گزارش کارآموزی بررسی و آنالیز سیستم برق خودرو در مرکز آموزش فنی و حرفه ای شهرستان ایذه

سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور بر اساس ماده واحده شماره 6082 شورای انقلاب در تاریخ 25/4/59 از ادغام مراکز تعلیمات حرفه ای، صندوق کارآموزی، کانون های کارآموزی مربوط به مطالعات نیروی انسانی اشتغال وزارت کار و امور اجتماعی در جهت تربیت نیروی کار ماهر تشکیل گردیده است که زیر نظر وزارت کار و امور اجتماعی وظایف خود را به انجام می رساند.

سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور وابسته به وزارت کار و امور اجتماعی که از ادغام سه نهاد آموزشی در سال 1359 و به منظور ارائه آموزش های فنی و حرفه ای تشکیل گردیده و بر اساس بیش از 10 قانون موضوعه و ماده 151 قانون برنامه سوم و تنفیذ آن در برنامه چهارم، متولی آموزش های فنی و حرفه ای کوتاه مدت بوده و مسئول کمیته تخصصی آموزش های فنی و حرفه ای غیر رسمی با عضویت 16 وزارتخانه و سازمان و در نهاد کارگری و کارفرمایی است فعالیتهای آموزشی خود را در دو بخش دولتی و غیر دولتی اجرا نماید.

این سازمان علاوه بر ستاد مرکزی، دارای 31 اداره کل در سطح کشور و یک مرکز تربیت مربی می باشد و به منظور دستیابی به تازه های علوم و فن آوری روز و همگامی با استانداردهای بین المللی، همواره سعی بر گسترش روابط بین المللی از جمله با سازمان بین المللی کار (ILO) و سازمان بین المللی آموزش حرفه ای و کشورهای مختلف دنیا نموده است.

در این راستا سازمان صرفنظر از تفسیر کلیت ساختار تشکیلاتی، صرفاً در قسمت آموزش، با پشتیبانی حوزه پژوهش فعالیتهای خود را در چارچوب محورهای ذیل مطابق با استانداردهای بین المللی انجام می دهد.

اصطلاحات و تعاریف:

سازمان (I.R.T.V.T.O) :

عنوان اختصاری سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشورTechnical and vocational Training Organization) (Iran  است.

آموزش فنی و حرفه ای:

آموزشی است که به منظور ایجاد مهارت و توانایی برای احراز شغل یا افزایش مهارت ارائه می شود و منجر به کسب گواهینامه مهارت می گردد.

مرکز آموزش فنی و حرفه ای:

فضای آموزشی شامل کارگاه های آموزشی، کلاسها، آزمایشگاه، فضای اداری و امکانات جانبی است که بر اساس ضوابط و مقررات به منظور ارتقاء مهارت و تخصص برای کارگران شاغل و یا ایجاد مهارت در افراد متقاضی کار فاقد مهارت و با کم مهارت ایجاد شده است و تحت پوشش سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور اداره می شود.

مرکز تربیت مربی:

مرکز آموزشی سازمان است که به منظور تربیت مربی فنی حرفه ای و یا بازآموزی مربیان مراکز و آموزشگاههای آزاد استفاده می شود.

ظرفیت آموزشی مرکز:

تعداد کارآموزانی که در طول یک سال در مرکز آموزشی پذیرفته می شوند، ظرفیت آموزش مرکز (سالیانه) نامیده می شود.

آموزشگاه آزاد فنی و حرفه ای:

به موسسه آموزشی گفته می شود که توسط بخش غیر دولتی با کسب مجوز از سازمان و در چارچوب آئین نامه تشکیل و اداره آموزشگاههای آزاد فنی و حرفه ای مصوب سال 1379 هیئت دولت، راه اندازی شده است و بر اساس برنامه های درستی و استانداردهای مهارت آموزشی مصوب سازمان و تامین عوامل آموزشی واجد شرایط وفق ضوابط نسبت به برگزاری دوره های آموزش فنی و حرفه ای اقدام می نماید.

کارآموز:

فردی است که به منظور فراگیری دانش و کسب و ارتقاء مهارت شغلی، در دوره آموزش فنی و حرفه ای معینی شرکت می نماید.

مربی:

فردی است که ضمن احراز شرایط مربیگری، توانایی انتقال دانش فنی به کارآموزان، استفاده از تجهیزات کارگاه آموزش و فن آوری و تکنولوژی روز و انجام ارزشیابی طی دوره و پایان دوره را مطابق با استانداردهای مهارت و آموزشی داشته باشد. طبقه بندی مربیان به صورت: کمک مربی، سرمربی، مربی ارشد و استاد مربی می باشد.

کارگر ماهر:

فردی که دوره آموزش فنی و حرفه ای را در درجات مهارتی طی کرده و بعد از احراز شرایط به کسب گواهینامه مهارت نایل شده، کارگر ماهر گفته می شود.

استاندارد آموزشی:

سر فصل های مطالبی که باید در کارگاه آموزشی توسط مربی تدریس شود و همچنین تعیین ساعات آموزش تئوری و عملی و نیز توانایی هایی که کارآموز در پایان دوره باید کسب نماید توسط کارشناسان هر رشته در کتاب یا جزوه ای تنظیم و در اختیار مربیان مربوطه قرار می گیرد که اصطلاحاً به آن«استاندارد آموزشی» گفته می شود.

فصل دوم :

هدف از تأسیس مجموعه و معرفی مواد اولیه و نوع محصولات و یا خدمات 

همانطور که در فصل اول آمده است هدف از تأسیس سازمان آموزش فنی و حرفه ای ارائه آموزش های فنی و حرفه ای بویژه کوتاه مدت می باشد. ارائه آموزشهای کوتاه مدت زمینه را برای حل مشکل اشتغال زایی در مدت زمان کمتر فراهم می سازد. استانداردهای سازمان آموزش فنی و حرفه ای به ما نشان می دهد که بیشتر ساعات آموزش در کارگاهها بصورت عملی می باشد و این مورد جامعه را دچار تحول و دگرگونی می نماید. زیرا که جا افتادن و رایج شدن کار عملی فنی در کشور کم کم کشور را به مراحل صنعتی شدن نزدیک می کند. در واقع سازمان آموزش فنی و حرفه ای با تزریق شور و هیجان فراگیری آموزش رشته های فنی در بین جوانان بستری مناسب برای ارتقاء  سطح کیفی سیستم صنعتی کشور می باشد  در مراکز سازمان آموزش فنی و حرفه ای (بخش دولتی) و آموزشگاههای آزاد (بخش خصوصی) کارآموزان طبق استانداردهای آموزشی سازمان مشغول فعالیت و یادگیری می شوند. بر طبق این استانداردها ساعاتی به آموزش مطالب تئوری و ساعاتی نیز به آموزش عملی اختصاص داده می شود. البته سهم آموزش عملی به مراتب بسیار بیشتر از آموزش تئوری می باشد. از رشته هایی که در مراکز دولتی و آموزشگاه های آزاد موجود می باشد می توان به عنوان مثال: برق صنعتی برق ساختمان اتو مکانیک برق خودرو نقشه برداری نقشه کشی (ساختمان و صنعتی) رایانه کار تأسیسات برودتی لوله کشی عمومی و صنعتی و ... را نام برد.

ضمن اینکه هر رشته دارای دوره های درجه 1 و 2 می باشد که هر درجه استاندارد آموزشی خاص خود را دارد.

فصل سوم :

تشریح روند کار و فرآیند تولید یا ارائه خدمات

همانطور که در فصل دوم آمده است آموزش های فنی و حرفه ای بر اساس استانداردهای تدوین شده می باشد که بیشتر ساعات آموزش به کارهای عملی اختصاص دارد البته مباحث تئوری که بصورت تحلیلی ارائه می شوند زمینه را برای یادگیری بهتر کارهای عملی فراهم می سازد. در ادامه آموزش هایی که در کارگاه برق خودرو مرکز آموزش فنی و حرفه ای ایذه تحت عنوان کارآموزی فرا گرفتیم تشریح و مورد بررسی قرار می دهیم بر اساس استاندارد آموزشی این رشته تعمیر کار درجه 2 برق خودرو کسی است که بتواند از عهده نقشه خوانی فلز کاری سیم کشی کلیه مدارات روشنایی دینام آلترناتور استارتر سیستم جرقه زنی آفتامات و هشدار دهنده صوتی و حرارتی و خنک کننده پیاده و سوار کردن دینام آلترناتور استارتر آفتامات کویل دلکو باطری راه اندازی و تنظیم آنها برآید.

مباحث مربوط به فلز کاری باطری دینام و آلترناتور استارتر مدارات الکتریکی سیستم جرقه زنی که بیشتر شناسایی عیب یابی و تعمیر را شامل می شود سر فصل های آموزش در کارگاه برق خودرو می باشند که در ادامه توانایی ها و مهارتهایی را که در پایان هر فصل کسب کردیم به طور خلاصه آورده می شود:

1 فلز کاری : اولین فصل آموزش در کارگاه برق خودرو فلز کاری است که در پایان موفق به کسب توانایی های زیر شدیم:

اندازه گیری علامت گذاری و خط کشی قطعات کار برشکاری قطعات کار با کمان اره سوهان کاری پرداخت کاری و شابرکاری قطعات کار سوراخ کاری و خزینه کاری و برقوکاری قطعات کار کار با دستگاه سنگ سنباده ساخت قطعات انطباقی لحیم کاری (که از مهارتهای بسیار ضروری برای یک تعمیر کار برق خودرو است).

لازم به ذکر است که آموزش فلز کاری نیز مانند بقیه مطالب شامل مباحث تئوری و عملی بود که بیشترین ساعات به کار عملی اختصاص داشت.

2 آشنایی با مبانی برق:

آشنایی با جریان های برق متناوب و مستقیم قانون اهم تحلیل فرمول   ( مقاومت سیم، مقاومت ویژه اجسام، طول سیم، سطح سیم) مدارهای سری و موازی همراه با تمرین های مربوطه از جمله مطالبی بود که در این بخش از آموزش فرا گرفتیم همچنین با دستگاه مولتی متر و قسمتهای آن (اهم متر ولت متر آمپر متر) آشنا شدیم و نحوه کار با آن را فرا گرفتیم.

3 باطری :

در فصل مربوط به باطری با انواع باطری و قسمتهای مختلف باطری سرب اسیدی (باطری رایج در ایران) آشنا شدیم و ساختمان داخلی آن و همینطور نحوه تولید برق آن مورد تحلیل قرار گرفت توانایی شارژ و سرویس و نگهداری و عیب یابی مربوط به باطری از مهارت های کسب شده در این قسمت از آموزش بود از مطالب دیگری که در فصل باطری یاد گرفتیم می توان به موارد زیر اشاره کرد: نحوه درست کردن محلول الکترولیت (آب اسید) تشخیص قطبهای مثبت و منفی باطری نحوه صحیح باز کردن و بستن باطری کار با هیدرومتر (چگالی سنج) کار با دستگاه شارژ(دستگاهی که یک باطری یا چند باطری را می توان بوسیله آن همزمان شارژ کرد)

4 دینام جریان مستقیم (دینام D.C)

در این فصل با دینام های D.C  که معروف به دینام های قدیمی نیز هستند آشنا شدیم البته دینام های D.C سال هاست که عملاً از رده خارج شده است و دینام های جدید موسوم به آلترناتور جای آنها را گرفته اند ولی ما در کارگاه با اساس کار دینام های قدیمی و عیب یابی مربوط به آنها آشنا شدیم که می توان به موارد زیر اشاره کرد:

انواع دینام D.C (اتصال داخل و اتصال خارج) آشنایی با مکانیسم تولید برق آن پلاریزه در دینام مزایا و معایب آن مدار شارژ آن (یعنی مداری که دینام D.Cباطری را شارژ می کند عیب یابی و تعمیر آن آزمایش های مربوط به آرمیچر بالشتک ها و قسمتهای دیگر دینام D.C لازم به ذکر است که آزمایش های ذکر شده توسط باطری و لامپ آزمایش و همینطور توسط اهم متر انجام می شد همچنین انواع آفتامات دینام D.C و نحوه عیب یابی و تعمیر یا تعویض آنها را به طور مفصل آموختیم.

5 آلترناتور

آلترناتور در حقیقت نیز همان دینام است اما با دینام های قدیمی تفاوت دارد به عبارت بهتر نسبت به دینام های قدیمی مزایای خیلی بیشتری دارد که می توان به بعضی از آنها اشاره کرد:

در دورهای پایین موتور، باطری را به خوبی شارژ می کند در حالیکه دینام های قدیمی قادر به این کار نیستند.

سبک تر هستند زیرا پوسته آنها آلومینومی است در حالیکه دینام D.C پوسته آنها فولادی است و سنگین می باشد همچنین از نظر حجم آلترناتور کوچکتر هستند و جای کمتری را اشغال می کنند.

بواسطه پوسته آلومینومی، خنک کاری درون آنها بهتر از دینام قدیمی است در نتیجه ولتاژ تولیدی آنها بیشتر است.

آفتامات آنها از حیث تعمیر و تشخیص عیب ساده تر از آفتامات دینام قدیمی است.

بعد از درک این مزایا انواع آلترناتور ساختمان آلترناتور (پیکان و پراید) باز و بست کردن مکانیسم تولید برق آن نحوه عیب یابی و تعمیر و تعویض قطعات آن مدار شارژ آن (یعنی مداری که آلترناتور باطری را شارژ می کند) آزمایش های مربوط به استاتور روتور بلبرینگ ها و صحت عملکرد دینام عمده ترین مطالبی بود که در این فصل فرا گرفتیم یکی از قطعاتی که در مدار شارژ با آن آشنا شدیم چراغ شارژ بود که نظر به اهمیت و جالب بودن آن به عنوان «مثال» آن را ذکر می کنیم:

چراغ شارژ صحت عملکرد سیستم شارژ بویژه آلترناتور را نشان دهد یکی از موارد مربوط به عیب یابی توسط چراغ شارژ حالتی است که وقتی اتومبیل را روشن می کنیم چراغ شارژ روشن باقی می ماند و خاموش نمی شود که در اینصورت بیشترین احتمال به پاره شدن تسمه می رود که مراحل این عیب یابی را به خوبی فرا گرفتیم ولی اگر با گاز دادن نور چراغ شارژ خاموش شود یا پر نور شود عیب مربوط به سوختن دیودها می باشد و باید دیودها را تعویض نمود.

6 استارتر (راه انداز موتور خودرو)

در این فصل با انواع استارتر (مثل استارت بندیکس اینرسی و استارت کشویی (استارت پیش درگیر)) آشنا شدیم البته مباحث اصلی و در واقع درس استارتر مربوط به استارتر پیش درگیر بود زیرا این مدل از استارتر رایج می باشد و اکثر خودروها از این مدل استفاده می کنند. ساختمان این مدل استارتر پیاده و سوار کردن نحوه باز و بست کردن عیب یابی و تعمیر و تعویض قطعات آن نحوه عملکرد موتور استارتر و اتوماتیک استارتر از جمله مطالبی بود که در کارگاه آموختیم البته هم بصورت تئوری و هم به صورت عملی، از دیگر موارد می توان به آزمایش های مربوط به آرمیچر بالشتک ها و سیم پیچ های سولونوئید استارتر اشاره کرد که توسط باطری و لامپ آزمایش اهم متر و دستگاه گرولر (تست آرمیچر) انجام می شد همچنین مطالبی مثل استارت نخوردن و سنگین استارت خوردن اتومبیل نیز بصورت تحلیلی مورد بحث قرار می گرفت و عیب یابی مربوط به این قسمتها بسیار جالب بود.