در فرآیند آموزش و پرورش حسابداری، سیاستگذاری و انتخاب رویه های حسابداری، بررسی تاریخچه حسابداری از اهمیت زیادی برخوردار است. این تاریخچه باعث می شود تا بتوان « زمان حال را درک کرد، به شیوه بهتری، پیش بینی نمود و آینده را مهار کرد» تاریخچه حسابداری را می توان از طریق مرتبط ساختن بخش های ، مختلفی از تاریخ حسابداری به شیوه ای خاص، غیر تحلیلی بیان نمود و می توان این کار را (با شرح تئوری های دانش ، کارهای منحصر به فرد افراد، سیستم های ارزشی و انتقاد از کارهای آنها انجام داد.
یا اینکه از طریق توزیع مقاله های تاریخی آنها را تفسیر نمود. تعریف مناسبی از تاریخچه حسابداری برین شرح است.
تاریخچه حسابداری یعنی مطالعه سیر تکاملی ، عقاید حسابداری، رویه ها و نهادهایی که با واکنش نشان دادن به تغییرات محیطی و نیازهای اجتماعی به وجود آمده اند.
همچنین در این تاریخچه به اثر این سیر تکاملی، بر محیط مربوط توجه می شود. از دیدگاه شیوه اجرائی حسابداری، با مطالعه تاریخچه حسابداری و از مجرای مقایسه روشهای مورد استفاده گذشته می توان رویه های، کنونی را به شیوه ی بهتری مورد ارزیابی و قضاوت قرار دهد.
فصل اول
آشنایی با محل کار آموزی
آشنایی کلّی به محیط کارآموزی( وزارت آموزش و پرورش):
اهداف، وظایف و نوع خدمات آموزش و پرورش:
فیلیپ کومبز در کتاب بحران جهانی تعلیم و تربیت یادآور می شود اگر قرار است تحولی در عرصه تعلیم و تربیت به وقوع بپیوندد این تحول و دگرگونی باید از مدیریت آموزش و پرورش آغاز شود. اهداف هر سازمان با دیگر سازمانها متفاوت است. اهداف هر سازمان بستگی به ارتباط مستقیم با نظر و خواسته بنیانگذاران و نوع خدمتی که می خواهد به ارباب رجوع بدهد دارد به همین دلیل اهداف سازمانهای آموزشی تابع شرایط سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و مذهبی خاص جامعه ای است که آن سازمانها برای خدمت بر افراد جامعه تاسیس شدهاند. با توجه به اینکه جامعه آموزش و پرورش مولد، پویا و تلاشگر است و شرایط تاریخی، فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی ، علمی ، تکنولوژی هر جامعه را آموزش و پرورش بنیان می نهد. اهداف و وظایف آموزش و پرورش که به اختصار برشمرده می شوند:
1- کیفیت دادن به مسائل آموزش.
2- اشاعه فرهنگ آموزشی.
3- ارائه طرحها و برنامه ها.
4- روشهای مناسب ترویج آموزش و تدوین الگوهای مناسب.
5- آشنا ساختن با فرهنگهای مختلف.
6- رسیدن به اهداف کلّی تعلیم و تربیت.
7- ایجاد سیاستهای جدید تربیتی.
8- غنی ساختن فرهنگ فردی و اجتماعی.
9- تعیین هدفها.
10- اصول و مبانی آموزشی و مقررات مدارس.
11- تحقیق در محتوای آموزشی و ساختار مدارس برای هماهنگی با عصر ارتباطات و اطلاعات.
12- کیفیت بخشی به امور آموزشی و کمک آموزشی از راههای مختلف.
13- تدوین و ارائه دهها طرح برای توسعه مدارس.
14- پرورش استعدادها، آموزش مهارتهای اساسی.
15- رشد اخلاقی، علمی، اجتماعی، فکری و فرهنگی.
چارت سازمانی
مدیر
کارشناس روابط عمومی و مسئول دفتر
کاردان
کارشناس امور بانکی و ممشاور
کارشناس امور شورا ها
کارشناس انجمن اولیاء و مربیان
کارشناس حراست
کارشناس مسئول ارزیابی و عملکرد پاسخگویی به شکایات
کارشناس
کارشناس
کارشناس مسئول تربیت بدنی و سلامت و تندرستی
کارشناس تربیت بدنی و تندرستی
کارشناس سلامت و تندرستی
رئیش اداره نهضت سواد آموزی
کارشناس مسئول آموزشی
کارشناس آموزش
راهنماها
مسئول بررسی هملکرد آموزشیاران
مسئول تجهیز کلاسها
مسئول ترویج سواد آموزی
معاون آموزش و پرورش
کارشناس تکنولوژی و گروه ها ی عمومی
کارشناس مدارش غیر انتفاعی
معاون آموزش و پرورش نظری و مهارتی
کارشناس تکنولوژی و گروه ها ی آموزشی نظری و مهارتی
کارشناس مدارش غیر انتفاعی آزاد
کارشناس تحقیقات و پژوهش
کارشناس مسئول اقامه ی نماز
کارشناس مسئول پیش دانشگاه ها
کارشناس مسئول سنجش و ارزیابی
معاون برنامه ریزی و توسعه مدیریت
کارشناس تشکیلات و تحول اداری
کارشناس فن آوری اطلاعات
کارشناس آمار و بودجه
کاردان برنامه و بودحه
کارشناس آموزش نیرو
سرایدار و نگهبان
فصل دوم
تعریف حسابداری
تعریف حسابداری:
فرایند شناسایی، جمع آوری، اندازه گیری، تجزیه و تحلیل و طبقه بندی اطلاعات مالی و ارائه آنها در قالب صورتهای مالی جهت استفاده از افراد ذینفع.
اصول حسابداری:
مجموعه ای از میثاقها، قواعد، روشها و رویه هائی که به عنوان دستور العمل شناسایی و پردازش رویدادهای مالی و تهیّه صورتها و گزارشهای مالی در طول زمان تجربه شده تغییر کرده و کامل شده است. که عبارتند از:
الف) اصل بهای تمام شده: این اصل مبیّن این موضوع است که تمام دارئیهای تحصیل شده باید به ارزش
متعارف یا بهای تمام شده ثبت شود.
ج) اصل تطابق هزینه با درآمد: به موجب این اصل هزینه هایی که موجب کسب درآمد در هر دوره می باشد با درآمد همان دوره مقابله می شود.
د) اصل افشاء: از اصول حسابداری که به موجب آن کلیه حقایق با اهمیّت، مرتبط با وضعیت مالی و نتایج عملیات که بایستی در صورتها و گزارشهای مالی به طور کامل ارائه شود.
ه) اصل ثبات رویه: اصلی که به موجب آن شخصیّت حسابداری، ملزم است از یک روش حسابداری برای تمام رویدادهای مالی مشابه یا دوره های مالی بعد نیز به طور یکنواخت استفاده نماید.
اصول محدود کننده:
1- اصل فزونی مخارج بر منابع
2- اصل خصوصیات صنعت
3- اصل محافظه کاری
4- اصل اهمیت
1- اصل فزونی مخارج بر منابع: تهیه اطلاعات مالی بایستی مقرون به صرفه باشد.
2- اصل خصوصیات صنعت: بعضی از فعالیتها خاص هستند مانند بیمه و بانک و پیمانکاری. روش تعیین درآمد این مؤسسات تکمیل کار یا درصد پیشرفت کار است.
3- اصل محافظه کاری: براساس این اصل باید وقتی یک مدیر با روشهای متفاوتی روبرو است به صورت منطقی گزینه ای را انتخاب کند که درآمدها را تعدیل و هزینه ها را حداکثر نشان می دهد امّا رعایت این اصل نباید باعث تعریف اطلاعات گردد.
4- اصل اهمیّت: در بعضی مواقع می توان روش و اصول حسابداری را رعایت نکنیم و به دنبال روشهایی که اطلاعات مالی بهتری را برای استفاده کنندگان فراهم می کند برویم.
د) سیستم حسابداری آموزش و پرورش:
الف) شامل تمام اطلاعات مالی و پرسنل رسمی، پیمانی، قراردادی و حق التدریس و غیره می باشد.
ب) تهیّه تمام اسناد و حقوق، حق التدریس، اضافه کار و حق الزحمه های و مطالب کارکنان در هر ماه می باشد.
ج) ثبت و امضاء و بررّسی تمام اسناد حقوق و مطالبات کارکنان در هر ماه.
د) تهیّه فهرست و ارسال و درخواست وجه جهت پرداخت حقوق و مطالبات هر ماهه کارکنان.
ه)تهیّه لیست فلاپی ( دیسک) و اطلاعات لازم برای هر نفر از کارکنان و تحویل وجوه و اسناد مربوط به هر نفر نزد هر یک از شعب بانک پرداخت کننده.
ی) پرداخت حقوق و مطالبات ماهیانه کارکنان نزد هفت شعبه از بانک و صندوقهای مالی پرداخت و واریز می گردد. و در کل براساس حکمهایی که توسط امور اداری مدیریت آموزش و پرورش تنظیم می شود. و احکام مذکور ضمیمه لیست ها می شود و اسناد تنظیم شده به تأیید مسئول آمار بودجه، مسئول امور مللی و مدیر آموزش و پرورش می رسد و با توجه به مبلغ درخواستی از ذیحسابی نسبت به دریافت و پرداخت حقوق ابلاغ می گردد. و سایر هزینه های دیگر آموزش و پرورش براساس ابلاغ اعتبار اسنادی تنظیم می گردد و بعد از دریافت وجوه اختصاص داده شده اسناد تنظیم شده و به ذیحسابی سازمان آموزش و پرورش جهت رسیدگی ارسال می شود.
تسویه حساب با ذیحسابی در پایان دوره مالی: ( ثبت و بستن حسابها)
با توجه به کل وجوه دریافت شده است ذیحسابی بایستی نسبت به تنظیم اسناد اقدام گردد و سر جمع اسناد تنظیم شده بایستی با وجوه دریافتی از ذیحساب برابر باشد.
تتخواه: با توجه به هزینه های جاری آموزش و پرورش مبلغی به صورت برآوردی درخواست تنخواه می گردد. و با توجه به مبلغ تنخواه رسید اسناد هزینه تهیه و تنظیم می گردد و همین روال در طی مراحل بعد تکرار می گردد.
درباره ثبت سیستم حسابداری:
1- دریافت وجه از ذیحساب:
حساب بانک جاریx
دریافتی از ذیحسابx
شرح: ثبت دریافت وجه از ذیحسابی بابت هزینه حقوق
2- ثبت هزینه حقوق دستمزد:
هزینه حقوق دستمزد
حقوق پرداختنی
مالیات پرداختنی
بیمه ی پرداختنی
سایر کسورات
شرح: ثبت بابت هزینه حقوق دستمزد
3- ثبت پرداخت حقوق:
حقوق پرداختنیx
مالیات پرداختیx
بیمه پرداختیx
سایر کسوراتx
بانک جاری xxxx
شرح: ثبت بابت پرداخت حقوق و کسورات مربوطه
سند حسابداری و تراز آزمایشی چهار ستونی:
منظور اسنادی که توسط یک حسابدار در مدارس تنظم می گردد و از روی این سند حسابداری دفتر روزنامه نوشته می شود. و نهایتاً از روی دفتر روزنامه، دفترکل تنظیم می شود و در پایان از روی مانده های دفتر کل و گردش حسابها تراز آزمایشی چهار ستونی حاصل می گردد و حسابدار و جمع دار مدیریت آموزش و پرورش ایذه اسناد را بررسی و تأئید می نماید که بایستی اسناد مثبته از جمله فاکتور خرید، قبوض آب و برق، گاز به وسیله دریافت چک و کلیه اسناد مثبته دیگر ضمیمه سند گردد و این سند به امضاء مدیریت مدارس رئیس انجمن اولیاء و مربیان و حسابدار مربوطه می رسد و دفاتر روزنامه و کل نیز به تأئید حسابدار و جمعدار اموال می رسد و با توجه به اعتبار اختصاص داده شده به عنوانهای مشروعه مدیران مجازند تا سقف تعیین شده نسبت به هزینه کردن آنها اقدام نمایند.
سرانه آموزش و پرورش مدارس:
1- جاری دانش آموزان 2- تعمیرات
3- تجهیزات 4- آزمایشگاه
5- کارگاه 6- بسیج دانش آموزی
7- بهداشتی 8- پرورشی
9- ورزشی 10- خدماتی
11- امور دفتری
سرانه جاری هر مدرسه ای متناسب با تعداد دانش آموزان و نرخهای تعیین شده برای عنوانهای فوق محاسبه و به حساب سرانه ی هر مدرسه واریز می گردد و فیشی با مشخصّات مذکور تنظیم و جهت اطلاع و انجام هزینه های به مدارس ارسال می گردد.
مثلاً در یک واحد تجاری مبلغ 000/1000 ریال به حساب بانک واریز می شود که به شرح ذیل سند تنظیم می شود. بانک 000/000/1 ریال بدهکار می شود. واحد واریز کننده مبلغ 000/000/1 ریال بستانکار می شود.
سند هزینه رسمی:
فرد تقاضای مساعده می دهد، رئیس دستور می دهد سپس دبیرخانه شماره می خورد و سند هزینه تکمیل می شود و کل مبلغ در ستونهای مربوطه نوشته می شود. سپس رئیس حسابداری امضاء اداره امضاء و بعد چک صادر می شود. چک مربوطه را هم رئیس حسابداری و هم رئیس اداره امضاء می کنند. سپس بایستی سند هزینه گیرنده را امضاء و چک را تحویل می گیرد. ضمائم اصل درخواست متقاضی مساعده که به تأیید مدیر آموزش و پرورش رسیده است نیز ضمیر سند می گردد.
تأییدیه بانک:
چکهای صادر شده توسط مدیریت آموزش و پرورش با حداقل و امضاء صادرمی گردد و همچنین مهر کارشناسی امور مالی بر روی دو امضاء مذکور زده می شود. و تأییدیه بانک نیز تکمیل و به همراه چک به بانکهای مربوطه ارسال می گردد.
لیست پرداخت سرانه:
با توّجه به ریز عنوانهای فیش سرانه مدارس مبلغ خالص پرداختی سرانه مدارس را در دو نسخه تنظیم می نمائیم و معادل سر جمع نهائی لیستهای مذکور چک صادر می گردد و بانک مربوطه طبق لیستهای مذکور وجوه مربوط به هر مدرسه را به حسابش منظور می نماید و نسخه دوّم لیستهای مذکور را به عنوان نسخه حسابداری تأئید می نماید.
فیش سرانه مدارس:
این فیشها در دو نسخه تنظیم می گیرید و هدف از تنظیم این لیستها این است که مدیریت هر آموزشگاه با توجه به مبلغ اختصاص داده شده به هر عنوانی مجاز است در طی سال تحصیلی طبق اعتبار تخصیص داده شده نسبت به هزینه نمودن آنها اقدام نماید.
فصل سوم
سیستم حقوق و دستمزد
لیست حقوق و دستمزد (حکم کارگزینی) :
متناسب با احکام هر فردی لیست حقوق و دستمزد تنظیم می گردد و ریز عنوان های احکام شامل موارد زیر است. حقوق مبنا + افزایش سنواتی = حقوق – فوق العاده شغل ، فوق العاده سختی کار، بدی آ و هوا ، محرومیت از تسهیلات ، کمک ، کمک هزینه عائله مندی، کمک هزینه اولاد، محرومیت روستا، جذب مناطق محروم، حداقل دریافتی ، فوق العاده جذب مشاغل و فوق العاده ویژه که بند فوق العاده ویژه آخری مختلف افرادی است که مشمول طرح ارتقاء شغلی قرار می گیرد و مجموع امتیازات در نظر گرفته شده برای ارتقاء و شغلی حداقل 621 امتیاز می باشد و کسورات لیست حقوق دستمزد شامل بیمه عمر، صندوق بازنشستگی، صندوق کارمند، مالیات و کسورات توافقی می باشد و خالص پرداختی از تفاضل جمع پرداختی ها و جمع کل کسورات بدست می آید. و افراد با مراجعه به بانکهای مربوطه می توانند خالص پرداخت شده توسط آموزش و پرورش را دریافت نمایند.
حقوق مشمول فرد جهت محاسبات بازنشستگی :
حقوق – فوق العاده شغل – حق مسئولیت – برجستگی + سختی کار – حداقل دریافتی + فوق العاده ویژه
محاسبه حق بیمه بازنشستگی × سهم کارمند = 9% × حقوق مشمول
محاسبه حق بیمه بازنشستگی × سهم کارفرما =5/13% × حقوق مشمول
حقوق مشمول کسر حق بیمه تامین اجتماعی:
حقوق مشمول = حق عائله مندی و اولاد - کل حقوق
محاسبه سهم کارمند = 7% × حقوق مشمول
محاسبه حق بیمه سهم کارفرما = 20% × حقوق مشمول
چرخه ی عملیاتی حقوق و دستمزد :
حقوق مهر ماه بر اساس سابقه و مدارک تحصیلی به مقطعی که تدریس می کنند انجام می گیرد در هر ماه ابتدای هر ماه ابتدا سیستم مالی اگر مثلا در ماه 5 بوده و پرداخت خود را انجام داده جهت شروع ماه 6 ابتدا بوسیله سیستم حقوق انتقال صندوق ذخیره فرهنگیان را انجام می دهیم پس از آن دیسکت را در دستگاه گذاشته و جهت شروع ماه 6 اقدام می شود وقتی که دستگاه وارد ماه 6 گردید دیسکت که انتقال از ماه 5 به ماه 6 می باشد جهت راه اندازی سیستم کارگزینی پرسنل و ابلاغ به کار گزینی را تحویل می دهیم کارگزینی پس از اینکه دیسکت را به دستگاه خود داد می تواند وارد ماه 6 گردد و پس از اینکه وارد شد یک دیسکت می گیریم و به سیستم ابلاغ جهت را ه اندازی دستگاه ابلاغ جهت شروع ماه 6 می فرستد در سیستم ابلاغ پس از شارژ دیسکت اصلاحات ابلاغی همکاران انجام می شود و پس از پایان کار ابلاغ دیسکت را آماده به سیستم کار گزینی می فرستند