماسه هایی قرار می گیرد که این ماسه ها از ذرات ریز به درشت از بالا به پایین قرار دارند و بر روی یکسری نازل تعبیه شده اند که ابی که بر درون این فیلترها و بر روی ماسه ها قرار دارد بر اساس فشار اتمسفر از روی این فیلتر ها گذشته و به سمت نازل عبور می کند و در نازل ها نیز فیلتر شده و نمی گذارد که مواد جامد از آن عبور کند  و آب عبور می کند و باعث می شود ذرات جامد خود را بر روی این ماسه ها باقی گذارند که بسته به وضعیت فلو آب در زمان های مختلف فیلتر پلاگ شده و باید احیا شود.