مقدمه:
محل کارآموزی کارگاه قالب سازی و پرس کاری قائم در خیابان مشیرالدوله، واقع در بلوار امام خمینی (انوشیروان) می باشد
کارخانه فنی و مهندسی قائم حدود 2000 مترمتراژ دارد که با ورود به این محل ساختمانی است که دارای دو طبقه می باشد.
طبقه اول آن مکانی است برای استراحت کارکنان و تعویض لباس خود برای انجام کار
طبقه دوم ساختمان دارای سه اتاق است که یکی از آنها آشپزخانه و اتاق دیگر برای جلسات و تبادل نظر مهندسین آن شرکت در جهت پیشرفت و هم چنین جلسات متعددی با شرکت های مختلف در آن اتاق انجام می شود.
اتاق دیگر مکانی است برای کشیدن نقشه ها توسط مهندسین که بوسیله ی نرم افزارهای مختلف از جمله Catia واتوکد و ... که در آخرین فصل توضیح داده شده است ،با توجه به رایانه هایی که درآن اتاق است ، صورت می گیرد.
پس از پشت سر گذاشتن این ساختمان اتاقی وجود دارد که داخل آن دستگاه وایر کات به مشخصات وایرکات شارمیلز200 ROBOFIL وجود دارد که برای انجام پروژه های قالبسازی از آن استفاده می شود.
بعد از این اتاق به سوله ای می رسیم که داخل ان تجهیزاتی ازقبیل دستگاههای پرس مختلف ، گیوتین، انواع دریل ها ، دستگاههای فرز، ماشین تراش ،دستگاه سنگ مغناطیسی و دیگر وسایل و لوازمی که برای تولید قطعات فلزی و قالبها مورد استفاده قرار می گیرند ، وجود دارد که در زیر به شرح مختصری از دستگاههای بالا می پردازیم:
الف)پرسها:
پرس هیدرولیک 350 تن که تولید قطعاتی مانند کاور پکیج شو فاز دیواری – کاور جلوی بخاری صفحات پلیت اجاق گاز در این شرکت صورت می گیرد.
پرس ضربه ای 160 تن که در حال حاضر با این نوع پرس قطعه ای که در داخل دستگاه ترمز ماشینهای سنگین قرار می گیرد تولید می شود.
پرس ضربه ای 63 تن که تولید صفحه جا زغالی استارت پراید انجام می دهد.
پرس ضربه ای 40 تن که این نوع پرس نیز در حال حاضر همان تولید پرس ضربه ای 63 تن را انجام
می دهد..
پرس ضربه ای 30 تن که تولید صفحه جا زغالی بخاری پراید با این نوع پرس انجام می شود.
پرس ضربه ای 15 تن برای تولید قطعاتی که نیروی پرس کمی احتیاج دارند استفاده می شوند که در حال حاضر پل زغالی بخاری پراید که قطه ای برنجی است تولید می شود.
گیوتین:
این گیوتین عمل برش ورقهای فلزی و غیر فلزی مانند صفحه های عایقی که پل زغالی بخاری پراید روی آن سوار می شود را انجام می دهد. که دو متر است یعنی قادر به برش ورقهایی به حداکثر طول دو متر را می تواند انجام می دهد و نیز قادراست ورق های تا ضخامت 2 میلیمتر را نیز می تواند برش دهد.
دریل ها:
1- دریل رادیال به مشخصه 1.20 متر ایزو 50 است که 1.20 طول بازوی آن و 50 حداکثرمته ای است که می تواند داخل دریل شود . این دریل ساخت کشور چک می باشد.
2- دریل ستونی
3- دریل دستی
ماشین تراش: در فصل پنجم به اختصار توضیح داده شده است.
دستگاه فرز:در فصل ششم به اختصار توضیح داده شده است.
دستگاه سنگ مغناطیسی:
این دستگاه که مشخصه ی آن 40 * 20 است ( 20 عرض و 40 طول کورس این دستگاه می باشد) برای سنگ زنی قطعات فلزی استفاده می شود این دستگاه ساخت کشور چک می باشد.
ما شین وایر کات:
انواع پرسها و گیوتین برای عمل تولید و انواع دریل ها و دستگاههای فرز و سنگ مغناطیسی برای عمل قالبسازی استفاده می شوند.
در این شرکت ساخت انواع قالبهای فلزی مانند لوازم خانگی از قبیل پانل اجاق گاز – صفحات پلیت اجاق گاز – کاور پکیج شو فاز دیواری – کاور جلوی بخاری – کوره بخاری – قطعات یخچال – پادری یخچال – شاسی کمپرسور یخچال و تولید قطات خودرو مثل پل زغالی بخاری پراید – صفحه جا زغالی بخاری پراید – صفحه جا زغالی استارت پراید و گلویی تو فرمان نیسان انجام می شود.
تعداد پرسنل کارگاه قالب سازی و پرس کاری قائم 14 نفر میباشد که از این تعداد 5 نفر در بخش اداری و بخش کیفیت و مابقی در واحد تولید حضور دارند.
این شرکت فاقد هرگونه مکان های مجزا دیگری که بعنوان پشتیبان مکان های تولیدی تلقی می شوند می باشد.
فصل دوم:
هدف از تاسیس مجموعه :
کارگاه قالب سازی و پرس کاری قائم در 1383 در خیابان مشیرالدوله ، واقع در منطقه صنعتی خیابان انوشیروان به مدیریت آقای مهندس عباس فقری تأسیس شد. این شرکت در زمینه تولید انواع قطعات فلزی فعالیت می کند.
مشتریان عمده آن کارخانجاتی هستند که به نحوی از این قطعات فلزی استفاده می کنند که از جمله مشتریان اخیر آن می توان به کارخانه های حایر، سایپاو...اشاره کرد. این شرکت در حال حاضر قادر به تولید انواع قطعات فلزی می باشد.
هدف از تاسیس این مجموعه طراحی و ساخت انواع قطعات فلزی براساس سفارشات می باشد.
در فصل بعدی به توضیح اجمالی از چگونگی تولید قالبهای برش خواهیم پرداخت.
فصل سوم:
قالب های برش:
شکل دادن برشی به صورت زیر تقسیم بندی می شود:
الف) پولک زنی (ایجاد بلانک یا گرده) Blanking
پولک زنی نیز خود به دسته های زیر تقسیم بندی می شود:
Shearing (برش باز مستقیم)
Cut off (سر بری)
Parting (جدا کردن،بخش کردن)
Blanking (برش مازاد خارج یا ایجاد گرده)
ب) ایجاد سوراخ Piercing:
سوراخ زنی نیز خود به سه دسته تقسیم می شود:
1)Punching (سوراخهای گرد)
2)Slotting (سوراخهای غیر گرد)
3) Perforating (منگنه زنی)
ج)کارهای مرحله ای Progressive
کارهای مرحله ای نیز به شاخه های زیر تقسیم می شود:
Noching (فاق زنی)
Semi noching(نیم فاق زنی)
Lancing(خط انداختن)
د)کنترل اندازه:
کنترل اندازه نیز دارای تقسیمات زیر است:
Trimming (دوره بری)
Shaving (پلیسه گیری)
Slitting (کویل بری)
توضیحات:
-Shearing (برش مسیر باز مستقیم)
برشی است که در امتداد یک خط مستقیم به وسیله قیچی انجام می شود. معمولأ تا ضخامت mm 30 و طولm 6 برش می دهد. هدف استفاده از این روش برش ورقه ها،تبدیل کویل به ورق،برای گونیا کردن و زاویه کردن.
در این روش قالبهای برشی قیچی هستند و محرکه قیچی می تواند حرکات دسته موتورهای الکتریکی ،هیدرو موتورها یا سیستم های هیدرولیکی باشند.
برای برش ورقها ما محدودیت نیروی برشی نداریم بلکه از یک ضخامت بیشتر،شکل سر ورق مطلوب نخواهد بود.
-Cut off (سر بری)
در این حالت نیاز به قالب سر بری داریم.مسیر باز است ولی ممکن است مستقیم نباشد
Parting- (جدا کردن،بخش کردن)
در این قسمت بر خلاف برش مسیربازمستقیم مقادیری دور ریز وجود دارد.
در این حالت با توجه به مقطع سنبه می توان در نوار شکل مطلوب را ایجاد کرد.
-Blanking (گرده بری ،برش مازاد خارج ،قرص زنی)
در اینجا محصول داخل مسیر بسته قرار دارد و قسمتی از ورق که بیرون می ماند به صورت مازاد است به همین سبب به آن برش مازاد خارج می گوییم.
در این قالبها فاصلۀ قطعات یک نوار تأثیر ممستقیمی بر روی بازدهی دارد و از طرفی ما برای نزدیک کردن آنها به یکدیگرمحدودیت داریم .
- progressive work ( کارهای مرحله ای)
Noching : برش باز غیر مستقیم شکسته این روش همان ایجاد piercing با مسیر باز است .
Semi noching :
برای ایجاد شکل دریچه های کولر های آبی ساختمانی استفاده می شود .
Lancing :
عمل ایجاد شکاف یا شیار بدون جدا کردن قسمتی از نوار را گویند همانند در بطری های نوشابه .
کنترل اندازه :
Trimming: کاربرد این روش برای از بین بردن لبه های کنگره ای شکل است که از کشش عمیق بدست می آید . که با این روش می توانیم قسمت کنگره ای را دور بریزیم .
: Shaving (پلیسه گری ) :
در قالبهای پلیسه گیری که معمولاً برای اصلاح سطوح برشی ( محصول قالبهای برشی ) استفاده می شود برای این کار لقی بین سنبه و ماتریس را نزدیک به صفر در نظر می گیرند . در این جا لبه های پلیسه دار به لبه های صاف و تمیز تبدیل می شوند .
Slitting :( کویل بری ): برش در جهت طول کویل صورت می گیرد . عموماً ورقه های کویل حداکثر تا 18 میلیمتر موجود می باشند .
برش :
دو نیروی مساوی موازی مختلف الجهت که امتداد آنها با هم متفاوت است وقتی به قطعه وارد می شود موجب برش می شود .
در قیچی ها فاصلۀ دو تیغه موجب تفاوت امتداد نیرو های برش و در نتیجه عمل برشی می گردد .
تئوری برش :
در قالبهای برش با توجه به لقی بین سنبه و ماتریس نیرو های داده به ورق ، امتداد آنها با یکدیگر یکی نبوده و لذا موجب ایجاد تنش برشی در ورق می شوند . با ادامه حرکت سنبه در ورق موجود این تنش بوجود آمده زیاد می شود تا در نهایت در اثر حداکثر شدن این تنش برش در ورق ایجاد می گردد.
مکانیزم برشی :
مرحله اول : در ابتدا سنبه داخل خروجی می رود که باعث ایجاد تنش های فشاری و کششی در ورق
می شود و لبه قوسی شکل براقی بوجود می آید که این تغییر به صورت الاستیک می شود .
مرحله دوم : باادامه حرکت سنبه در ورق این قوس پایدار می شود و به ناحیه پلاستیک می رسد .
مقدمه:
محل کارآموزی کارگاه قالب سازی و پرس کاری قائم در خیابان مشیرالدوله، واقع در بلوار امام خمینی (انوشیروان) می باشد
کارخانه فنی و مهندسی قائم حدود 2000 مترمتراژ دارد که با ورود به این محل ساختمانی است که دارای دو طبقه می باشد.
طبقه اول آن مکانی است برای استراحت کارکنان و تعویض لباس خود برای انجام کار
طبقه دوم ساختمان دارای سه اتاق است که یکی از آنها آشپزخانه و اتاق دیگر برای جلسات و تبادل نظر مهندسین آن شرکت در جهت پیشرفت و هم چنین جلسات متعددی با شرکت های مختلف در آن اتاق انجام می شود.
اتاق دیگر مکانی است برای کشیدن نقشه ها توسط مهندسین که بوسیله ی نرم افزارهای مختلف از جمله Catia واتوکد و ... که در آخرین فصل توضیح داده شده است ،با توجه به رایانه هایی که درآن اتاق است ، صورت می گیرد.
پس از پشت سر گذاشتن این ساختمان اتاقی وجود دارد که داخل آن دستگاه وایر کات به مشخصات وایرکات شارمیلز200 ROBOFIL وجود دارد که برای انجام پروژه های قالبسازی از آن استفاده می شود.
بعد از این اتاق به سوله ای می رسیم که داخل ان تجهیزاتی ازقبیل دستگاههای پرس مختلف ، گیوتین، انواع دریل ها ، دستگاههای فرز، ماشین تراش ،دستگاه سنگ مغناطیسی و دیگر وسایل و لوازمی که برای تولید قطعات فلزی و قالبها مورد استفاده قرار می گیرند ، وجود دارد که در زیر به شرح مختصری از دستگاههای بالا می پردازیم:
الف)پرسها:
پرس هیدرولیک 350 تن که تولید قطعاتی مانند کاور پکیج شو فاز دیواری – کاور جلوی بخاری صفحات پلیت اجاق گاز در این شرکت صورت می گیرد.
پرس ضربه ای 160 تن که در حال حاضر با این نوع پرس قطعه ای که در داخل دستگاه ترمز ماشینهای سنگین قرار می گیرد تولید می شود.
پرس ضربه ای 63 تن که تولید صفحه جا زغالی استارت پراید انجام می دهد.
پرس ضربه ای 40 تن که این نوع پرس نیز در حال حاضر همان تولید پرس ضربه ای 63 تن را انجام
می دهد..
پرس ضربه ای 30 تن که تولید صفحه جا زغالی بخاری پراید با این نوع پرس انجام می شود.
پرس ضربه ای 15 تن برای تولید قطعاتی که نیروی پرس کمی احتیاج دارند استفاده می شوند که در حال حاضر پل زغالی بخاری پراید که قطه ای برنجی است تولید می شود.
گیوتین:
این گیوتین عمل برش ورقهای فلزی و غیر فلزی مانند صفحه های عایقی که پل زغالی بخاری پراید روی آن سوار می شود را انجام می دهد. که دو متر است یعنی قادر به برش ورقهایی به حداکثر طول دو متر را می تواند انجام می دهد و نیز قادراست ورق های تا ضخامت 2 میلیمتر را نیز می تواند برش دهد.
دریل ها:
1- دریل رادیال به مشخصه 1.20 متر ایزو 50 است که 1.20 طول بازوی آن و 50 حداکثرمته ای است که می تواند داخل دریل شود . این دریل ساخت کشور چک می باشد.
2- دریل ستونی
3- دریل دستی
ماشین تراش: در فصل پنجم به اختصار توضیح داده شده است.
دستگاه فرز:در فصل ششم به اختصار توضیح داده شده است.
دستگاه سنگ مغناطیسی:
این دستگاه که مشخصه ی آن 40 * 20 است ( 20 عرض و 40 طول کورس این دستگاه می باشد) برای سنگ زنی قطعات فلزی استفاده می شود این دستگاه ساخت کشور چک می باشد.
ما شین وایر کات:
انواع پرسها و گیوتین برای عمل تولید و انواع دریل ها و دستگاههای فرز و سنگ مغناطیسی برای عمل قالبسازی استفاده می شوند.
در این شرکت ساخت انواع قالبهای فلزی مانند لوازم خانگی از قبیل پانل اجاق گاز – صفحات پلیت اجاق گاز – کاور پکیج شو فاز دیواری – کاور جلوی بخاری – کوره بخاری – قطعات یخچال – پادری یخچال – شاسی کمپرسور یخچال و تولید قطات خودرو مثل پل زغالی بخاری پراید – صفحه جا زغالی بخاری پراید – صفحه جا زغالی استارت پراید و گلویی تو فرمان نیسان انجام می شود.
تعداد پرسنل کارگاه قالب سازی و پرس کاری قائم 14 نفر میباشد که از این تعداد 5 نفر در بخش اداری و بخش کیفیت و مابقی در واحد تولید حضور دارند.
این شرکت فاقد هرگونه مکان های مجزا دیگری که بعنوان پشتیبان مکان های تولیدی تلقی می شوند می باشد.
فصل دوم:
هدف از تاسیس مجموعه :
کارگاه قالب سازی و پرس کاری قائم در 1383 در خیابان مشیرالدوله ، واقع در منطقه صنعتی خیابان انوشیروان به مدیریت آقای مهندس عباس فقری تأسیس شد. این شرکت در زمینه تولید انواع قطعات فلزی فعالیت می کند.
مشتریان عمده آن کارخانجاتی هستند که به نحوی از این قطعات فلزی استفاده می کنند که از جمله مشتریان اخیر آن می توان به کارخانه های حایر، سایپاو...اشاره کرد. این شرکت در حال حاضر قادر به تولید انواع قطعات فلزی می باشد.
هدف از تاسیس این مجموعه طراحی و ساخت انواع قطعات فلزی براساس سفارشات می باشد.
در فصل بعدی به توضیح اجمالی از چگونگی تولید قالبهای برش خواهیم پرداخت.
فصل سوم:
قالب های برش:
شکل دادن برشی به صورت زیر تقسیم بندی می شود:
الف) پولک زنی (ایجاد بلانک یا گرده) Blanking
پولک زنی نیز خود به دسته های زیر تقسیم بندی می شود:
Shearing (برش باز مستقیم)
Cut off (سر بری)
Parting (جدا کردن،بخش کردن)
Blanking (برش مازاد خارج یا ایجاد گرده)
ب) ایجاد سوراخ Piercing:
سوراخ زنی نیز خود به سه دسته تقسیم می شود:
1)Punching (سوراخهای گرد)
2)Slotting (سوراخهای غیر گرد)
3) Perforating (منگنه زنی)
ج)کارهای مرحله ای Progressive
کارهای مرحله ای نیز به شاخه های زیر تقسیم می شود:
Noching (فاق زنی)
Semi noching(نیم فاق زنی)
Lancing(خط انداختن)
د)کنترل اندازه:
کنترل اندازه نیز دارای تقسیمات زیر است:
Trimming (دوره بری)
Shaving (پلیسه گیری)
Slitting (کویل بری)
توضیحات:
-Shearing (برش مسیر باز مستقیم)
برشی است که در امتداد یک خط مستقیم به وسیله قیچی انجام می شود. معمولأ تا ضخامت mm 30 و طولm 6 برش می دهد. هدف استفاده از این روش برش ورقه ها،تبدیل کویل به ورق،برای گونیا کردن و زاویه کردن.
در این روش قالبهای برشی قیچی هستند و محرکه قیچی می تواند حرکات دسته موتورهای الکتریکی ،هیدرو موتورها یا سیستم های هیدرولیکی باشند.
برای برش ورقها ما محدودیت نیروی برشی نداریم بلکه از یک ضخامت بیشتر،شکل سر ورق مطلوب نخواهد بود.
-Cut off (سر بری)
در این حالت نیاز به قالب سر بری داریم.مسیر باز است ولی ممکن است مستقیم نباشد
Parting- (جدا کردن،بخش کردن)
در این قسمت بر خلاف برش مسیربازمستقیم مقادیری دور ریز وجود دارد.
در این حالت با توجه به مقطع سنبه می توان در نوار شکل مطلوب را ایجاد کرد.
-Blanking (گرده بری ،برش مازاد خارج ،قرص زنی)
در اینجا محصول داخل مسیر بسته قرار دارد و قسمتی از ورق که بیرون می ماند به صورت مازاد است به همین سبب به آن برش مازاد خارج می گوییم.
در این قالبها فاصلۀ قطعات یک نوار تأثیر ممستقیمی بر روی بازدهی دارد و از طرفی ما برای نزدیک کردن آنها به یکدیگرمحدودیت داریم .
- progressive work ( کارهای مرحله ای)
Noching : برش باز غیر مستقیم شکسته این روش همان ایجاد piercing با مسیر باز است .
Semi noching :
برای ایجاد شکل دریچه های کولر های آبی ساختمانی استفاده می شود .
Lancing :
عمل ایجاد شکاف یا شیار بدون جدا کردن قسمتی از نوار را گویند همانند در بطری های نوشابه .
کنترل اندازه :
Trimming: کاربرد این روش برای از بین بردن لبه های کنگره ای شکل است که از کشش عمیق بدست می آید . که با این روش می توانیم قسمت کنگره ای را دور بریزیم .
: Shaving (پلیسه گری ) :
در قالبهای پلیسه گیری که معمولاً برای اصلاح سطوح برشی ( محصول قالبهای برشی ) استفاده می شود برای این کار لقی بین سنبه و ماتریس را نزدیک به صفر در نظر می گیرند . در این جا لبه های پلیسه دار به لبه های صاف و تمیز تبدیل می شوند .
Slitting :( کویل بری ): برش در جهت طول کویل صورت می گیرد . عموماً ورقه های کویل حداکثر تا 18 میلیمتر موجود می باشند .
برش :
دو نیروی مساوی موازی مختلف الجهت که امتداد آنها با هم متفاوت است وقتی به قطعه وارد می شود موجب برش می شود .
در قیچی ها فاصلۀ دو تیغه موجب تفاوت امتداد نیرو های برش و در نتیجه عمل برشی می گردد .
تئوری برش :
در قالبهای برش با توجه به لقی بین سنبه و ماتریس نیرو های داده به ورق ، امتداد آنها با یکدیگر یکی نبوده و لذا موجب ایجاد تنش برشی در ورق می شوند . با ادامه حرکت سنبه در ورق موجود این تنش بوجود آمده زیاد می شود تا در نهایت در اثر حداکثر شدن این تنش برش در ورق ایجاد می گردد.
مکانیزم برشی :
مرحله اول : در ابتدا سنبه داخل خروجی می رود که باعث ایجاد تنش های فشاری و کششی در ورق
می شود و لبه قوسی شکل براقی بوجود می آید که این تغییر به صورت الاستیک می شود .
مرحله دوم : باادامه حرکت سنبه در ورق این قوس پایدار می شود و به ناحیه پلاستیک می رسد .
مرحله سوم : سپس ناحیه صافی بوجود می آید که خط برشی نام دارد .
مرحله چهارم : پس از پایان این مرحله ترک هایی پدید می آید . اگر لقی درست در نظر گرفته شده باشد امتداد این ترک ها یکی بوده و پس از به هم رسیدن برش کامل می شود .
ادامه حرکت سنبه باعث پایین رفتن قطعه در حوزه ماتریس می شود . قطعه در آنجا به دلیل تنش های فشاری ایجاد شده در قبل از جدایش ، به دیواره های حفره می چسبد . یعنی در اینجا قسمت برش همانند یک فنر عمل می کند و قطعه که در حفره ماتریس محسوس شده است تمایل به انبساط دارد اما دیواره های حفره قالب مانع این عمل می شود و برعکس ماده نواردر دور سنبه میل به جمع شدگی دارد بنابراین به سختی به دور سنبه می چسبد .
لقی : ) Clearana):
به فضای خالی بین سنبه و ماتریس گویند . لقی تابع جنس ورق و ضخامت آن می باشد و معمولاً به صورت درصد یا نسبتی از ضخامت بسته به جنس مواد پیشنهاد می گردد. عموماً لقی را بین 0.5-5 %
ضخامت برای جنس های مختلف پیشنهاد شده است .
لقی کم :
اگر لقی کم انتخاب شود ( البته در رنجی که شکست اتفاق بیفتد ) شرایط زیر اتفاق می افتد :
ناحیه قوسی شکل کوچک می شود یعنی شعاع ناحیه قوسی شکل کم می شود .
خط برشی بزرگ خواهد شد .
نیروی برشی اضافه خواهد شد .
چون ترکها به هم نرسیده اند قسمتهای صاف و خشن متوالی بدست می آید
لقی زیاد :
اگر لقی زیاد انتخاب شود شرایط زیر اتفاق می افتد :
ناحیه قوسی شکل بزرگی بوجود می آید .
خط برشی کوتاهتری ایجاد می شود .
زاویه شکست بزرگتری به وجود می آید .
پلیسه بزرگتری به وجود خواهد آمد .