گزارش کارآموزی تعمیر و نگهداری خودرو در ایران خودرو

تاریخچه ایران خودرو

ایران ناسیونال یا همان ایران خودرو که مادر پیکان در 40 سال اخیر بوده روز 12 مهرماه 1341 با سرمایه‌ای در حدود 10 میلیون تومان و با هدف مونتاژ و تولید انواع خودرو و توسط آقایان حاج علی اکبر خیامی، محمود خیامی ،احمد خیامی ، خانم مرضیه خیامی و خانم زهرا سیدی رشتی در خیابان اکباتان تهران تأسیس شد و از 28 اسفندماه 1342 با تولید اتوبوس شروع به کار کرد. اینک با گذشت بیش از40 سال از زمان تأسیس آن همچنان در زمینه ی طراحی و تولید خودروهای سواری ، اتوبوس و مینی بوس به عنوان بزرگترین تولید کننده ی خودرو در کشور ، در راستای تأمین نیاز های جامعه ، ورود به بازارهای جهانی، تعمیق ساخت داخل کردن قطعات و در نهایت تحقق اهداف ایران به فعالیت خود ادامه می دهد.
شرکت ایران خودرو بزرگترین شرکت خودرو سازی کشور می باشد که به طور متوسط 65 تا 70 درصد تولید خودرو داخل کشور را به طور دائم به خود اختصاص داده است.

اما تولید اتوبوس آن هم به تیراژ محدود خواسته‌های برادران خیامی، مدیران آن روز ایران خودرو، را برآورده نمی‌کرد، و به همین دلیل در آن زمان آنها سعی کردند با کارخانجات خودروسازی دنیا ارتباط برقرار کنند تا بتوانند خودرویی را برای اقشار متوسط در ایران تولید کنند.

فورد، پژو، فولکس‌ و تالبوت برخی گزینه‌هایی بودند که با آنها تماس برقرار شد. هنوز هم بسیاری بر این باورند که استعمار پیر انگلستان که صنعت خودروی خود را در آن روزگار مظهر اراده ملی خود می‌دید، به وسیله راه‌هایی که همه به آن روش‌های انگلیسی نام می‌دهند سبب شد تا شرکت تالبوت بتواند جای شرکت‌های آلمانی و فرانسوی را بگیرد؛ اما عده‌ای دیگر نیز می‌گفتند در آن زمان تنها کارخانجات انگلیسی روی خوش به مدیران ایران خودرو نشان دادند. به هرحال پیکان وارد ایران شد.
در سال 1345 قراردادی بین شرکت ایران خودرو و تالبوت در مورد مونتاژ و ساخت خودروی پیکان که نام انگلیسی آن هیلمن بود منعقد شد و به طور رسمی با وارد شدن قطعات از تالبوت انگلستان که در آن روزگار زیرمجموعه شرکت کرایسلر آمریکا بود تولید پیکان در اردیبهشت سال 1346 با ظرفیت 60 هزار دستگاه آغاز شد، این تیراژ به تدریج به 120 هزار دستگاه رسی.

اما ورود اولین پیکان به خیابان‌های تهران بسیار جالب بود، خودرو بعد از طی مسافت کمی جوش می‌آورد، علت هم مشخص بود، رادیاتور برای انگلستان طراحی شده بود نه ایران؛ بعدها با اصلاح این ایراد، مشکل پیکان تا حدودی حل شد.

تولید داخل این خودرو به آرامی و با شکل‌گیری قطعه‌سازان کوچک و بزرگ و با به وجود آمدن نظام‌های مهندسی در حال افزایش بود.

شاید دانستن این مطلب جالب است که تولید این خودرو پس از یک دهه تولید در انگلستان، در ایران شروع شد. پیکان را شاید هنوز هم بتوان در استرالیا دید، محبوب‌ترین مکان‌هایی که بعد از ایران این خودرو در آن تولید یا فروخته شده است را می‌توان انگلستان و استرالیا دانست.

چهره خودرو که طراحی آن در سال 1965 به پایان رسیده و در سال 1966 نیز در شهر کاونتری انگلستان تولیدش آغاز شده بود آکنده از فرم‌های هندسه و قرینه‌ای است که چهره یک اتومبیل کلاسیک را تداعی می‌کند.

مدل‌های اولیه پیکان در انگلستان دارای حجم موتور 1725 سی‌سی بود، در سال‌های بعد یعنی سال 1969 مدل دولوکس پیکان که در ایران نیز بسیار مشهور است ساخته شد.

بهترین مدل پیکان که در ایران معروف به پیکان اونجر است نیز در سال 1975 ساخته شد؛ تالبوت در آن زمان موتور پرتحرک فورد را بر روی پیکان گذاشته بود.

پیکان تا قبل از انقلاب در بیش از شش مدل تولید شد که پیکان استیشن، دولوکس، کار، جوانان برخی از مدل‌های قبل از انقلاب پیکان است.

روند مونتاژ خودرو در ایران خودرو به همین ترتیب تا سال 1364 ادامه یافت و تا این سال کماکان قطعات اصلی از خارج وارد و شرکت ایران خودرو آن را مونتاژ می‌کرد، و در کنار آن قسمت‌هایی چون بدنه، رادیاتور، شیشه و کمک فنر عقب و جلو در ایران ساخته می‌شد.

در سال 1364 خط تولید پیکان تالبوت انگلستان متوقف و در شرکت پژو فرانسه ادغام شد. با توجه به این وضعیت، تولید پیکان از سقف بیش از 70 هزار دستگاه در سال 1363 به سه هزار دستگاه در سال 1368 رسید و عملا خط تولید پیکان می‌رفت تا با توقف روبه‌رو شود.  اما در سال 1368 مدیران آن زمان ایران خودرو تصمیم گرفتند تا خطوط دست دوم شرکت تالبوت را خریداری کرده و با تقسیم آن در تولید کنندگان قطعات خودرو و بازسازی بخشی از خطوط تولید ایران خودرو سعی کردند پیکان را از ورطه نیستی نجات دهند، اما بعد از نصب خطوط ایران خودرو با خطوط ناقص ، دست دوم و مستهلک شده‌ای روبه‌رو بودند که کاستی‌های فراوانی داشت.

در سال 1370 صنعت خودروی ایران به جانداری نیمه‌مرده شبیه بود؛ رکود اقتصادی و صنعتی بعد از جنگ و حدود هفت سال خواب زمستانی، ایران خودرو را در آستانه نابودی قرار داده بود.

در آن زمان بسیاری معتقد بودند دیگر احتیاجی به صنعت خودرو نیست و عده‌ای نیز خواستار ادامه تولید کارخانجات خودروسازی و نجات آن بودند، اما پیکان در آن سال‌ها، صنعت خودروی ایران را نجات داد و جریان حیاتی سرمایه را به شرکت ایران خودرو بازگرداند.

حتی در اوایل دهه 70 و واردات انبوه خودرو، این خودرو از محبوبیت نیفتاد و هم‌چنان پول رایج بازار خودروی ایران بود.

تعمیر راحت، ارزان بودن تعمیر، تعمیر در همه جا، هزینه کم و انس مردم ایران با این خودرو، هم‌چنان این خودرو را تا سال 1380 به عنوان پرمشتری‌ترین خودرو مطرح می‌کرد.

خودروی پیکان از طی دهه 70 به بعد سبب شد مراکز قطعه سازی نیز بعد از انقلاب دوباره با داخلی سازی قطعات پیکان شکل بگیرد، بسیاری از قطعه سازان از کپی کاری قطعات پیکان به روش مهندسی معکوس به دانش ساخت دست یافتند و تا جایی پیش رفتند که هم اکنون به اروپا و آمریکا نیز صادرات قطعه انجام می‌دهند.

آخرین مدل پیکان طراحی معروف کرایسلر است که تولیدش در ایران از سال 1359 آغاز شد. شاید اولین زمزمه‌های رفتن پیکان سال 1356 به گوش می‌رسید. در آن زمان قرار بود پژو 304 هووی پیکان شود و طی مدتی کوتاه این نوعروس، قصد گرفتن جای پیکان را داشت.

و بالاخره در سال 1384 و تولید دو میلیون و 295 هزار دستگاه پیکان تولید آن متوقف شد.
سال شمار تولید انواع سواری :

1346) سواری پیکان در مدلهای دو لوکس ، کار لوکس ، جوانان و تاکسی با حجم موتور 1600 و 1725 و 1800 سی سی.

 1369) سواری پژو 405 در مدلهای Gl و Glx با حجم موتور 1580 سی سی

1374) سواری پژو 405 در دو مدل دنده ای و اتوماتیک با حجم موتور 2000 سی سی

1374) سواری پژو 205 مدل Gr با حجم موتور 1360 سی سی

1376) سواری پژو Rd با حجم موتور 1600 سی سی

 1377) سواری استیشن پژو 405 با حجم موتور 2000 سی سی

1378) پارس با حجم موتور 1800 سی سی

 1379) تولید آزمایشی سمند (پروژهx7  ) با حجم موتور 1800 سی سی و سیستم انژکتوری

1380) پژو 206 باحجم موتور 1400 سی سی

1380 افتتاح خط تولید سمند با حضور ریاست محترم جمهور وقت آقای خاتمی و پس از آن تولید سمند Lx.

1383) تولید سومین مدل سمند. سمند سریر

1384) پرده برداری از اولین پژو فرانسوی , ایرانی .پژو آریان و تولید آخرین پیکان !
سال شمار تولید انواع خودروهای کار :

1342) اتوبوس مرسدس بنز مدل 302 ، مدلهای ( برون شهری ، درون شهری ، فرمان چپ و شاسی ) ، اتوبوس بنز Lp 608 ، اتوبوس بنز مدل Op

1344) مینی بوس کومر (مینی بوس ،وانت و آمبولانس (1346) مینی بوس مرسدس بنز مدل 319 که بعدها به مدل 309 تغییر یافت در مدلهای : (استاندارد و سقف بلند(

1349) مینی بوس مرسدس بنز 409 آمبولانس

1350) مینی بوس بنز 309 (مینی بوس ، وانت و آمبولانس تک کابین و دو کابین

1367) مینی بوس مرسدس بنز مدل 508 ( استاندارد و سقف بلند)

1368) اتوبوس شهری مدل O355

1369) مینی بوس بنز 508 کاروان ، مینی بوس بنز 409 ، مینی بوس بنز M30 ، مینی بوس بنز 508 کاروان ، مینی بوس بنز 409 ، مینی بوس بنز M30

1373) اتوبوس توریستی سقف بلند مدل 400 ، مینی بوس بنز O508 D

1374) اتوبوس سوپر C400 ، مینی بوس کاروان

1375) اتوبوس درون شهری S360

1376) اتوبوس دو طبقه ی نئوپلن ، اتوبوس فرودگاهی نئوپلن ، اتوبوس شهری لاینر نئوپلن ، اتوبوس توریستی سقف بلند مدل 400 تولید انبوه ، مینی بوس هیوندایی مدل E ، مینی بوس هیوندایی مدل M مینی بوس و نوع وانت ) ، اتوبوس شهری دو کابین

معرفی محل کارآموزی

نمایندگی ایران خودرو شهرستان ایذه بطور کلی از شش بخش : 1 نمایندگی خودرو 2 بخش پذیرش خودرو 3 کارشناس فنی 4 انبار داغی 5 فروشگاه قطعه 6 تعمیرگاه تشکیل شده است که وظیفه ی هر بخش به شرح زیر می باشد :

1 نمایشگاه خودرو : در این بخش از نمایندگی فروش انواع خودروهای سواری ایران خودرو با توجه به شرایطی که شرکت به نمایندگی اعلام می کند انجام می پذیرد، که کلیدی اقدامات ثبت نام خودروها توسط نیروهای انسانی متخصص این قسمت که از طرف شرکت دوره های مربوط را گذرانده اند انجام می شود.

2 بخش پذیرش خودرو : در بخش پذیرش، خودروهای معیوب مورد بازدید قرار گرفته و عیوب آنها در کارت پذیرش نوشته شده و خودروها همراه با یک نسخه از کارت به تعمیرگاه منتقل می شوند.

3 کارشناس فنی : بعضی از قطعات خودروها مانند : ECU؛ سر سیلندر، سیلندر، کمک فنر، کمپرسور کولر، اکسل و ... برای تعویض نیاز به هماهنگی و دریافت مجوز از نمایندگی مرکزی هر استان را دارند. که برای این امر کارشناس فنی باید معیوب بودن قطعه ی مورد نظر را تأیید و برای دریافت مجوز اطلاعات مربوط به ارسال نمایند.

4 انبار داغی : در انبار داغی کلیه ی قطعات معیوبی که تعویض شده اند جمع آوری شده و هر چند ماه این قطعات به نمایندگی مرکزی هر استان منتقل می شوند. ضمناً آن قطعات که با کارت های زرد رنگی که کد رهگیری قطعه، نام قطعه و شماره ی گارانتی خودروهای مورد نظر بر روی آنها نوشته شده مشخصه گذاری می شوند.

5 فروشگاه قطعات : این بخش تأمین قطعات مورد نیاز محصولات ایران خودرو را بر عهده دارد. قطعاتی که فروشگاه عرضه می کند معمولاً ساخت ایساکو بوده و با کارتن های آب رنگ بسته بندی شده اند. این قطعات از طرف شرکت ایران خودرو مورد تأیید می باشند و بر روی کارتن هر قطعه نیز کد رهگیری و نام قطعه نوشته می شود. ضمناً فروشگاه قطعات مورد نیاز خودروها را در کارت پذیرش آنها ثبت نموده و به تعمیرگاه منتقل می کند.

6 تعمیرگاه : تعمیرگاه نمایندگی از سه قسمت : 1. تعمیرات جلو بندی 2. مکانیکی 3. تعمیرات برقی تشکیل شده است که وظایف هر کدام به شرح زیر می باشد :

1 تعمیرات جلو بندی : در این قسمت تعویض کمک فنر، تعویض سیبک، تنظیم زوایای کمبروکستر با استفاده از دستگاه، بالانس لاستیک چرخ ها و ... برای انواع خودروهای سواری ایران خودرو صورت می گیرد.

2 تعمیرات مکانیکی : در این قسمت انواع تعمیرات مکانیکی از جمله : تعمیر گیربکس، تعویض سر سیلندر، تعویض سیلندر، تعویض انواع بلبرینگ، تعویض پلوس، تعویض گاردان و ... انجام می گیرد.

3 تعمیرات برقی : در این قسمت از نمایندگی انواع مشکلات برقی خودروها از جمله تعویض باتری، فن، رله، جعبه فیوز و گازگیری کولر و ... صورت می گیرد.

فصل دوم

هدف از تاسیس مجموعه و معرفی مواد اولیه و نوع محصولات و یا خدمات

معرفی محصولات ایران خودرو

ایران ناسیونال (ایران خودرو)

شرکت ایران ناسیونال در سال 1341 با هدف تولید خودرو و صنایع وابسته ی آن و در نهایت صادرات خودرو شکل گرفت.

زمان تأسیس ایران خودرو تقریباً همزمان یا هم دهه با شرکت هیوندایی کرده بود.

نخستین محصول همه گیر این خودرو ساز طی قراردادی با کمپانی تالبوت انگلستان که در این زمان خودروسازی، با وضعیت اقتصادی و فروش نابسامان بود پدید آمد.

برخی نحوه ی گزینش پیکان را به عنوان نخستین خودروی مونتاژی در داخل کشور را بسیار اتفاقی می دانند و گفته می شود که این خودرو در پی تماس های آقای خیامی با خودرو سازهای جهان برای یافتن یک خودرو مونتاژ در ایران در روز یکشنبه که روز تعطیل اکثر کشورهای جهان می باشد می دانند و گفته می شود که باز هم از روی اتفاق با تماس وی با کمپانی روتس (تالبوت) انگلستان یک پاسخگو تلفن را جواب می دهد و این سرآغاز همکاری ایران ناسیونال و تالبوت می شود که برای روتس سبب فروش محصول از رده خارج خویش و بدست آوردن پولی هنگفت گردید اما برای ایران سبب درجا زدن صنعت خودروسازی آن هم به مدت 35 سال گردید!

البته طبق شنیده هایی از گذشتگان خویش آن زمان برای گزینش پیکان و خودرویی که توانایی کار در آب هوای 4 فصل ایران را داشته باشد و بطور کلی مناسب ایران باشد تحقیقات بسیاری شد، که سرانجام سبب انتخاب پیکان گردید.

پیکان فراز و نشیب های زیادی را طی کرد که به قول اکثر مصرف کنندگان آن دوران طلایی کیفیت آن به سالهای نیمه دوم سالهای دهه 50 می باشد که به پیکانهای انگلیسی معروف بودند.

در دهه ی 60، از آنجا که اکثر خودرو سازان جهان برای جلوگیری از یکنواختی و کاهش فروش محصولات خویش هر 3،2 سال یکبار به، به روز رسانی محصولات خویش در قسمت های مختلف از جمله پیشرانه، سیستم های امنیتی و ایمنی و ... اقدام می کنند، ایران خودرو نیز پس از حدود 20 سال بعد تغییر در شکل چراغها، داشبورد و همچنین سپر خودرو اقدام نمود.

این مدل از پیکان که به چراغ بنزی معروف شد، با همین طراحی و با کمی تغییرات اجباری البته! نظیر انژکتوری کردن توانست تا سال 83 دوام بیاورد و حدود 35 سال صنعت خودرو کشور را فلج کند و حتی به پس روی نیز بکشاند.