توجه به نکات زیر در شروع مهم می باشد.
نکته مهمی که باید قبل دست گرفتن قطعات کامپیوتر در نظر گرفت باید الکتریسیته ساکن دست و بدن ما با دست زدن به یک فلز از بین برد و بار الکتریکی را تخلیه نمود. از جمله قطعات حساس (برد، هارد، RAM , CPU ).
نکته: 1- هنگام در دست گرفتن قطعات پین ها را نگیریم.
2- تیپ قطعه یا conector های قطعه را لمس نکنیم.
3- اکثر قطعات به راحتی در جای خود قرار میگیرند و از فشار دادن قطعه خودداری نمایید.
4- پس از مونتاژ سیستم آن را به برق وصل نمی کنیم. چنانچه پیچی روی مادربرد جا مانده باشد موجب سوختن مادبورد می گردد. پس سیستم را کمی تکان دهیم تا پیچی جا نماند.
انواع سیستم ها
1- سیستم های AT
2- سیستم های ATX
سیستم های AT : در پشت کیس دکمه صفر و یک قرار دارد ورود سیگنال ورود الکتریکی را آماده می کند سیگنال ممکن است از طریق مودم یا پس از ورود رمز از طریق صفحه کلید وارد شود که در این نوع سیستم امکان ورود سیگنال از راه دور وجود ندارد. زیرا برق کاملاً قطع است.
2- سیستم های ATX : با وصل به برق ، جریان روی مادربورد قرار می گیرد که در اینجا از راه دور میتوان سیگنال به سیستم ارسال نمود.
اجزای آهن ربای قوی روی مادربورد اثر می گذارد، پس آنها را دور نگه می داریم.
برد که قطعات مغناطیسی را شامل می گردد در صورت فشار دادن و رها شدن آسیب می‌بیند. هنگام روشن بودن کامپیوتر، در صورت تکان خوردن کامپیوتر، هارد آسیب می بیند و قطعات دیگر خراب می شود.
هنگام زدن کانکتورها پورتها سعی شود سیستم خاموش باشد احتمال جرقه زدن دارد که باعث آسیب دیدن مادربورد گردد (پورت مانیتور، چاپگر ، مودم و پورتهای موازی دقت بیشتر گردد).
چنانچه بخواهیم سیستم 1 یا 2 ساعت متوالی استفاده نماییم از خاموش کردن سیستم خودداری کنیم. یا در حالت standby قرار دهیم.
جهت Reset کردن سیستم ازکلیدهای ctrl+Alt+delet استفاده نماییم. در صورت قفل کردن سیستم تا آنجا که میشود از راه بوت نرم استفاده شود.
با استفاده از دفترچه راهنمای مادربورد میتوان سیستم را مونتاژ کرد.
:CPU واحد پردازش مرکزی Central Processing unit
مغز کامپیوتر است. عمل پردازش مرکزی را انجام می دهد. قطعه مربع شکل است که مربع فلزی وسط شامل چندمیلیون هزار تا ترانزیستور و سرامیک اطراف جهت محافظت را دارد بعضی از پین ها حالت گذرگاه داده (Data Bus) را دارند.
بعضی از پین ها حالت گذرگاه آدرس (Address Bus) دارند که آدرس هنگام دادن یا گرفتن اطلاعات لازم است.
سوکت: عمل اتصال قطعه به سیستم است که slot یا socket نامیده می شوند.
1- slot حالت شکاف دارند که کارتهای توسعه در آنها قرار می گیرد.
2- پورتهای سوراخ دار socket می نامند.
پین یک cpu باید روی پین یک مادربودر (socket) قرار گیرد.
در واقع DB و AB روی مادربورد است و با قراردادن صحیح cpu این ارتباط برقرار می گردد در بالای گوشه cpu یک شکستگی و یا دایره وجود دارد که همان پیک یک است و رویک سوکت هم به همین شکل است که باید cpu و سوکت به همین ترتیب منطق گردد.
سوکت cpuیک اهرم دارد که قبل از قراردادن cpu اهرم را باز کرده و بعد از قراردادن cpu اهرم را بسته (اهرم به راحتی بسته می شود) و نباید فشار داد.
در سیستم های on board , cpu , Desk top نیست در lap top ها on board , cpu است.
Intel یکی از شرکتهای سازنده cpu است که در پنتیوم 2 و بعضی مدلهای پنتیوم 3 مادربوردهای خود را با ساختن slot های cpu از دیگر مادربوردها را جدا ساخت.
یک پایه cpu ، پایه clock است که ضربان یا زمان اجزای سیستم را هماهنگ می کند.
لبه بالارونده، لبه پایین رونده 1 پالس را تشکیل می دهد.
هر چقدر پالس ها فشرده تر باشد سرعت cpu که با این پالس کار می کند بیشتر است.
اجزاء CPU :
1- Cu 2- PTU 3- PU 4- Mmu 5- Alu
6- Decod unit 7- The pefeth unit 8- register 9- BIU
ارزیابی cpu با توجه به خصوصیات زیر صورت می گیرد:
1- سرعت پردازنده 2- مسیر داده (گذرگاه خارجی) 3- گذرگاه داخلی (مسیر داده داخلی) 4- تعداد خطوط آدرس 5- میزان حافظه نهان داخلی 6- میزان حافظه نهان خارجی 7- توانایی چند پردازشی 8- عملکردهای خاص
نکته: هر چقدر مسیر داده ای بین cpu و RAM بیشتر باشد. پردازش داده های cpu در هر ثانیه بالاتر می رود.
یکی از خصوصیات cpu تعداد خطوط آدرس است که هر چه تعداد خطوط آدرس بیشتر باشد cpu تعداد بیشتری از حافظه را آدرس دهی می کند.
Cache حافظه ای سریعتر از RAM است که بین RAM و CPU قرار دارد که حافظه موقتی سریعتر از RAM است که اطلاعات ابتدا از cpu به cache و بالعکس و سپس به RAM منتقل می شود. حافظه cache L2 با حافظه نهان خارجی نامیده می شود.
Cache L1 یا حافظه نهان داخلی یکی از اجزای cpu است. برای ذخیره موقت داخلی cpu از این حافظه استفاده می شود.
Cpu های قدیمی فاقد cache بودند. Cpu های اولیه شرکت Intel که بدون cache عرضه شدند سیستم های celeron نامیده شدند.
پس از مدتی به سیستم های celeron حافظه کش اضافه گردید که از حافظه کش kbyt128 half cache (کش خارجی) استفاده می نمایند.
حافظه:
طبقه بندی براساس ساختمان داخلی
1- حافظه اصلی (موقت – اولیه) 2- جانبی (دائمی – ثانویه)
حافظه های جانبی دائمی مثل flapy – cd – Hard
حافظه اصلی : 1- ROM 2- RAM
حافظه RAM : 1- DRAM 2- SRAM
حافظه DRAM : 1- معمولی 2- FPM 3- EDO 4- SDRAM 5- DDR یا (RAM BUS)
(ثابت ، ایستا، پایدار)
نوعی DRAM است DRAM همزمان
حافظه ROM : 1- D ROM 2- EPROM 3- EEPROM 4- Flash Memory
انواع حافظه از نظر ساختمان داخلی
اصطلاحی که رایج است بعنوان RAM حافظه سیستم منظور، DRAM سیستم است که ماژول حافظه توانی از 2 است 256 64 * 400 *300
خانه های حافظه توانی از 2 است که به خاطر نحوه آدرس دهی خانه های حافظه به صورت توانی 2 است.
داینامیک: هر چیزی که ثانیه به ثانیه تغییر پیدا می کند و ثابت نیست.
DRAM از خازن ساخته شده است که دو حالت(صفر و یک ) شارژ را دارد
صفر شارژ و یک دشارژ
مدیریت از حافظه از یک خازن تشکیل شده است.
خازن: دو صفحه مغزی رو به روی یکدیگر دارند به خاطر خاصیت الکتریکی هر چند ثانیه بارهای الکتریکی خالی می گردد بنابراین باید هر چند ثانیه یک بار حافظه های نوع DRAM را Refresh نماییم تا اطلاعات باقی بماند. RAM که نیاز به تازه شدن دارند به خاطر این ساختار فیزیکی باید هر چند لحظه یکبار تازه سازی شوند.
RAM نیاز به تغذیه دارد.
DRAM احتیاج به Refresh دارد SRAM نیاز به Refresh ندارد. زمانیکه خانه های حافظه Refresh می شوند cpu به آنها نمی تواند دستیابی داشته باشد (بخواند) بنابراین بازدهی سرعت RAM پایین می آید که موجب ایجاد وقفه هایی گردند. DRAM ها کندتر از SRAM می باشند.
SRAM ها از ترانزیستور ساخته شده اند ترانزیستور همانند الکتریسیته بسته و باز می شود. ترانزیستور سریعتر می باشد باز بودن صفر بسته بودن 1
نیاز به Refresh نیست. ساختاری سریعتر برای ذخیره و بازیابی اطلاعات می باشد.
که قیمت بالاتری هم دارند. به خاطر ساختمان داخلی حجم بیشتری اشغال می کنند از جمله SRAM ها 1- cache و 2- ram cmos
به خاطر ساختار فیزیکی DRAM : سرعت پایین تری دارند بین cpu و RAM از حافظه cache استفاده می شود که محدودتر از حافظه های RAM هستند. که سرعت بالایی دارند و رابط بین cpu و RAM می باشند.
Cpu خود دارای cache داخلی جهت پردازش دستورالعمل ها می باشند که اکنون cache خارجی را در داخل cpu قرار داده اند اما خارج از اجزای cpu می باشند.
حافظه اصلی از لحاظ سخت افزاری
1- Dip 2- Sip 3- SIMM 4- SODIM 5- DIMM
نوع های 1 و 2 و 3 برای سیستم های قدیمی استفاده می شده اند و از رده خارج شده اند. حافظه های Dip به صورت شکاف هایی که RAM IC به صورت IC در آنجا قرار می گیرد از نظر سرعت هم کمتر می باشند.
نحوه قرار گرفتن حافظه Dip باید بین 1 روی (منطق) بر socket قرار گیرد.
بعد از مدتی این حافظه های Dip (Ic) روی صفحه ای قرار داده اند و به صورت ماژول مورد استفاده قرار داده اند که Sip نامیده اند.
بعد از مدتی این ماژول ها پیشرفت کرده اند و اندازه آنها بیشتر شد و پشت برد حالت لحیم شده نداشته اند که SIMM نامیده شده اند که خود دو نوع اند.
1- IMM 30 پایه 2- SIMM 72 پایه
حافظه نوع SIMM در طرف خودش با زاویه 45 درجه درون شیار قرار دارد بعد آن را صاف می کنیم که SIMM یک طرفه تنها در یک طرف آن Ic است و SIMM دو طرفه در دو طرف آن Ic می باشد.
بررسی انواع RAM از لحاظ ساختمان سخت افزاری : یا slot
1- Dip : به صورت Ic های مجزا روی مادربورد قرار دارد و تمام Ic ها باید از یک نوع باشد تراشه های حافظه Ic بسیار محدود بوده است و استفاده از این Ic ها مشکلات زیادی را بوجود می آورد.
2- Dip : Ic ها روی بوردی قرار گرفته اند که باز سرعت محدود و حافظه های محدودی داشته اند.
3- SIMM : RAM های Dip پیشرفت کردند که هم ساختار داخلی و ساختار خارجی RAM پیدا کرده و سرعت و میزان حافظه افزایش پیدا نمود.
4- DIMM : نوع این شکاف بزرگتر از SIMM می باشد و سیاهرنگ است که RAM های DDR یا SDR روی آن قرار می گیرد.
بررسی انواع DRAM از لحاظ ساختمان داخلی:
1- معمولی 2- Fpm 3- EDO 4- SDRAM 5- DDR
سیستم از نوع AT پس از shot down کردن باید دکمه power را بزنیم ولی سیستم ATX دیگر نیازی به زدن دکمه power نیست.
اگر منبع تغذیه از نوع AT باشد باید روی کانکتور یک سیاهرنگ متصل گردد و اگر منبع تغذیه از نوع ATX باشد باید روی کانکتور دو ردیف خاکستری رنگ متصل گردد. اگر مادربوردی دارای هر دو نوع کانکتور باشد، آن مادربورد با AT و ATX و هر دو نوع است و بسته به منبع تغذیه به سیستم می باشند.
حافظه فقط خواندنی حافظه‌ای دائمی
حافظه ای دائمی روی مادربورد است که دارای برنامه راه اندازی است که ابتدا سخت افزار را چک کرده و بعد سیستم بوت می گردد، و با توجه به نوع مادربورد برنامه ریزی شده اند.
تراشه Rom بصورت Ic می باشد و روی مادربورد قرار می گیرد.
پورت PS/2 دارای 6 پین می باشد.
انواع Rom
1- PROM Programable Rom ( Romقابل برنامه ریزی)
یک بار قابل نوشتن
2-
برنامه Bios (محل ذخیره سازی برنامه) در Rom قرار دارد.
چنانچه بخواهیم برنامه ارتقاء یافته Bios را عوض کنیم چنانچه Eprom باشد امکان این کار وجود دارد Rom) قابل دوباره برنامه ریزی یا قابل پاک شدن) در غیر اینصورت باید Ic را عوض نماییم. معمولاً روی تراشه Rom یک برچسب براق وجود دارد این برنامه ریزی توسط کارخانه یا شرکت خاص انجام می گردد.
3-
برنامه نوشته شده پاک نمی گردد بلکه می توان آن را ارتقاء داد در مواقعی که تمایل داشته باشیم در اینگونه Rom ها می توان توسط جریان الکتریکی (که از طریق مادربورد به Rom ارتقاء می گردد آن را پاک کرد و برنامه ریزی نمود کهتوسط کاربران معمولی قابل برنامه ریزی می باشد که یکی از مشکلات این تراشه (قابلیت برنامه ریزی داشته باشد).
نکته: هر ویروس نویسی می تواند ویروس را به روی Rom منتقل کرد.
Flash Memory : ساختاری مشابه Eeprom دارند ولی پیشرفته تر می باشند که در سیستم های جدید مورد استفاده قرار می گیرند on board می باشد و سریعتر از مدلهای قبلی می باشند اما عیبی که داشتند این بود که اگر ویروسی می شد خراب می شد و قابل تعویض نبود.
دو تراشه Rom روی مادربورد قرار دارد که باز یکی از آنها استفاده می گردد که در صورت خرابی دیگری استفاده می شود پس یکی بعنوان پشتیبانی دیگری می باشد.
حافظه های جانبی:
1- هارد Hard Disk) یا (Hard Drive
مهمترین حافظه جانبی است که درایور آن از خودش جدا نمی باشد. قسمتی دارد که کابل منبع تغذیه وصل می شود و یک قسمت دیگر کابل داده 40 رشته ای وصل می شود .کابل باید حالت افقی یا عمودی کابل داشته باشند و نباید کج باشد.
(سطح صاف و بدون لرزش) پیچ ها محکم وصل شود و طرف دیگر کابل رشته ای به مادربورد وصل می شود. تکان و فشار زیاد موجب آسیب دیدگی هارد می شود.
2- Flappy 3- CD 4- DVD 5- Tap (نوار مغناطییس )
6- cool disk پورت USB – سرعت بالایی دارند و ظرفیت ذخیره سازی بالایی دارند.
2- Flappy : سطح مغناطیس شونده دو طرفه حساس
فلاپی درون فلاپی درایو قرار می گیرد. روکش فلاپی کنار می رود و وقتی فرمان خواندن می دهیم هد روی سطح مغناطیسی قرار می گیرد مانند (گرامافون)
صفحه فلزی وسطی (stop notar) فلاپی را می چرخاند و حرکت هد افقی – عمودی است هد تا صفحه فاصله کمی دارد بنابراین در صورت خراب شدن فلاپی (گرد و خاک، اثر انگشت) هد نمی تواند اطلاعات را بخواند و اطلاعات حذف شده است.
چراغ روی فلاپی درایو، چراغ هشدار دهنده و آگاه کننده وضعیت فلاپی درایو
در صورت روشن بودن چراغ ، هد روی فلاپی قرار دارد که نباید فلاپی را خارج کنیم در غیر اینصورت فلاپی خراب می گردد.
در پشت فلاپی درایو 2 قسمت وجود دارد که به یک قسمت آن کابل منبع تغذیه و طرف دیگر کابل 34 رشته ای وصل می گردد.
اگر در زمان روشن کردن سیستم فلاپی در سیستم باشد و تنظیمات سیستم طوری باشد که روی فلاپی دنبال سیستم عامل بگردد و چون فلاپی معمولی است موجب نمایش پیغام می گردد پس تا قبل از نمایش پیغام فلاپی را خارج کنید.
ظرفیت فلاپی 44/1 مگابایت است.
ظرفیت CD ها 640 مگابایت می باشد.
ظرفیت DVD ها G17 تا G417 یک طرفه می باشد.
ظرفیت cool disk ها : از چند مگابایت تا G 3 می باشد.
پورت Port :
به درگاههای مختلف کامپیوتری که برای ارتباط مختلف به کار می رود، پورت گویند. که هر پورت دارای یک آدرس مخصوص به خود می باشد.
پورت ها به دو دسته و به طور کلی به سه دسته تقسیم می شوند.
1- پورت های موازی : پورت هایی هستند که اطلاعات بصورت بایت به بایت توسط آنها انتقال می یابد. در کامپیوتر چهار پورت موازی وجود دارد که عبارتند از:
Lpt1 , Lpt2 , Lpt3 , Lpt4
در سیستم ها معمولاً پیش فرض یک پورت موازی فعال است که Lpt1 و از نوع مادگی Female است که دارای 25 پین است، مانند چاپگر، اسکنر که به پورت موازی وصل می‌گردند.
2- پورت سریال : پورت هایی هستند که اطلاعات به صورت بیت به بیت توسط آنها انتقال می یابد که به طور کلی چهار درگاه داریم که عبارتند از:
com1 , com2 , com3 , com4
به طور کلی پیش فرض دو پورت سریال همزمان فعال است.
3- پورت های USB : تکنولوژی جدید پورت ها است همزمان چند بیت را انتقال می دهد و سرعت بالایی دارند.
نصب window xp :
برای نصب win xp باید CD بوت آن را داشته باشیم CD مربوط به XP را قرار داده از طریق فایل serial شماره سریال را یادداشت کرده سپس فایل setup را انتخاب می کنیم. صفحه اول نصب شده.
ویندوز xp هم فایل سیستم 32 و هم NTFS را می شناسد
ویندوز جدیدی نصب می نماییم / instal / New installation
/ Next / وارد کردن شماره سریال / Next / Accept I
Next / زمان English را نصب می نماییم.
XP خود دارای فارسی است و باید تنظیم شود و دیگر نیاز به فارسی ساز ندارد.
/ Next/ آیا به اینترنت وصل هستند.
/ Try conecting …
پرسش در صورت وصل بودن Skip this…
در هنگام نصب ویندوز xp نیاز به نصب کارت گرافیک، صوتی، مودم و ... نیست.
انواع برنامه ها:
1- سیستمی مهمترین سیستم عامل که انواع سیستم عامل داریم.
2- کاربردی انواع مختلفی دارند word – photoshop – Micro soft
درایوی که می خواهیم xp نصب شود Reset / windows xp setup / Enter /
حتما در این قسمت میتوان حذف و ایجاد پارتیشن را انجام داد.
NTFS برای ویندوز 98 قابل شناسایی نیست... انتخاب گزینه دوم / کلید c زده
Regional and Language / custumaiz Language
Install Files / Detail / Add / farsi / ox / Next
در قسمت time zone / نام کامپیوتر / Next / نام کامپیوتر و شرکت /
tehran/ Automatically / Next
برای ویندوز xp حداقل پارتیشن بندی 3G می گذارند / Reset
با ویندوز xp بالا می آییم
Resulation ویندوز xp کوچکتر از 600 *800 ندارد
Finish / می توان 5 user تعریف کرد / Next
تنها Icon ، Recycle bin روی Desk top می بینیم از طریق show on desk top / کلیک راست my computer / start آیکن های دیگر را نیز نمایش می دهد. برای مخفی کردن آیکن این گزینه را غیر فعال می نماییم.
Scan disk :
هم بصورت فیزیکی و هم بصورت منطقی خرابی سکتورها را رفع می کند.
چک می کند که کلاستری اشتباهاً ادغام نداشته باشد یعنی یک کلاستر برای 2 فایل در نظر گرفته شده باشد و بد ذخیره شده باشد از نظر منطقی
ممکن است سکتوری از نظر فیزیکی خراب شده باشد که توسط این دستور سکتورهای خراب را از رده خارج می کند.
F disk یا پارتیشن بندی:
در محیط Dos یا ویندوز یا سیستم عامل های دیگر میتوان این دستور را اعمال نمود این دستور به شرح زیر می باشد.
1- پارتیشن اولیه یا Primary : اولین پارتیشنی می باشد که ساخته می شود.
2- پارتیشن افزوده Extended : فضایی که به پارتیشن Primary اختصاص نیافته است می باشد.
به طور خودکار پارتیشن Primary به درایو c اختصاص می یابد.
در پارتیشن بندی ، جدول را می سازد و پارتیشن هایی که کاربر ایجاد می کند.
هنگامی که هارد پارتیشن بندی شده باشد و بخواهیم دوباره این عمل را انجام دهیم باید اطلاعات پاک شده و از نظر منطقی پاک می گردند. و کل هارد همانند هارد نو در نظر گرفته می شود.
بعد از مونتاژ بیشترین عملیات مربوط به هارد می باشد. که ابتدا باید هارد پارتیشن بندی می گردد.
1- Primay 2- Extended
پارتیشن Primary به c اختصاص یافته است.
پارتیشن Extended را به درایوهای منطقی H – G – F – E – D و ... تقسیم می نماییم.
درایوهای منطقی logical Drive : قسمتهای پارتیشن توسعه یافته می باشد در صورتیکه بخواهیم از کل هارد استفاده نماییم باید به primary فضا تعیین نموده و برای Extended فضای را در نظر نگیریم. در غیر اینصورت قسمتی از هارد غیر قابل استفاده قرار می گیرد.
هنگام پارتیشن بندی باید یکی از پارتیشن ها را بعنوان پارتیشن Active یا فعال در نظر گرفته شده در واقع تعیین می کند که سیستم عامل در کجا دنبال فایل های سیستمی بگردد. محل فایل های سیستمی برای برنامه راه انداز مشخص می کند (پارتیشن بوت کننده)
تغییر سیستم تاریخ و ساعت سیستم
تشخیص وجود چند کانال IDE و Master , Primary قطعات
گزینه 2
Advance Bios features
تنظیم بوت شدن سیستم بر روی حافظه های جانبی
1- فلاپی 2- CD 3- Hard
3- گزینه super visor password set
پورتی که برای setup می باشد که هنگام ورود با این پورت می توان تنظیمات را تغییر داد و حتماً باید وجود داشته باشد.
4- گزینه set user password
پورتی برای user تعیین می شود که دیگر نمی تواند تغییرات را انجام دهد فقط مشاهده می کند.
5- گزینه save and Exti setup
چنانچه بخواهیم تغییرات اعمال شود باید save کنیم و بعد از set up خارج شویم.
چنانچه ویندوز 98 و xp داشته باشیم و روی گزینه win 98 قرارگرفته و کلید F8 را بزنیم گزینه های 98 را نشان می دهد.
مبدل نمایش کارت گرافیک display adopter
اگر پورت USB کار نکند باید کنتولر آن را نصب نمود.
برای دیدن مشخصات قطعات سیستم مراحل زیر را طی می نماییم.
Start / setting / control panel / system / device management
برای حذف درایور قطعه ای مراحل زیر را طی می نماییم.
Start / setting / control pannel / system / device management
انتخاب درایو مورد نظر / Remove
از طریق سیستم عامل نمی توان تعیین کرد که چه قطعه ای on board و چه قطعه ای on board نیست بلکه باید به پشت case توجه نمود هر مادربورد بسته به ویژگی خودش ، CD خاص دارد.