پروژه کارآموزی حضور در عملیات برق ایذه در اداره عملیات برق ایذه

تاریخچه شرکت

با توجه به اینکه کار آموزی اینجانب در شرکت توزیع نیروی برق شهرستان ایذه صورت گرفته لازم است که در ابتدا اطلاعاتی در خصوص تاریخچه تشکیل این شرکت، چگونگی و نحوه خدمات رسانی نیروی به مشترکین این شهرستان داده شود.

محلی که در حال حاضر به عنوان قسمت اتفاقات، عملیات و خدمات مشترکین برق ایذه (نیروگاه سابق) می باشد، در سال 1346 به نام موتور خانه شهرداری که در واقع خدمات برق رسانی به مردم زیر نظر شهرداری انجام می گرفت، معروف بوده است که توسط سه ژنراتور دیزلی که دو دستگاه آن با توان اسمیkva 160کیلو ولت آمپر و یک دستگاه با ظرفیت kva 500 (نیروگاه اسکودا ساخت آمریکا) بافت قدیمی این شهرستان را تغذیه می نمود که پس از زمان اندکی ولتاژ تولید شده توسط نیروگاه MVA5/0 مگاولت آمپری (v400 ولت )توسط دودستگاه ترانس با ظرفیت kva 800کیلو ولت آمپر kv 11 کیلو ولتی در قسمت اولیه این ترانس مقدار kv 11 کیلوولت افزایش داده می شد Kv 11à v400  (ولتاژ 400 ولت تولید شده توسط نیروگاه مذکور به قسمت ثانویه ترانس ها داده می شد و از اولیه آنها ولتاژ 11 کیلو ولت بدست می آمد ) لذا این ولتاژ 11 کیلو ولت با پایه های چوبی فشار متوسط شبکه 11 کیلو ولت به داخل شهر آورده شده  و توسط 16 دستگاه ترانس در نقاط مختلف (بافت قدیمی شهر) تبدیل به فشار ضعیف و در نهایت انشعابات تکفاز و سه فاز مشترکین از آن تغذیه می شد. لازم به توضیح است که بهره برداری و نگهداری برق این شهر در سال 1352 رسما تحویل سازمان برق گردید این وضعیت تا اواخر سال 1356 ادامه  داشت تا اینکه در آن زمان با احداث شبکه متوسط kv 33 کیلو ولت با مسیر طولانی از شهرستان هفتکل به باغملک و ایذه برق این دو شهر از این طریق به شبکه و فیدر، مجزا ایستگاه هفتکل متصل شد.

با گسترش این دو شهرستان، ساخت ساز توسعه شهری و روستاهای همجوار علاوه بر بالا رفتن میزان بار و توان مورد نیاز جهت تامین مشترکین جدید معضلات و مشکلات فراوانی نیز در خصوص تامین و نگه داری این فیدر ناشی از طولانی بودن آن (افت ولتاژ شدید در نقاط انتهایی) ، تکمیل شدن ظرفیت فیدر آسیب پذیری شبکه از طریق صاعقه و رعد و برق، شکستگی مقره ها، باد و طوفان، نهایتاً در سال 1374 توسط احداث خط انتقال دو مداره فشار قوی kv 123 کیلو ولت (خطوط 707 و706) از ایستگاه kv                 شهرستان رامهرمز به ایذه در 3 کیلومتری ورودی این شهر اقدام به احداث یک مکان پست و ایستگاه برق           ترانس پارالل (موازی) به ظرفیت MVA (2720) مگاولت آمپر و 6 فیدر خروجی kv 33  کیلوولت به نام های 5012 ، 5022 ،5032 ، 5042 ، 5052 و 5062 نمودند که باز هم با بالا رفتن میزان بارمصرفی ترانس سوم به ظرفیت (30 5/22) مگا ولت آمپر در سال  1382 نصب شد که 3 فیدر دیگر 5072 ، 5082 و 5092 را شامل می شود که  در حال حاضر از کلید 5092 استفاده ای نشده و بدون فیدر و شبکه می باشد.

نمودار و چارت سازمانی تشکیلات

شرکت توزیع نیروی برق استان خوزستان که بعنوان پیمانکار زیر مجموعه ای از برق منطقه ای استان خوزستان می باشد. امور برق شهرستان ایذه و دهدز با مدیریت منفک را شامل می شود یعنی بطور کلی کلیه شهرستان های خوزستان بجز شهرستان اهواز زیر نظر شرکت توزیع نیروی برق خوزستان فعالیت می نمایند.

بنابراین این امور نیز دارای یک چارت و نمودار سازمانی در حوزه عملکرد خود می باشد که اکنون به شرح آن می پردازیم.

حیطه کاری و انواع خدمات رسانی شرکت : ارائه فعالیت در بخش امور مشترکین شامل فروش و واگذاری انشعابات برق تکفاز و سه فاز خانگی ، عمومی و دیماندی ، قرائت میزان مصرف انرژی و صدور قبوض آنها و تحویل به مشترکین و کلیه مراحل بازرسی اولیه جهت واگذاری انشعاب .

و در بخش مهندسی : 1. احداث و توسعه شبکه های برق رسانی در بخش های روستایی ، توسعه شهری و توسعه روستایی و نیرو رسانی 2. اصلاح و بهینه سازی
 شبکه های موجود و فرسوده تهیه طرح و نظارت بر کلیه مراحل شبکه سازی توسط پیمانکاران 3. کنترل بار مصرفی در مقایسه با منابع تغذیه انرژی الکتریکی بنحوی که ولتاژ و جریانی که تحویل مشترکین داده می شود مطابق با استاندارد باشد که آسیبی نه به تجهیزات شبکه و نه به وسایل و تجهیزات مشترکین وارد گردد.

4. نصب روشنایی معابر در شبکه های موجود در خیابانها و کوچه ها و معابر عمومی.

و در بخش عملیات و اتفاقات : بهره برداری و نگهداری از شبکه های موجود که شامل تعویض تجهیزات آسیب دیده ، معیوب و فرسوده ، اورهال به موقع خطوط و پست های ترانس موجود و برطرف نمودن و عادی نمودن شرایط بحرانی در خطوط شبکه و ترانس در اثر عوامل مختلف مثلا صاعقه رعد و برق طوفان ، بارندگی ، برخورد اشیاء و پرندگان که شامل برطرف نمودن عیوب در کابل و کنتور مشترکین می باشد.

چگونگی و فرآیند خدمات شرکت :

بطور خلاصه شروع کار شرکت ابتدا از قسمت امور مشترکین که شامل بازرسی اولیه از محل مطابق تقاضای متقاضی انشعاب برق بوده که اگر فاصله محل مسکونی متقاضی تا نزدیکترین پایه و شبکه مطابق استاندارد باشد در همان قسمت هزینه انشعاب به مشترک اعلام شده تا پس از انجام امور مربوط در آن قسمت جهت تعیین فاز به قسمت مهندسی ارجاع داده شده و این قسمت پس از مشخص نمودن فاز مشترک (در صورت تکفاز بودن) و دارا بودن ظرفیت پست موجود مجددا فرم های تکمیل شده را جهت نصب کابل و کنتور متقاضی به امور مشترکین ارسال می کنند . در صورتیکه فاصله متقاضی از شبکه دور بوده و یا احیانا پست موجود ظرفیت آن تکمیل باشد و یا متقاضی در نقطه ای بسیار و با فاصله زیاد از ترانس موجود باشد که امکان افت ولتاژ شدید در فصل پرباری را ممکن سازد و یا متقاضی نیاز به شبکه و طرح اختصاصی و مشخص نماید در این صورت امور مشترکین یک فرم گردشکار را که شامل نام و نام خانوادگی متقاضی، آدرس محل و فاصله از شبکه و میزان توان درخواستی متقاضی در آن ذکر شده را جهت اقدامات بعدی به قسمت مهندسی ارسال می نماید که در ادامه در فصل های اول و دوم بطور مفصل به شرح اقداماتی که در این بخش صورت می گیرد می پردازم پس از بازرسی صورت گرفته در مهندسی این قسمت اقدام به مسیریابی، پیکه تاژ (نشانه گذاری محل پایه) و تهیه کروکی لیست اجناس مورد نیاز، پیگیری جهت اخذ اعتبارات و مجوزات و در نهایت احداث شبکه فشار ضعیف و احیانا متوسط و ترانس همراه با نظارت کامل و مستمر بر پیمانکار خود می نماید که پس از تکمیل و احداث شبکه طی یک فرم برقراری و ارسال آن به قسمت عملیات شبکه برقرار شده و به مشترکین مطابق همان فرم گرشکار اجازه داده می شود که به متقاضیان مذکور انشعاب داده شود. حال این شبکه احداث شده جدید به شبکه موجود اضافه شده و کار بهره برداری و نگهداری از آن نیز به عهده عملیات و اتفاقات می باشد.

فصل دوم

ارزیابی بخش های

1. مشترکین

2. بهره برداری (اتفاقات ، عملیات)

3.مهندسی

ارزیابی بخش های1. مشترکین2. بهره برداری (اتفاقات ، عملیات)3.مهندسی

بخش مشترکین :‌ در این بخش که شامل 1. مشترک عمومی : خانگی ، تجاری و…

2. مشترک دیماندی :‌صنعتی ، کشاورزی و…

می باشد، در صورت موجود بودن پست (ترانس توزیع) و دارا بودن و پذیرش ظرفیت آن بر اساس میزان نیاز متقاضی انشعاب برق واگذار و فروخته می شود.

و در صورت عدم پست و یا تکمیل بودن ظرفیت آن و یا مسافت زیاد محل متقاضی از شبکه موجود گزارش بازرسی مشترکین طی یک فرمی به نام فرم گردشکار که در آن اطلاعات شامل نام متقاضی ، آدرس محل ،نوع و میزان انشعاب و فاصله می باشد. ارتباط این بخش با قسمت مهندسی بیشتر در جهت فراهم نمودن زمینه واگذاری انشعاب مورد نیاز به طور استاندارد به متقاضی می باشد که شامل مشخص شدن لیست لوازم نظیر کابل ، فیوز مناسب، کلید اتوماتیک ، CT  و تابلو و… احداث شبکه هوایی یا زمینی و … می باشد.

قسمت عملیات و اتفاقات (بهره برداری ) :

 اساس کار این قسمت که در جهت بهره برداری و نگهداری از شبکه های موجود می باشد در دو قسمت عملیات و اتفاقات خلاصه می گردد. ارتباط این قسمت با قسمت مهندسی بیشتر از سایر قسمتها می باشد. تمام اجناس مورد نیاز در جهت انجام کارهای عملیاتی و اتفاقاتی از طریق قسمت مهندسی و انبار می گردد.

پیشنهادات در جهت بهره برداری صحیح تر نیز توسط این قسمت داده می شود ، بطوریکه عیوب و اشکالات و نواقص های موجود در شبکه که بنحوی سیستم شبکه را ناپایدار نماید را مشخص نموده که در صورت نیاز توسط قسمت مهندسی طرح اصلاحیه و ساماندهی در جهت رفع آنها به اجراء در آید.

این قسمت با انجام کارهای با برنامه در جهت اورهال شبکه و آماده سازی آن در
 فصل های پر بار مانند تابستان و فصل های بارندگی ، طوفان و صاعقه و رعد برق مانند زمستان سیستم شبکه را به پایداری بهتر برساند که نظیر : اورهال ترانس ها، خطوط، تعویض مقره های شکسته تعویض سیم های فرسوده ، افزایش سطح مقطع سیم ها، آچارکشی اتصالات، تعویض پایه های متسعمل و فرسوده ، هرس درختان مزاحم شبکه و … می باشد.

قسمت مهندسی

قسمت مهندسی مطابق با چارت و نموداری که قبلا توضیح داده شد شامل 3 زیر مجموعه 1. طراحی 2. نظارت 3. کنترل بار می باشد . که هر کدام به هر نحوی به دیگری وابسته است.

1. طراحی 

در این مرحله طراح به محلی که در آنجا بایستی شبکه برق (ضعیف یا متوسط) توسعه پیدا کند مراجعه نموده و مسیر مناسب را جهت عبور شبکه در نظر می گیرد که به این مرحله از کار مسیر یابی محل می گویند.موارد مهمی که در این مرحله بایستی مد نظر قرار گیرد. عبارتند از : دسترسی به جاده (جهت بهبود بهره برداری) ، رعایت حریم ها اعم از جاده، ساختمان ها، لوله های گاز، نفت، خطوط کابلی زیر زمینی مخابرات و … و حتی المقدور کوتاهترین مسیر ممکن انتخاب گردد.

چنانچه محل مورد نظر در شهر بخش و یا روستاهایی که دارای طرح جامع و
 طرح هادی از سوی ادارات مزبور می باشند، واقع شده باشد بایستی طرح و کروکی مطابق با استعلام و طرح جامع و هماهنگی با این ادارات تهیه گردد که حریم گذربندی در آن رعایت شده باشد. در غیر این صورت که اگر عمل مورد نظر فاقد طرح جامع باشد مانند روستاهای دور افتاده و با فاصله زیاد از شهرها ، در مجاورت جاده روستایی با رعایت حریم راه اقدام به تهیه طرح و تعیین مسیر می نمایند.

2. مرحله برداشت، تهیه طرح و کروکی

با استفاده از طرح های موجود در استاندارد وزارت نیرو و برق منطقه ای خوزستان (طرح های با ذکر شماره 101 ، 102 ، 103 ، 104 ، 106 ، 107، 118 ، 120 ، 121، 122، 123و H  عبوری و Hد.د.ن ) کروکی محل مذکور را مطابق با رعایت فواصل استاندارد در شبکه های فشار ضعیف و متوسط تهیه می نمایند.

3. مرحله پیکه و نشانه گذاری

این مرحله که  در واقع اجراء و پیاده نمودن طرح و کروکی انطباقی می باشد با بکارگیری از ژالون در طول مسیر توسط چندین نفر کمک طراح و یا در صورت نیاز از دوربین نقشه برداری اقدام به پیکه گذاری یا نشانه گذاری و مشخص نمودن مسیر های عبوری و یا تعیین زوایا به کمک طرح های ذکر شده می نمائیم . هنگام مشخص شدن زوایا با استفاده از طرح های مذکورخطوط بصورت سکشن های معینی به اجراء در
 می آیند. نکاتی که هنگام طراحی به خصوص در شبکه های فشار متوسط بایستی در نظر گرفت :

1. در تمامی مراحلی که ذکر گردید بایستی سعی شود حتی المقدور از زوایا و
سکشن های کمتری استفاده نمود و خط راست رو و مستقیم اجرا گردد.

2. در شبکه های درون شهر و روستا علاوه بر رعایت طرح جامع شهری یا روستایی بایستی به عبور لوله های گاز، آب و کابلهای زمینی مخابرات و … توجه  نمود .

3. استفاده از پایه های با کشش مناسب بخصوص در زوایا و نقاط ابتدایی و انتهایی خطوط

4. استفاده از مهارهای طوفانی (عرضی) در شبکه های متوسط عبوری با فاصله زیاد برون شهری و واقع در زمینهای کشاورزی

5 . استفاده از سکشن های مناسب در شبکه های عبوری و مستقیم طولانی جهت استحکام آن (در شبکه فشار متوسط با طرح 118 که بستگی به نوع و سایز سیم دارد معمولا هر 7 یا 8 فاصله (اسپن) میان پایه ها از آن استفاده می شود)

6. رعایت فواصل میان پایه ها (اسپن ها) در شبکه های فشار متوسط و ضعیف که در شبکه های فشار متوسط در حدود 50 الی 70 متر و در فشار ضعیف در حدود 25 الی 30 متر که هر چه سایز سیم را بیشتر انتخاب نمائیم بایستی این فواصل را به حداقل مقدار خود رسانید.

7. اگر برای محلی پست یا ترانس توزیع در نظر گرفته می شود بایستی حتی المقدور و تا آنجاکه موقعیت جغرافیایی محل اجازه می دهد پست مذکور را در مرکز ثقل بار و در دل بار مصرفی در نظر گرفت که بعدا در مورداین موضوع که بسیار پر اهمیت می باشد در قسمت کنترل بار توضیحات بیشتری داده خواهد شد.

8. طراحی در مناطق کوهستانی و مرتفع و نقاطی که شبکه توزیع kv 33یا kv 20 یا kv 11 از زیر شبکه های فشار قوی مانند kv 400 . 230 و… عبور کرده و تلاقی دارند بایستی همراه با سیم گارد و شیلدوایر در نظر گرفته شده و هر چند فاصله این سیم را به زمین گراند نمود.

پس از ترسیم کروکی و تأیید آن لیست و فهرست اجناس مورد نیاز آن توسط طراح مورد محاسبه قرار گرفته و در فرم فهرست اجناس درج می گردد.

تهیه طرح محل قرار گرفتن ترانس در شبکه توزیع :

همانطور که قبلا نیز اشاره مختصری در مورد محل استقرار ترانس در شبکه های توزیع گردید لازم است که  در این مورد به نکات زیر توجه کرد:

الف)‌حتی الامکان بایستی سعی شود که ترانس در مرکز بار باشد و از طولانی شدن شبکه فشار ضعیف در یک طرف ترانس و همچنین از بروز ضعف ولتاژ جلوگیری می شود تا بار

ترانس هم متعادل گردد.

ب) در صورتیکه تعیین ظرفیت ترانس جهت منازل مسکونی باشد بار مصرفی یک انشعاب تک فاز 25 آمپر را kv 5 کیلو وات و بار انشعاب سه فاز 25 آمپر را 5/12 کیلو وات در نظر می گیرند و پس از جمع نمودن کیلو وات معادل آنها ترانس متناسب با بار منطقه برآورد و معین می شود که لازم به ذکر است معمولا 30% ‌25 %  از کل ظرفیت ترانس را جهت رشد بار احتمالی بصورت رزرو در نظر گرفته می شود.

ج) در نیم پلت یا پلاک مشخصات ترانس ها دو نوع ظرفیت قرار دارد که نیم پلت بالا مربوط به ظرفیت ترانس در نواحی سردسیری و نیم پلیت پایین مربوط به نواحی گرمسیری است حال با توجه به این که استان خوزستان جزء مناطق گرمسیری  می باشد لذا ظرفیت نیم پلیت پائین ملاک عمل قرار داده می شود.

د) جهت هر ترانس تعداد 3 عدد گراند (زمین کردن) در نظر گرفته می شود :        

 1 گراند بدنه ترانس2 گراند برقگیرها 3 گراند نول (نقطه صفر) که معمولا روی یکی از پایه های فشار ضعیف قبل یا بعد ترانس از سیم نول شبکه نصب و زمین می گردد.

ه) اگر برآورد بار مصرفی بیش از آن مقداری باشد که نیاز به ترانس با ظرفیت بالاتر ازKVA 250 کیلو ولت آمپر باشد بایستی از کابلهای با سطح مقطع 120 * 1 که از بوشینگهای فشار ضعیف آن روی شبکه فشار ضعیف زیر ترانس متصل می شوند به تعداد هر فاز (هر سه فاز) و نول از 2 کابل استفاده نمود یا به عبارتی کابل آن دوبله گردد که به سطح مقطع 240*1 دست یابیم و این دستورالعمل براساس میزان جریان دهی و باردهی ترانس های بالاتر از KVA 250 کیلو ولت آمپر می باشد. که بایستی آن را رعایت کرده که عدم توجه به آن در جریانهای زیاد سبب سوختن کابلها و بروز ضعف ولتاژ می گردد.