تاریخچه حسابداری
بررسی تاریخچه حسابداری از اهمیت زیادی برخوردار است. این تاریخچه باعث می شود. تا بتوان زمان حال را درک کرد. به شیوه ی بهتری پیش بینی نمود و آینده را مهار کرد.
تاریخچه حسابداری یعنی: مطالعه سیر تکاملی و عقاید حسابداری رویه ها و نهادهایی که با واکنش نشان دادن به تغییرات محیطی و نیازها اجتماعی بوجود آمده اند.
از دیدگاه چشم انداز سیاسی: تاریخچه حسابداری ابزاری است برای درک هر چه بهتر مسائل حسابداری محتوای نهادینه شدن آن و تدوین سیاستهای عمومی و این مکان را بوجود می آورد. تا بتوان گذشته را با آنچه هم اکنون در حال انجام شدن است و آنچه باید انجام شود مرتبط ساخت.
نخستین دوران تاریخ حسابداری : برای تعیین مکان و زمان پیدایش سیستم ثبت دو طرفه تلاشهای گوناگون انجام گرفته و سناریوهای متعددی انجامیده است از آن جمله اند تمدنهای، کلانی، بابی، آشوری و سومری که تشکیل دهنده ی نخستین دولت سازمان بافته با قدیمی ترین زبان مکتوب و کهن ترین ثبت های تجاری بودند.
تمدن یونان : که در آن زنون مباشر بخش بزرگی از آپولوفیوس در 256 قبل از میلاد سیستمی ابتکاری از حسابداری سنجش مسئولیت را ارائه کرد. هنگامی که ما در صدد شناسایی ریشه های علمی حسابداری بر می آییم آن را به نخستین تجار مشهور نسبت می دهیم و شاید از نظر تقدیم تاریخی هیچ کس نتواند پیش از اعراب ادعایی داشته باشد.
تعریف حسابداری
حسابداری فرآیند شناسایی و جمع آوری و اندازه گیری و تجزیه و تحلیل و طبقه بندی اطلاعات مالی و ارائه آنها در غالب صورت های مالی جهت استفاده افراد ذینفع .
یا به عبارت دیگر سیستمی است که فعالیتهای واحد تجاری را اندازه گیری می کند و سپس این اطلاعات را در قالب گزارش پردازش می کند و در نهایت نتایج فعالیت و عملکرد واحد تجاری را به تصمیم گیرندگان ارائه می دهد.
انواع حسابداری
حسابداری مالی :
وظیفه جمع آوری اطلاعات برای افراد خارج از واحد تجاری را بر عهده دارد، برای مثال : افراد خارجی نظیر بستانکاران، سهام داران نمی توانند لحظه به لحظه بر شرکت نظارت داشته و آن را اداره کنند.
حسابداری مدیریت : برای تصمیم گیرندگان داخلی اطلاعات فراهم می آورد، برای مثال: از تصمیم گیرندگان داخلی می توان از هیئت مدیره و مدیر عامل و سرپرست دوایر و یا ریاست یک دانشگاه یادکرد.
فرآیند شناسایی، جمع آوری، اندازه گیری، تجزیه و تحلیل و طبقه بندی اطلاعات مالی و ارائه آنها در قالب صورتهای مالی جهت استفاده از افراد ذینفع.
اصول حسابداری:
مجموعه ای از میثاقها، قواعد، روشها و رویه هائی که به عنوان دستور العمل شناسایی و پردازش رویدادهای مالی و تهیّه صورتها و گزارشهای مالی در طول زمان تجربه شده تغییر کرده و کامل شده است.
که عبارتند از:
الف) اصل بهای تمام شده: این اصل مبیّن این موضوع است که تمام دارئیهای تحصیل شده باید به ارزش متعارف یا بهای تمام شده ثبت شود.
ج) اصل تطابق هزینه با درآمد: به موجب این اصل هزینه هایی که موجب کسب درآمد در هر دوره می باشد با درآمد همان دوره مقابله می شود.
د) اصل افشاء: از اصول حسابداری که به موجب آن کلیه حقایق با اهمیّت، مرتبط با وضعیت مالی و نتایج عملیات که بایستی در صورتها و گزارشهای مالی به طور کامل ارائه شود.
ه) اصل ثبات رویه: اصلی که به موجب آن شخصیّت حسابداری، ملزم است از یک روش حسابداری برای تمام رویدادهای مالی مشابه یا دوره های مالی بعد نیز به طور یکنواخت استفاده نماید.
اصول محدود کننده:
1- اصل فزونی مخارج بر منابع
2- اصل خصوصیات صنعت
3- اصل محافظه کاری
4- اصل اهمیت
1- اصل فزونی مخارج بر منابع: تهیه اطلاعات مالی بایستی مقرون به صرفه باشد.
2- اصل خصوصیات صنعت: بعضی از فعالیتها خاص هستند مانند بیمه و بانک و پیمانکاری. روش تعیین درآمد این مؤسسات تکمیل کار یا درصد پیشرفت کار است.
3- اصل محافظه کاری: براساس این اصل باید وقتی یک مدیر با روشهای متفاوتی روبرو است به صورت منطقی گزینه ای را انتخاب کند که درآمدها را تعدیل و هزینه ها را حداکثر نشان می دهد امّا رعایت این اصل نباید باعث تعریف اطلاعات گردد.
4- اصل اهمیّت: در بعضی مواقع می توان روش و اصول حسابداری را رعایت نکنیم و به دنبال روشهایی که اطلاعات مالی بهتری را برای استفاده کنندگان فراهم می کند برویم.
د) سیستم حسابداری آموزش و پرورش
الف) شامل تمام اطلاعات مالی و پرسنل رسمی، پیمانی، قراردادی و حق التدریس و غیره می باشد.
ب) تهیّه تمام اسناد و حقوق، حق التدریس، اضافه کار و حق الزحمه های و مطالب کارکنان در هر ماه می باشد.
ج) ثبت و امضاء و بررّسی تمام اسناد حقوق و مطالبات کارکنان در هر ماه.
د) تهیّه فهرست و ارسال و درخواست وجه جهت پرداخت حقوق و مطالبات هر ماهه کارکنان.
ه)تهیّه لیست فلاپی ( دیسک) و اطلاعات لازم برای هر نفر از کارکنان و تحویل وجوه و اسناد مربوط به هر نفر نزد هر یک از شعب بانک پرداخت کننده.
ی) پرداخت حقوق و مطالبات ماهیانه کارکنان نزد هفت شعبه از بانک و صندوقهای مالی پرداخت و واریز می گردد. و در کل براساس حکمهایی که توسط امور اداری مدیریت آموزش و پرورش تنظیم می شود. و احکام مذکور ضمیمه لیست ها می شود و اسناد تنظیم شده به تأیید مسئول آمار بودجه، مسئول امور مللی و مدیر آموزش و پرورش می رسد و با توجه به مبلغ درخواستی از ذیحسابی نسبت به دریافت و پرداخت حقوق ابلاغ می گردد. و سایر هزینه های دیگر آموزش و پرورش براساس ابلاغ اعتبار اسنادی تنظیم می گردد و بعد از دریافت وجوه اختصاص داده شده اسناد تنظیم شده و به ذیحسابی سازمان آموزش و پرورش جهت رسیدگی ارسال می شود.
فصل سوم
تشریح روند کار
سیستم حقوق و دستمزد
با توجه به کل وجوه دریافت شده است ذیحسابی بایستی نسبت به تنظیم اسناد اقدام گردد و سر جمع اسناد تنظیم شده بایستی با وجوه دریافتی از ذیحساب برابر باشد.
تتخواه: با توجه به هزینه های جاری آموزش و پرورش مبلغی به صورت برآوردی درخواست تنخواه می گردد. و با توجه به مبلغ تنخواه رسید اسناد هزینه تهیه و تنظیم می گردد و همین روال در طی مراحل بعد تکرار می گردد.
درباره ثبت سیستم حسابداری:
1- دریافت وجه از ذیحساب:
حساب بانک جاریx
دریافتی از ذیحسابx
شرح: ثبت دریافت وجه از ذیحسابی بابت هزینه حقوق
2- ثبت هزینه حقوق دستمزد:
هزینه حقوق دستمزد
حقوق پرداختنی
مالیات پرداختنی
بیمه ی پرداختنی
سایر کسورات
شرح: ثبت بابت هزینه حقوق دستمزد
3- ثبت پرداخت حقوق:
حقوق پرداختنیx
مالیات پرداختیx
بیمه پرداختیx
سایر کسوراتx
بانک جاری xxxx
شرح: ثبت بابت پرداخت حقوق و کسورات مربوطه
سند حسابداری و تراز آزمایشی چهار ستونی:
منظور اسنادی که توسط یک حسابدار در مدارس تنظم می گردد و از روی این سند حسابداری دفتر روزنامه نوشته می شود. و نهایتاً از روی دفتر روزنامه، دفترکل تنظیم می شود و در پایان از روی مانده های دفتر کل و گردش حسابها تراز آزمایشی چهار ستونی حاصل می گردد و حسابدار و جمع دار مدیریت آموزش و پرورش ایذه اسناد را بررسی و تأئید می نماید که بایستی اسناد مثبته از جمله فاکتور خرید، قبوض آب و برق، گاز به وسیله دریافت چک و کلیه اسناد مثبته دیگر ضمیمه سند گردد و این سند به امضاء مدیریت مدارس رئیس انجمن اولیاء و مربیان و حسابدار مربوطه می رسد و دفاتر روزنامه و کل نیز به تأئید حسابدار و جمعدار اموال می رسد و با توجه به اعتبار اختصاص داده شده به عنوانهای مشروعه مدیران مجازند تا سقف تعیین شده نسبت به هزینه کردن آنها اقدام نمایند.
سرانه آموزش و پرورش مدارس:
1- جاری دانش آموزان 2- تعمیرات
3- تجهیزات 4- آزمایشگاه
5- کارگاه 6- بسیج دانش آموزی
7- بهداشتی 8- پرورشی
9- ورزشی 10- خدماتی
11- امور دفتری
سرانه جاری هر مدرسه ای متناسب با تعداد دانش آموزان و نرخهای تعیین شده برای عنوانهای فوق محاسبه و به حساب سرانه ی هر مدرسه واریز می گردد و فیشی با مشخصّات مذکور تنظیم و جهت اطلاع و انجام هزینه های به مدارس ارسال می گردد.
مثلاً در یک واحد تجاری مبلغ 000/1000 ریال به حساب بانک واریز می شود که به شرح ذیل سند تنظیم می شود.
بانک 000/000/1 ریال بدهکار می شود. واحد واریز کننده مبلغ 000/000/1 ریال بستانکار می شود.
سند هزینه رسمی:
فرد تقاضای مساعده می دهد، رئیس دستور می دهد سپس دبیرخانه شماره می خورد و سند هزینه تکمیل می شود و کل مبلغ در ستونهای مربوطه نوشته می شود.
سپس رئیس حسابداری امضاء اداره امضاء و بعد چک صادر می شود. چک مربوطه را هم رئیس حسابداری و هم رئیس اداره امضاء می کنند. سپس بایستی سند هزینه گیرنده را امضاء و چک را تحویل می گیرد.
ضمائم اصل درخواست متقاضی مساعده که به تأیید مدیر آموزش و پرورش رسیده است نیز ضمیر سند می گردد.
تأییدیه بانک:
چکهای صادر شده توسط مدیریت آموزش و پرورش با حداقل و امضاء صادرمی گردد و همچنین مهر کارشناسی امور مالی بر روی دو امضاء مذکور زده می شود. و تأییدیه بانک نیز تکمیل و به همراه چک به بانکهای مربوطه ارسال می گردد.
لیست پرداخت سرانه:
با توّجه به ریز عنوانهای فیش سرانه مدارس مبلغ خالص پرداختی سرانه مدارس را در دو نسخه تنظیم می نمائیم و معادل سر جمع نهائی لیستهای مذکور چک صادر می گردد و بانک مربوطه طبق لیستهای مذکور وجوه مربوط به هر مدرسه را به حسابش منظور می نماید و نسخه دوّم لیستهای مذکور را به عنوان نسخه حسابداری تأئید می نماید.
فیش سرانه مدارس:
این فیشها در دو نسخه تنظیم می گیرید و هدف از تنظیم این لیستها این است که مدیریت هر آموزشگاه با توجه به مبلغ اختصاص داده شده به هر عنوانی مجاز است در طی سال تحصیلی طبق اعتبار تخصیص داده شده نسبت به هزینه نمودن آنها اقدام نماید.
چرخه ی عملیاتی حقوق و دستمزد
حقوق مهر ماه بر اساس سابقه و مدارک تحصیلی به مقطعی که تدریس می کنند انجام می گیرد در هر ماه ابتدای هر ماه ابتدا سیستم مالی اگر مثلا در ماه 5 بوده و پرداخت خود را انجام داده جهت شروع ماه 6 ابتدا بوسیله سیستم حقوق انتقال صندوق ذخیره فرهنگیان را انجام می دهیم پس از آن دیسکت را در دستگاه گذاشته و جهت شروع ماه 6 اقدام می شود وقتی که دستگاه وارد ماه 6 گردید دیسکت که انتقال از ماه 5 به ماه 6 می باشد جهت راه اندازی سیستم کارگزینی پرسنل و ابلاغ به کار گزینی را تحویل می دهیم کارگزینی پس از اینکه دیسکت را به دستگاه خود داد می تواند وارد ماه 6 گردد و پس از اینکه وارد شد یک دیسکت می گیریم و به سیستم ابلاغ جهت را ه اندازی دستگاه ابلاغ جهت شروع ماه 6 می فرستد در سیستم ابلاغ پس از شارژ دیسکت اصلاحات ابلاغی همکاران انجام می شود و پس از پایان کار ابلاغ دیسکت را آماده به سیستم کار گزینی می فرستند . سیستم کار پرسنلی پس از صدور احکام همکاران دیسکت ابلاغ را دریافت می دارد و پس از اینکه آنرا در یافت نمود اشکالات احتمالی را بر طرف می نماید و دوباره یک دیسکت به سیستم ابلاغ می فرستد و سیستم ابلاغ پس از دریافت سیستم مجدد کارگزینی اصلاحات را انجام می دهد و دیسکت مجدد برای سیستم پرسنلی می فرستند کار گزینی پس از دریافت دیسکت و بر طرف نمودن اشکالات فرم 1_ مشخصات پرسنلی همکاران و فرم 2- احکام حقوقی همکاران را توسط دیسکت به سیستم حقوق و امور مالی می فرستند در امور مالی می فرستند در امور مالی پس از دریافت دیسکت اشکالات آنرا بر طرف نموده و پس از بروز آوری اطلاعات مربوط به حقوق ، وامها ، اقساط و غیره را انجام داده و پس از بروز آوری حقوق ماه 6 را چاپ می نماید و پس از زدن سند به همراه مطالبات پرسنلی که از قبل تعیین شده و در سیستم حقوقی آماده گردد .از قبیل حق التدریس – اضافه کاری ، ضمن خدمت نوبت دوم همکاران ، مأموریت ها و غیره را آماده و جهت دریافت وجه به سازمان آموزش و پرورش می فرستند و پس از کارهایی که در سازمان انجام می گردد و از قبیل رسیدگی اسناد_دبیر خانه – اعتبارات – دفتر داری دریافت و پرداخت و پس از آن چک حقوق مطالبات در وجه بانک ملی و صادرات مرکزی اهواز صادر و پس از تبدیل چک به چک بین بانکی حقوق کارکنان پس از ساختن و بر طرف نمودن اشکالات مصوبه لیستهای بانکی جداگانه چاپ و چک و دیسکت آنها آماده و به بانکها جهت پرداخت فرستاده می شود و پس از پرداخت حقوق اسناد و حقوق مطالبات پس از خوردن مهر بانکی و زدن سند مخصوص به سازمان جهت بدهی ارسال می گردد .
گواهی حقوقی برای پرسنل رسمی صدر می گردد و این گواهی معمولا جهت ضمانت بازپرداخت اقساط وام گیرنده صادر می شود و چنانچه وام گیرنده نسبت به پرداخت اقساط وام خود داری نماید بانک مراتب را به اموزش و پرورش اعلام می نماید و با توجه به متن گواهی حقوقی آموزش و پرورش از طریق کارشناس حقوقی اموزش و پرورش جواب بانک داده می شود و مرحله ی بعدی بانک از طریق مراجعه قضایی اقدام می نماید ضمنا یاد آوری می شود که صدور گواهی حققی با در خواست کتبی متقاضی صادر می شود و در دو نسخه نوشته می شود یک نسخه ا زگواهی همراه در خواست متقاضی بعد از امضا مدیریت و شماره ی دبیر خانه بایگانی می گردد .