تاریخچه شرکت :
کارخانه آرد زمرد ایذه واقع در پنج کیلومتری خیابان شهید صدوقی گنجشگیر می باشد این شرکت یک شرکت سهامی خاص بوده که با سرمایه گذاری بانک سپه و سهامداران شرکت در راستای اهداف دولت جمهوری اسلامی ایران جهت رفاه حال مردم شهرستان ایذه و باغملک و سایر شهرها و روستاهای اطراف تشکیل گردیده است شرکت مذکور از سال 1371 تا سال 1378 عملیات احداث و مقدمات آن از قبیل اخذ مجوزهای لازم از مراجع لازم ذی صلاح و ساختمان سازی و خرید و حمل دستگاههای مورد نیاز انجام شده است و از مهر ماه 1381 شرکت عملاً شروع به فعالیت نموده است این کارخانه دارای 42 نفر کارگر در دو شیفت روز و شب می باشد و تعداد 7 نفر مدیر و کارمند اداری دارد.
بررسی سیستم حسابداری کارخانه آرد
اهداف:
هدف از بررسی این سیستم که کارخانه مذبور برای داشتن اطلاعات مفید و مربوطی که در روند چرخه این کارخانه اعم از چرخه تولیدی و چرخه چرخه بیرون از خط تولید ، سودمند و در واقع ضروری مورد استفاده قرار می گیرد تا به آن هدف مورد علاقه برسد چیست ؟
اهمیت :
ارزش و اهمیت این موضوع در این می باشد که بعد از بررسی های به عمل آمده : ببینیم که آیا قابل اتکا و پاسخ گوی تمامی جریانات این کارخانه می باشد یا نه و ببینیم که برای اجرای کارهای تولیدی و زیر بنایی که دارای بازده زود هنگام می باشد کدام روش حسابداری و مدیریت کارا و مؤثر می باشد.
از لحاظ زمانی:
هر چند امروزه با ارزش ترین و کمیاب ترین وسیله زمان می باشد زمان امری است لاینفک در سیستم مطلع شویم راهکارهای بهتر و مؤثر را سریع و بدون از دست دادن زمان انتخاب خواهیم کرد. پس هر چه ما کاری را در زمان کمتری و با بازده و کارایی بیشتری انجام دهیم در موفقیت آن چرخه و سیستم حسابداری مؤثر خواهد بود.
از لحاظ محدودیت :
در این سیستم هم سیستم های دیگر دارای محدودیتهایی می باشد زیرا هم در چرخه حسابداری و هم در چرخه تولیدی دارای محدودیتهای ویژه ای می باشد ، که باعث بد اثر بودن کارها در بعضی مواقع می شود. چون تمام کارهای حسابداری توسط یک نفر انجام می گیرد از لحاظ مطمئنتر بودن مدارک و پاسخگوی با ارزش می باشد ولی در صدرت بروز اتفاق برای حسابداری تا اطلاع ثانویه بدون ترتیب باقی می مانند.
مبانی تئوری
تعریف حسابداری :
نظامی است که اطلاعات م الی مربوط به فعالیت های مالی سازمانهای دولتی، غیر دولتی را جمع آوری و گزارش می کند تا بتوان در مورد تخصیص منابع مالی آنها به برنامه ها و عملیات مختلف، تصمیمات صحیح و مناسب اتخاذ نمود.
به عبارت دیگر حسابداری عبارت از کلیه ی فعالیت ها و عملیات مربوط به تجزیه و تحلیل ، ثبت طبقه بندی ، تلخیص ، گزارش دهی و تفسیر فعالیت های مالی سازمانها و شرکت و ... که با رعایت قوانین و مقررات مالی و اصول و ... موازین متداول حسابداری انجام می شود، بنابراین حسابداری شامل تمام عملیات وصول و پرداخت منابع مالی ، نگاهداری حسابها و نیز گزارشهای مالی مربوط به تمام یا هر یک از عملیات مذکور و یا نتایج آنها می باشد.
انواع حسابداری :
1- حسابداری دولتی
2- حسابداری خصوص
3- حسابداری بازرگانی
4- حسابداری صنعتی
5- حسابداری مالی
در اینجا به تشریح دو نمونه حسابداری دولتی ، بازرگانی و وجه تمایز و تفاوت این دو می پردازیم.
1- حسابداری دولتی : مجموعه ای است که اطلاعات مالی مربوط به عملیات و عملکرد های مالی سازمانهای دولتی را جمع آوری، تجزیه و تحلیل، ثبت، طبقه بندی، تلخیص، گزارش دهی و تفسیر این فعالیت ها مالی دولت با رعایت قاعده ها و قاونین و اصول موازین حسابداری دولتی انجام می دهد.
صورتهای مالی سازمانهای دولتی اصولاً به منظور نیازهای اساسی زیر تهیه می شود:
نیاز قانونی : دولت و سازمانهای دولتی مشمول قوانین و مقرراتی می باشند که محدودیت های اساسی در مورد نوع، ماهیت، طبقه بندی و محتویات حسابها و صورتهای مالی ، سازمانها دولتی ایجاد می نماید.
نیاز نظارتی : قوه ی مقننه، دولت و افراد کشور جهت نظارت بر عملیات سازمانهای دولتی، بخصوص عملیات مربوط به اجرای بودجه و ارزیابی عملکرد مدیریت سازمانهای مذکور به اطلاعات کافی نیاز دارند.
نیاز اطلاعاتی : مدیران سازمانهای دولتی به منظور برنامه ریزی تصمیم گیری و اجرای عملیات به نحو مطلوب و مناسب به اطلاعات و گزارشهای صحیح و بموقع نیاز دارند.
در حسابداری دولتی رفع نیازهای قانونی و رعایت قوانین و مقررات برای انجام و ثبت فعالیت های مالی و تهیه صورتهای مالی در درجه اهمیت قرار دارد. آنچه باید ضمن مطالعه حسابداری دولتی مورد توجه قرار گیرد این واقعیت است که در سازمانهای دولتی همیشه لزوم رعایت قوانین و مقررات جاری کشورها بیرون از اصول و استانداردهای متداول حسابداری را تحت الشعاع خود قرار می دهد. به عبارت دیگر، در صورت وجود تناقض بین قوانین و مقررات از یک سو و اصول متداول حسابداری از سوی دیگر، حسابداری دولتی همیشه ناگزیر از چشم پوشی از اصول و موازین پذیرفته شده حسابداری و رعایت قوانین و مقررات است از طرف دیگر چون قوانین و مقررات کشورهای مختلف متفاوت است، بر خلاف حسابداری دیگر سیستم حسابداری دولتی هر کور معمولاً دارای روشها، خصوصیات و قالبهای خاصی است که آن را از سیستمهای مورد عمل در سایر کشورها تا حدودی متفاوت و لزوم مطالعه مستقل آن را مطرح می سازد، دولت به علت عهده دار بودن مسئولیت وصول و مصرف در آمدها و وجوه عمومی و نگاهداری حسابهای دولتی و تهیه گزارشهای مالی لازم برای اطلاع مردم کشور و قوه مقننه ، ایفا کننده نقشی اساسی در حسابداری دولتی است، قوه ی مقننه چون مسئول بررسی و تصویب برنامه های مالی و وضع قوانین و مقررات مربوط به تحصیل در آمدها و انجام هزینه های دولت است،برنامه ها، عملیات و طرحهای دولت و سازمانهای دولتی و وظایف و مسئولیتهای مالی سازمانهای مذکور و کارکنان آنها را تعیین می کند.
2- حسابداری مالی ؛
در حسابداری ملی که موضوع آن بررسی عوامل اساسی فعالیت های اقتصادی یک کشور طی یک سال است از گزارشهای مالی حسابداری دولتی به منظور انجام بررسیها و تجزیه و تحلیلهای اقتصادی و اجتماعی استفاده می شود.
هدف اصلی حسابداری های طبقه بندی فعالیت های اقتصادی و مالی در بخشهای خصوصی و دولتی به ترتیب است که تصویر کامل و جامعی از ساختار، ترکیب و فعالیت های اقتصاد ملی : شامل ، تولید، توزیع و مصرف کالا و خدمات ، ثروت و در آمد کشور ارائه دهد.
در حسابداری ملی تهیه و توسعه اطلاعات مورد استفاده در تعیین سرمایه ملی ( مجموعه کالا و نیروی انسانی جامعه) تولید ملی ( مجموع ارزشهای افزوده تمام بخشهای اقتصادی، در آمد ملی، مصرف ملی و پس انداز) و محصول نهایی ملی ( مجموع تولیدات داخلی) مورد بحث و مطالعه قرار می گیرد.
حسابهای دولتی با حسابهای ملی ارتباط و هماهنگی مستقیم داشته، حسابهای دولتی در حقیقت اطلاعات اولیه و مواد خام حسابهای ملی را که هدف اصلی آنها ارائه جریانهای مربوط به تولید ، مصرف و پس انداز ملی در یک قالب کلی است فراهم می کند.
مسلم است که با انجام تغییرات، اصلاحات و تعدیلات مناسب در حسابهای دولتی می توان حسابهای ملی را، که دارای مقاصدی وسیعتر و کلی تر از حسابهای دولتی است. آسانتر و صحیح تر تنظیم نمود.
3- حسابداری بازرگانی :
همانطور که از نام آن پیدا است این حسابداری مربوط به فعالیت های داد و ستد و تجاری است که هم در داخل موزه ها و در بیرون از موزه ها به منظور فراهم آوردن خدمات و امکانات راحت تر و کسب سود برای صاحبان این نوع واحد حسابداری می باشد.
حسابداری بازرگانی را با حسابداری دولتی مقایسه می کنیم و تفاوت این دو را به صورت کلی تشریح می نمائیم.
1- تفاوت اهداف این دو سازمان و موسسه حسابداری، بر خلاف موسسه بازرگانی که هدف اصلی آنها تحصیل سود است، منظور اصلی از تاسیس سازمانهای دولتی ارائه خدمات و کالا به مردم جهت رفع نیازهای اساسی آنان افزایش رفاه اجتماعی، تامین ثبات اقتصادی و مالی کشور ایجاد انگیزه برای فعالیتهای بخش خصوصی، انجام وظایف ناشی از اعمال حاکمیت و تصدی دولت و نیل به اهداف سیاسی و اجتماعی و فرهنگی است. در قبال خدماتی که به مردم ارائه می دهند معمولاً وجوهی دریافت نمی کنند.
موسسات بازرگانی می توانند با رعایت قوانین تجاری مالی تاسیس شوند و به ثبت برسند. اما تاسیس هر سازمان دولتی باید به تصویب مراجع قانونگذاری برسد.
2- تفاوتهای حسابها و صورتهای مالی موسسات بازرگانی با سازمانهای دولتی :
در موسسات بازرگانی چون هدف اصلی تحصیل سود است. حسابها و صورتهای مالی مذکور نیز باید میزان سود یا زیان دوره ی مالی را نشان دهد تا تعیین بازده سرمایه گذاریهای انجام شده در آنها و مقایسه بازده مذکور با سالهای قبل و سایر امکانات سرمایه گذاری و نتیجه عملکرد موسسات مشابه به سهولت میسر گردد.
بنابراین در حسابداری بازرگانی فعالیتهای مالی هر موسسه باید به نحوی ثبت، طبقه بندی، تلخیص شود که در پایان هر دوره ی مالی در علاوه بر انعکاس وضعیت مالی و نتیجه وضعیت مالی و نتیجه فعالیتهای مالی آن دوره در صورتهای مالی در موسسات تولیدی بهای تمام شده هر واحد و در موسسات که به کار خرید و فروش کال اشتغال دارند ما به التفاوت فروش و بهای تمام شده کالای فروخته شده نیز تعیین گردد.
با توجه به اینکه مقاصد اصلی سازمانهای دولتی را اجرای وظایف قانونی جهت نیل به اهداف دولت اجرای برنامه های مصوب و ارائه خدمات به مردم تشکیل می دهد. ثبت و طبقه بندی فعالیتهای مالی و تهیه صورتهای مالی در سازمانهای مذکور اساساً به منظور اعمال کنترلهایی بودجه ای، مالی و قانونی، تعیین هزینه های اجرای برنامه ها و طرحهای مصوب ، تعیین هزینه های خدمات ارائه شده و تطبیق در آمدها و منابع مالی با مصارف و هزینه ها انجام می شود.
3- تفاوت در نحوه ی ثبت دارائیهای ثابت :
در حسابداری بازرگانی ، اموال ماشین آلات و تجهیزات خریداری شده معمولاً در ترازنامه تحت عنوان دارائیهای ثابت و به بهای تمام شده نشان داده می شوند، استهلاک دارائیهای مذکور نیز با توجه به عمر مفید آنها و با استفاده از یکی از روشهای متداول حسابداری محاسبه و حسابهای مربوط ثبت می گردد.
در حسابداری دولتی بهای تمام شده اموال، ماشین آلات و تجهیزات معمولاً در حسابهای ترازنامه ای دارائیهای ثابت منعکس نمی شوند در اغلب سازمانهای دولتی، هنگام خرید اموال ، ماشین آلات و تجهیزات بهای تمام شده آنها مستقیماً به حساب هزینه منظور می شود، در حالی که در برخی از سازمانهای دولتی دارائیهای ثابت خریداری شده به بهای تمام شده در حساب دارائیهای ثابت ثبت می گردد.
4- تفاوت مبانی حسابداری دولتی با حسابداری بازرگانی:
در حسابداری بازرگانی، برای ثبت فعالیت های مالی معمولاً مبنای حسابداری تعهدی که یکی از اصول و مفروضات بنیادی حسابداری است، به کار برده می شود در حسابداری تعهدی در آمدها هنگام تحقیق یا قطعی شدن و هزینه ها هنگام وقوع یا تحمل (بدون توجه به دوره ای که در آن دریافت یا پرداخت انجام شده است) شناسایی و در حسابهای دوره ی مالی مربوط ثبت می گردند، استفاده از این مبنا مستلزم ثبت حسابهای دریافتنی مربوط به کالاها و خدمات ارائه شده قبل از دریافت وجه آنها و نیز ثبت حسابهای پرداختنی مربوط به خدمات و کالاهای دریافت شده قبل از پرداخت وجه آنهاست.
در حسابداری دولتی معمولاً به جای استفاده از حسابداری تعهدی کامل از حسابداری نقدی و سایر مبنای حسابداری متناسب با نوع فعالیتهای مالی موسسه است یا حساب مستقل استفاده می شود. در حسابداری نقدی فقط فعالیتهای مالی مربوط به در آمدهایی که عملاً وصول شده و هزینه هایی که عملاً پرداخت شده است در حسابها منعکس می گردد.
بعد از تشریح خصوصیات انواعی از حسابداریها به یک نتیجه گیری کلی درباره اهمیت آنها می رسیم.
افرادی که حسابداری دولتی را فرا می گیرند. به مالیه ی عمومی، حسابداری ملی، برنامه های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی دولت، بودجه دولت و نحوه ی اجرای آن و نیز وضع در آمدها، هزینه ها، دریافت ها و پرداخت ها دولت توجه و علاقه ی بیشتری پیدا می کنند و بهتر می توانند در مورد صحت، دقت و کارآیی آنها قضاوت نماید.
چون تعداد کارکنان امور مالی دستگاههای دولتی در اکثر کشورها بیشتر از تعداد حسابداران موسسات بازرگانی خصوصی است، آموزش کارکنان مذکور و گروه کثیری که ممکن است در آینده حسابدار دولت شوند اقدامی کاملاً ضروری محسوب می شود، و می توانند خدمات ارزنده تری و بهتر برای کشور و مردم انجام بدهند.
سازمان دولتی
صورتحساب درآمدها، هزینه ها و داراییهای خالص برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 1365
در آمدهای وصول شده: (هزار ریال)
کمکهای دریافتنی از دولت 590/827/1
کمکهای دریافتی از مردم 625/542
مالیاتها و عوارض دریافتی 526/984
سود سرمایه گذاریها 749/72
جمع در آمدها 490/427/3
هزینه های پرداخت شده:
هزینه های پرسنلی 687/982
هزینه های اداری 764/841
هزینه های سرمایه ای 689/428/1
جمع هزینه ها 140/253/3
مازاد در آمدها بر هزینه ها 350/174
داراییهای خالص در 1/1/1365 640/582
داراییهای خالص در 29/12/1365 756990
ارقام تشکیل دهنده داراییهای خالص:
مانده حسابهای بانکی جاری 634/298
مانده سپرده های ثابت 829/464
سرمایه گذاریها به بهای تمام شده ( ارزش بازار 650 میلیون ریال) 527/548
جمع داراییها 990/311/1
کسر میشود وام دریافتی از بانک 000/555
داراییهای خالص در 29/12/1365 990/756
سازمان دولتی ...
صورت در آمد ها، هزینه ها و تغییرات در مازاد برای سالهای مالی 64 و 1363
(مبلغ به هزار ریال)
1363 1364
در آمدها
حق الزحمه خدمات 320/426/1 800/500/1
درآمد سرمایه گذاریها 484/1 884/2
جمع در آمد ها 804/427/1 684/503/1
هزینه ها
کالا و مواد مصرفی 846/258 305/284
حقوق و دستمزد 242/627 807/653
خدمات قراردادی 881/27 070/28
تعمیر و نگهداری 187/180 905/205
هزینه تبلیغات 941/17 407/15
حق بیمه 592/46 592/46
استهلاک 990/87 207/95
هزینه های متفرقه 987/147 905/184
جمع هزینه ها 66/394/1 198/514/1
مازاد در آمدها بر هزینه ها 138/33 (10514)
مازاد تخصیص نیافته در اول سال مالی 612/388 750/421
مازاد تخصیص نیافته در پایان سال مالی 750/421 236/411